Η νέα εισβολή που ετοιμάζει ο Ερντογάν

του Κώστα Ράπτη

Η συγκυρία είναι ευνοϊκή για την Τουρκία. Η κλιμάκωση των ψυχροπολεμικών εντάσεων μεγαλώνει την απόσταση μεταξύ της Ρωσίας και των ΗΠΑ, άρα και την ικανότητα του Ταγίπ Ερντογάν να ελίσσεται ανάμεσά τους αποσπώντας ανταλλάγματα, ιδίως στο πεδίο που κατεξοχήν ενδιαφέρει και τις τρεις πλευρές: την συριακή κρίση. Η δε κατάληψη του κουρδικού θύλακα του Αφρίν από τον τουρκικό στρατό και τους αντάρτες συμμάχους του προσδίδει μεγαλύτερη αξιοπιστία σε ό,τι μέχρι πρότινος θα θεωρούσε κανείς απλώς λεονταρισμούς του Τούρκου ηγέτη. Εξ ού και οι προσπάθειες που καταβάλλονται από αρκετές πλευρές να κατευνασθεί η Άγκυρα μετά τις απειλές που εξαπέλυσε ο Ερντογάν εναντίον του Σιντζάρ.
Η ορεινή περιοχή του Σιντζάρ, που ανήκει στην ιρακινή επαρχία της Νινευή και εφάπτεται των συνόρων με τη Συρία και την Τουρκία, αποτελεί εστία της θρησκευτικής μειονότητας των Γεζίντι και έγινε παγκοσμίως γνωστή το 2014, με την επέλαση των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους.
Τότε ήταν χιλιάδες οι Γεζίντι που σφαγιάσθηκαν, τέθηκαν σε δουλεία ή πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς, ενώ τόσο οι δυνάμεις του ιρακινού στρατού όσο και οι "πεσμεργκά” της αυτόνομης κουρδικής οντότητας του βόρειου Ιράκ υποχώρησαν, αφήνοντας τους αμάχους ανυπεράσπιστους.
Οι κάτοικοι της περιοχής γλίτωσαν τον ολοκληρωτικό αφανισμό όταν από την άλλη μεριά των συνόρων προσέτρεξαν οι Κούρδοι πολιτοφύλακες του PYD (συριακής θυγατρικής του ΡΚΚ), οι οποίοι και οργάνωσαν τους Γεζίντι στις Μονάδες Αντίστασης του Σιντζάρ (YBS). Τα πορτραίτα του Αμπντουλάχ Οτζαλάν και τα λοιπά εμβλήματα του ΡΚΚ είναι πανταχού παρόντα στην περιοχή. 
Μάλιστα οι Μονάδες Αντίστασης του Σιντζάρ μισθοδοτούνται από την κεντρική κυβέρνηση της Βαγδάτης, δηλαδή αντιμετωπίζονται ως νόμιμη δύναμη άμυνας.
Η δημιουργία ενός προγεφυρώματος του ΡΚΚ σε τόσο κρίσιμο σημείο αποτέλεσε αιτία συναγερμού για την Άγκυρα, η οποία κατά καιρούς έχει πραγματοποιήσει βολές πυροβολικού εναντίον του Σιντζάρ, με θύματα μεταξύ των αμάχων. Οι δε απειλές για εισβολή είναι διαρκείς και επαναλήφθηκαν με τον πιο σαφή τρόπο από τον Ταγίπ Ερντογάν την Κυριακή. Ήδη δύο ημέρες νωρίτερα, όμως, οι δυνάμεις του ΡΚΚ, που υπολογίζονται σε 3.000 άνδρες, είχαν αρχίσει να αποχωρούν από την περιοχή, παραχωρώντας τη θέση τους στον ιρακινό στρατό, προκειμένου να μην δώσουν στην Τουρκία το πρόσχημα να επέμβει.
Ομοίως, ο μεν στρατός του Ιράκ διαβεβαιώνει δια του αρχηγού του γενικού επιτελείου, αντιστρατήγου Οτμάρ αλ Γάνι ότι ελέγχει πλήρως το Σιντζάρ και τη μεθόριο με την Τουρκία, ο δε ιρακινός πρωθυπουργός Χάιντερ αλ Αμπάντι σε τηλεφωνική επικοινωνία του με τον Τούρκο ομόλογό του Μπιναλί Γιλντιρίμ διαβεβαίωσε ότι θα εμποδίζονται οι Κούρδοι αντάρτες να πραγματοποιούν οποιαδήποτε ενέργεια εναντίον της τουρκικής επικράτειας.
Η ανακοίνωση της αποχώρησης του ΡΚΚ από το Σιντζάρ αποδίδεται σε αμερικανικές παραινέσεις, προκειμένου να αποφευχθεί το άνοιγμα ενός ακόμη μετώπου με την Τουρκία. Άλλωστε, η επικαιρότητα σημαδεύεται και από την διαβεβαίωση του Ντόναλντ Τραμπ, σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Γάλλο ομόλογό του, ότι η Ουάσιγκτον επιθυμεί να ενισχύσει την συνεργασία της με την Άγκυρα ως προς τη συριακή κρίση – την ίδια στιγμή που ο Ερντογάν συνομιλεί τηλεφωνικά με τον Βλαντίμιρ Πούτιν για την προετοιμασία της νέας τριμερούς υσνάντησης κορυφής Ρωσίας-Τουρκίας-Ιράν στις 4 Απριλίου.
Πάντως ο επικεφαλής του Πενταγώνου, Τζέιμς Μάτις αναγνώρισε ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει στο Σιντζάρ απειλή από μέρους του ΡΚΚ και αποδέχθηκε την αναγκαιότητα να υπάρξει διάλογος με την σύμμαχο χώρα για ένα θέμα τόσο σημαντικό για αυτήν.
Με άλλα λόγια, το παζάρι σχετικά με το Μάνμπιτζ (την πόλη της Συρίας όπου η Τουρκία απειλεί να επέμβει εάν οι ΗΠΑ δεν εξασφαλίσουν την εγκατάλειψή της από τους μαχητές του PYD) επαναλαμβάνεται σε ιρακινό σκηνικό.
Ασχέτως της παρουσίας ή μη του ΡΚΚ στο Σιντζάρ, η Τουρκία έχει αρκετούς λόγους να επέμβει. Η περιοχή ελέγχει την επικοινωνία ανάμεσα στο συριακό και το ιρακινό Κουρδιστάν, ενώ οι βλέψεις για επέμβαση αφορούν και άλλες περιοχές του βόρειου Ιράκ (π.χ. τα όρη Καντίλ, όπου και η εξόριστη στρατιωτική ηγεσία του ΡΚΚ) και για δημιουργία "ασφαλούς ζώνης” πλάτους 15 χιλιομέτρων.
Επιπλέον, η Άγκυρα διεκδικεί την αποχώρηση από το Σιντζάρ και των σιιτών πολιτοφυλάκων των Μονάδων Λαϊκής Κινητοποίησης (με τις οποίες το Ιράν θα μπορούσε, αν ήθελε, να δυκολέψει πολύ τη ζωή των Τούρκων στρατιωτών), ενώ στη βάση της Μπασίκα στο βόρειο Ιράκ, όπου σταθμεύει τουρκική δύναμη, εκπαιδεύει τις φίλιες σουνιτικές δυνάμεις της Φρουράς της Νινευή, υπό τον πρώην κυβερνήτη της Μοσούλης Ατίλ αλ-Νουτζάιφι.
Οι ίδιοι οι Γεζίντι πάντως δηλώνουν αποφασισμένοι να πολεμήσουν. Στη συνείδησή τους, οι δυνάμεις της Τουρκίας δεν διαφέρουν από τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους που, με την εμφανή στήριξή της, επέπεσαν στο Σιντζάρ το 2014. Άλλωστε και στην περιοχή του Αφρίν, όπου υπάρχουν κοινότητες Γεζίντι, αναφέρονται τα τελευταία 24ωρα καταστροφές των ιερών τους και βίαοι προσηλυτισμοί από τους τζιχαντιστές που συμπολεμούν με τον τουρκικό στρατό.

Πηγή: capital.gr

Σκοτώνεται ποτέ ο ήλιος;

της Μαρία Παρέντη

“Σκέφτομαι πως αυτά τα τρία συστατικά πρέπει να ‘χει η ζωή: το μεγάλο, το ωραίο και το συγκλονιστικό. Το μεγάλο είναι να βρίσκεσαι μέσα στην πάλη για μια καλύτερη ζωή. Όποιος δεν το κάνει αυτό, σέρνεται πίσω απ’ τη ζωή. Το ωραίο είναι κάθε τι που στολίζει τη ζωή. Η μουσική, τα λουλούδια, η ποίηση. Το συγκλονιστικό είναι η αγάπη….” 

Στα 1915 γεννιέται στην Αμαλιάδα ο Νίκος Μπελογιάννης. Εκεί θα περάσει τα χρόνια της παιδικής και εφηβικής του ηλικίας. Οι γονείς του Γιώργος και Βασιλική ήταν αγρότες και είχαν άλλα δύο παιδιά ενταγμένα από νωρίς στο λαϊκό κίνημα, την Αργεντίνα η οποία πέθανε από φυματίωση στην Κατοχή και την Ελένη η οποία βασανίστηκε μέχρι θανάτου από τη χωροφυλακή το 1948.
Από τα μαθητικά του κιόλας χρόνια ο Νίκος Μπελογιάννης σημαδεύεται από τις προοδευτικές και σοσιαλιστικές ιδέες. Εντάσσεται στην ΟΚΝΕ και δύο μαθητικές απεργίες στο γυμνάσιο όπου φοιτά ξεκινούν με δική του πρωτοβουλία. Έφηβος ακόμη γράφει και στέλνει σε περιοδικά των Αθηνών ποιήματα και πεζά, τα οποία κρίνονται άξια να δημοσιευτούν, όπως το «Το λένε αγάπη» ( περιοδικό Εξπρές-Μάιος 1932), «Απόσπασμα από ένα ημερολόγιο» (Εβδομάς-Ιούλιος 1933), «Επαρχιώτης δικηγόρος», (Εβδομάς-Οκτώβριος 1933) κ.α. Τελειώνοντας το σχολείο θα έρθει στην Αθήνα και θα σπουδάσει στη Νομική Αθηνών.
Δεκαεννέα ετών θα γίνει μέλος του ΚΚΕ ενώ κατά την Κατοχή συμμετέχει και στα ένοπλα τμήματα του ΕΛΑΣ. Το 1934 συλλαμβάνεται για πρώτη φορά ενώ το 1936 θα καταδικαστεί ερήμην σε δύο χρόνια φυλάκιση για συμμετοχή σε αγροτικές κινητοποιήσεις. Κατά τα φοιτητικά του χρόνια θα πάρει μέρος στο αντιφασιστικό μέτωπο Σοφούλη. Λίγους μήνες μετά θα συλληφθεί και θα εκτοπιστεί στην Ίο. Τον Δεκέμβρη του ίδιου έτους θα πάρει χάρη για να στρατευθεί. Η δικτατορία του Μεταξά τον βρίσκει λοιπόν στρατιώτη. Και εκεί ο Νίκος Μπελογιάννης θα αναπτύξει έντονη συνδικαλιστική δράση και με την κατηγορία της κομμουνιστικής δραστηριότητας θα καταδικαστεί σε 6 μήνες εξορία.
Η εξορία αντί να κάμψει το ηθικό του, τον ρίχνει πιο ένθερμο στον πολιτικό αγώνα. Παρά τις σκληρές κι απάνθρωπες συνθήκες θα μπει πιο ενεργά στην παράνομη κομματική δουλειά . Τον Μάιο του 1938 συλλαμβάνεται εκ νέου και καταδικάζεται σε 5 χρόνια φυλάκιση. Η Κατοχή θα βρει τον Νίκο Μπελογιάννη στις φυλακές τις Αίγινας.Αργότερα θα μεταφερθεί στην Ακροναυπλιά, από όπου βαριά άρρωστος θα μεταφερθεί στο Χαϊδάρι και μετά στο Σωτηρία. Το 1943 θα αποδράσει από το νοσοκομείο και θα στελεχωθεί στο ΕΑΜ Πελοποννήσου. Εκεί τίθεται υπεύθυνος του εντύπου “Ελεύθερος Μοριάς” και αργότερα του εντύπου “Ελεύθερη Αχαΐα” με το ψευδώνυμο Πέτρος Φλογαίτης. Στο Γράμμο θα τραυματιστεί στο χέρι κι αργότερα θα βρεθεί ως πολιτικός πρόσφυγας στο Μπουλκές.
Στα 1950 ο Νίκος Μπελογιάννης φθάνει παράνομα στην Ελλάδα με αργεντίνικο διαβατήριο και το όνομα Ερρίκος Πανόζ, με σκοπό την ανασύνταξη του κόμματος και τον καθαρισμό του από τους “χαφιέδες”. Διαμένει για μικρό διάστημα στο ξενοδοχείο “Μέγα” στην οδό Σταδίου και αλλάζει αμέσως ταυτότητα με μια πλαστή με ελληνική υπηκοότητα.
Στις 20 του Δεκέμβρη συλλαμβάνεται από την Ασφάλεια. Τη σύλληψη ακολουθεί άγρια ανάκριση. Το κελί του φωτίζεται 24 ώρες το εικοσιτετράωρο για να μην μπορεί να κοιμηθεί. Στη μητέρα του επιτρέπεται μόνο μία φορά να δει το γιο της κι αυτό γιατί η Ασφάλεια πιστεύει πως ίσως είναι η μόνη που μπορεί να τον πείσει να υπογράψει την περιβόητη δήλωση. Φυσικά κάτι τέτοιο δε συμβαίνει. Η Βασιλική Μπελογιάννη γνωρίζει καλύτερα από τους δεσμοφύλακες το παιδί της. Στη φυλακή βρίσκεται και η σύντροφός του Έλλη Παππά. Το ζευγάρι επικοινωνεί με σκουπίδια και κουρέλια.
Το 1951 ο Μπελογιάννης δικάζεται από το Έκτακτο Στρατοδικείο για παράβαση του Α.Ν. 509. Η σύνθεση του δικαστηρίου έχει ήδη προεπιλεγεί από την παραστρατιωτική οργάνωση ΙΔΕΑ.Ένας από τους στρατοδίκες του Μπελογιάννη είναι και ο μετέπειτα δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος.
Στις 16 Νοέμβρη, ώρα 3 το πρωί, το δικαστήριο καταδικάζει τον Μπελογιάννη και τους υπόλοιπους 10 συγκατηγορούμενούς του σε θάνατο. Την επόμενη ο πρωθυπουργός Πλαστήρας θα δηλώσει ότι οι κατηγορούμενοι δεν θα εκτελεστούν. Έτσι ο Μπελογιάννης μεταφέρεται στην Κέρκυρα όπου θα ολοκληρώσει την μελέτη που είχε ξεκινήσει να συγγράφει στην απομόνωση της ασφάλειας με τίτλο: “Οι ρίζες της νεοελληνικής λογοτεχνίας”.
Η επανάληψη της δίκης έρχεται στις 15 Φεβουαρίου 1952. Ο 37χρονος Μπελογιάννης, παρακολουθεί την όλη διαδικασία μ’ ένα κόκκινο γαρύφαλλο στο χέρι, με περισσή ευπρέπεια και ψυχραιμία. Την 1η του Μάρτη ο πρόεδρος του Στρατοδικείου, Σίμος ανακοινώνει την ετυμηγορία: Εις θάνατον καταδικάζονται ο Νίκος Μπελογιάννης και επτά ακόμη κατηγορούμενοι.
Στις 30 Μαρτίου, ημέρα Κυριακή και παρά το γεγονός ότι τις Κυριακές δε γίνονταν εκτελέσεις ο βασιλικός επίτροπος συνταγματάρχης Αθανασούλας ανακοινώνει στους Μπελογιάννη, Καλούμενο, Αργυριάδη και Μπάτση ότι η αίτηση χάριτος που υπέβαλαν απορρίφθηκε. Λίγο αργότερα οδηγούνται στο Γουδί, όπου και εκτελούνται δια τουφεκισμού στις 4:12 π.μ. Όλη η κινητοποίηση εντός και εκτός Ελλάδας δεν κατάφερε να αποτρέψει το γεγονός.
Ο Μπελογιάννης έγινε σύμβολο ελευθερίας κι αγώνα. Αψήφησε το θάνατο και έγινε σύμβολο αγάπης για τη ζωή, την οποία ο ίδιος θεώρησε πολύτιμη ως το τελευταίο της λεπτό. Στο δρόμο για το απόσπασμα εκείνος έπαιρνε αέρα!

Πηγή: Νόστιμον Ήμαρ

Συν τέσσερα...

Και να λοιπόν που έφτασα λίγο πριν την τελική στροφή, για να πατήσω στα μισά της τέταρτης δεκαετίας της ζωής μου. Όμως αν το καλοσκεφτώ, θα δω πως κάθε χρονιά περιέχει κι από μία απότομη στροφή, με την οποία κλείνει κι έναν κύκλο. Και στο σημείο αυτό που γίνεται μια μικρή παύση, κοιτάζω όλα αυτά που εσωκλείονται στο χρόνο που πέρασε κι αμέσως βάζω μπρος για να χαράξω μια νέα καμπύλη.
Αυτή τη φορά όμως, το κλείσιμο του τριακοστού τέταρτου κύκλου έκρυβε μία δυσάρεστη στιγμή. Αναφέρομαι στον θάνατο της γιαγιάς μου της Καλλιόπης, ή αλλιώς Πίτσας όπως την φωνάζαμε όλοι χαϊδευτικά. Ζώντας δίπλα της, τις τελευταίες της στιγμές, αισθάνθηκα για πρώτη φορά την έλευση του θανάτου σ' ένα ανθρώπινο σώμα. Η παραμόρφωση, το πρήξιμο, τα κλειστά μάτια κι οι δύσκολες αναπνοές που προσπαθούσαν να γεμίσουν τους αδύναμους πια πνεύμονες της. Και πάνω από το κρεβάτι, οι παλμοί στην οθόνη να χαμηλώνουν με σταθερό ρυθμό.
Την παρακολουθούσα σιωπηλός και σκεφτόμουν την κατάστασή της. Αυτό το μεταίχμιο μεταξύ ζωής και θανάτου. Η στιγμή που αφήνει κανείς για πάντα τα εγκόσμια, ενώ του αποκαλύπτεται η πολυπόθητη αλήθεια, για την οποία πολλές θρησκείες γεννήθηκαν για να την υπηρετήσουν (ή να την εκμεταλλευτούν) και πολλές φιλοσοφίες προσπάθησαν να ερμηνεύσουν. Η στιγμή την οποία κάθε άνθρωπος φοβάται όσο τη ζυγώνει αλλά παράλληλα έχει την περιέργεια να μάθει. Σ' αυτή τη στιγμή που αιωνίως συζητιέται, βρισκόταν η γιαγιά μου κι αμέσως το πένθος μου αναμείχθηκε με θαυμασμό. Και τότε είναι που για πρώτη φορά ένιωσα τη συρρίκνωση του φόβου μου απέναντι στον θάνατο.
Την επομένη του θανάτου της, πρωταγωνιστικό ρόλο είχε ο πατέρας μου. Ο άνθρωπος που για πολλά χρόνια ήταν αρκετά ψηλότερός μου, ήταν μαζεμένος σε μια πολυθρόνα παίρνοντας την όψη ενός ανυπεράσπιστου παιδιού, αποδεικνύοντας με τη στάση του πως όσα χρόνια κι αν κουβαλάμε στις πλάτες μας, όσα άσπρα μαλλιά κι αν εμφανίζονται στην κεφαλή μας, κι όσες ρυτίδες κι αν κάνουν την εμφάνισή τους στο πρόσωπό μας, πάντα μέσα μας θα κρύβουμε ένα παιδί, στο οποίο γυρνάμε  να προφυλαχθούμε κάθε φορά που βρισκόμαστε σε δυσάρεστες και δύσκολες στιγμές.
Αυτό το παιδί επιδιώκω να προστατεύσω όσα χρόνια κι αν περάσουν, για να μπορώ να στέκομαι δυνατός στις επερχόμενες αντιξοότητες. 

Επισκέψιμη η ανασκαφή του Μουσείου της Ακρόπολης

Σε αρχαιολογικό χώρο επισκέψιμο για το κοινό μετατρέπεται η ανασκαφή που βρίσκεται στα θεμέλια του Μουσείου της Ακρόπολης μετά από ομόφωνη απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Φιλοδοξία είναι ο αρχαιολογικός χώρος να ανοίξει το καλοκαίρι του 2019 στο πλαίσιο των εορτασμών των 10χρονων γενεθλίων του Μουσείου Ακρόπολης.
«Επιτέλους ήρθε το θέμα στο ΚΑΣ. Είναι τόσο σημαντικό να μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε τον χώρο καθώς όταν γίνει επισκέψιμος θα δώσει μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία και στο ίδιο το μουσείο», δήλωσε η πρόεδρος του ΚΑΣ, γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μαρία Ανδρεαδάκη - Βλαζάκη.
«Με την κατασκευή του Μουσείου Ακρόπολης, η ανασκαφή στο οικόπεδο Μακρυγιάννη έγινε μοιραία αναπόσπαστο κομμάτι του ίδιου του μουσείου», δήλωσε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος του Μουσείου Ακρόπολης προσθέτοντας ότι με την υλοποίηση αυτή «ο επισκέπτης αμέσως θα εξοικειώνεται με τον διπλό χαρακτήρα του μουσείου, καθώς διαθέτει επιτόπια αρχαία και αρχαία τα οποία μεταφέρθηκαν. Γίνεται δηλαδή δυο φορές μουσείο αρχαιολογικού χώρου, και της Ακρόπολης και της ανασκαφής».
Ο οικιστικός ιστός της αρχαίας Αθήνας που αποκαλύφθηκε στο οικόπεδο Μακρυγιάννη, όταν διενεργείτο η ανασκαφή για τη θεμελίωση του Μουσείου κατέδειξε τη συνεχή χρήση του χώρου από τους ύστερους νεολιθικούς χρόνους μέχρι τους μέσους βυζαντινούς.
Μετά την ολοκλήρωση των απαιτούμενων εργασιών για την περιήγηση των επισκεπτών, θα χρησιμοποιηθούν αρχαίοι δρόμοι (οι οποίοι δεν διατηρούν τα αυθεντικά οδοστρώματά τους), γεγονός που θα ενισχύει τη βιωματική εμπειρία, μεταλλικοί διάδρομοι και μεταλλικές εξέδρες, μέσω των οποίων θα κατευθύνονται στα σημαντικότερα οικοδομήματα και στην έκθεση κινητών ευρημάτων. 
Κατάλληλος φωτισμός, ενημερωτικές πινακίδες και ψηφιακές εφαρμογές, υπόσχονται να ενισχύσουν τη βιωματική εμπειρία των επισκεπτών, οι οποίοι θα έχουν την ευκαιρία να κατανοήσουν καλύτερα το παλίμψηστο της γειτονιάς και να αντικρύσουν μια πιο ρεαλιστική εικόνα της αρχαιότητας, «η οποία δεν αποτελείται μόνο από μεγάλες στιγμές, όπως όταν αποφάσισαν να χτίσουν την Ακρόπολη, αλλά και από ταπεινές», όπως ανέφερε ο κ. Παντερμαλής.

Κίνδυνος ολοκληρωτισμού στην Τουρκία

του Nedim Gürsel

Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2015, η Τουρκία δεν είναι πλέον μια δημοκρατική χώρα, όπως επαναλαμβάνουν με κάθε ευκαιρία οι ηγέτες της, κυρίως απέναντι στους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Με τους συγγραφείς της και τους δημοσιογράφους της στη φυλακή, με τους πανεπιστημιακούς της και τους καλλιτέχνες της στα δικαστήρια, με τους κούρδους αντιπάλους της να καταδιώκονται, παρεκκλίνει όλο και περισσότερο προς έναν αυταρχισμό που την κάνει να μοιάζει, σε πολιτικό επίπεδο, με τη Ρωσία και το Ιράν. Το κράτος δικαίου δεν υπάρχει πλέον, η δικαιοσύνη έχει χάσει την ανεξαρτησία της και τα μέσα ενημέρωσης, με ορισμένες εξαιρέσεις, έχουν χάσει το κύρος τους. Αντί να μιλάμε για αυταρχική παρέκκλιση, όπως κάναμε μέχρι τώρα, θα πρέπει να αρχίσουμε να μιλάμε για «κίνδυνο ολοκληρωτισμού».
Η στρατιωτική κλιμάκωση στη βόρεια Συρία δεν αποτελεί μόνο έναν σταθμό σε μια περίπλοκη σύγκρουση που ξεκίνησε πριν από οκτώ χρόνια, αλλά και μια σαφή υποχώρηση των δημοκρατικών αξιών στο εσωτερικό της Τουρκίας. Η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση μιλούν πλέον με μια φωνή για τον «θρίαμβο του Αφρίν». Η μόνη διαφορά είναι ότι η αντιπολίτευση (και με τον όρο αυτό εννοούμε το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, CHP, αφού οι περισσότεροι ηγέτες του φιλοκουρδικού κόμματος HDP είναι στη φυλακή) ζητά από την κυβέρνηση να μην κάνει διάκριση ανάμεσα στους μάρτυρες της μάχης των Δαρδανελλίων που έγινε το 1915 κι εκείνους της αποτυχημένης απόπειρας πραξικοπήματος του 2015.
Αυτό το κήρυγμα μαρτυρολογίας κι αυτός ο οξυμμένος πατριωτισμός που μοιάζει να προέρχονται από μια άλλη εποχή έχουν γίνει δυστυχώς πραγματικότητα στην Τουρκία του Ερντογάν. Ο τελευταίος, πανταχού παρών και παντοδύναμος, δεν παύει να ζητά από τον πληθυσμό να κάνει πόλεμο στη Συρία. Και να λέει πως θα είναι ο πρώτος που θα πολεμήσει, αν χρειαστεί, παραμένοντας την ίδια στιγμή στο πολυτελές παλάτι του στην Αγκυρα. Και ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου επικροτεί: «Είμαστε όλοι στρατιώτες του Μουσταφά Κρμάλ Ατατούρκ!»
Εχοντας μεγαλώσει σε ένα κλίμα λατρείας του κεμαλισμού, και έχοντας γράψει στο Δημοτικό έμμετρα ποιήματα για τη δόξα των προγόνων μου, δεν θα εκπλησσόμουν από αυτόν τον μιλιταριστικό παροξυσμό αν δεν συνοδευόταν από μια μακάβρια μαρτυρολογία. Η πρόσφατη σκηνοθεσία σε μια πόλη της Ανατολίας, όπου είδαμε τον «αιώνιο» πρόεδρο του κυβερνώντος κόμματος και τον εξίσου «αιώνιο» πρόεδρο της Τουρκίας να αγκαλιάζουν ένα κοριτσάκι ντυμένο με στρατιωτική στολή και να του εύχονται να γίνει μάρτυρας για να πάει στον Παράδεισο, ήταν αντάξια μια τραγικής φάρσας.
Υπάρχουν ευτυχώς ακόμη κάποιες φωνές που καταγγέλλουν αυτό το κλίμα υστερίας τρέλας και υστερίας, αλλά δεν ακούγονται. Η Τουρκία δεν είναι πια, δυστυχώς, αυτό που ήταν. Και δεν θα γίνει αυτό που πρέπει να είναι, δηλαδή μια δημοκρατική και ειρηνική χώρα, αν δεν απαλλαγεί από τον «εθνικό της ήρωα» που εξακολουθεί να υποστηρίζεται από μέρος του πληθυσμού. Μέχρι πότε όμως; Θα ήθελα να μην απαντήσω σε αυτό το ερώτημα επικαλούμενος μια τουρκική παροιμία: «Όταν το ψάρι σκαρφαλώσει στη λεύκα».

Πηγή: Liberation

Νεοελληνική μυθολογία και Ιστορία

του Κώστα Βεργόπουλου

Με το αδιέξοδο της παγκοσμιοποίησης, τα θύματά της αναδιπλώνονται σε εθνικές αξίες είτε από το ιστορικό παρελθόν είτε από τη μυθολογική αφήγησή του. Ο Μαρξ σημείωνε ότι το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα, ενώ οι προλετάριοι έχουν. Ο σοσιαλιστής Ζαν Ζορές υπογράμμιζε: «Οταν οι προλετάριοι χάνουν τα πάντα, καταφεύγουν στην πατρίδα, αφού είναι το μόνο που τους απομένει».
Στη σημερινή εποχή που παράγει στρατιές «αφανών», καταφρονεμένων και περιφρονημένων, ιδίως νέων, τίποτα πιο κατανοητό από την αναζήτηση πατρίδας οικογενειακής, κοινωνικής, εθνικής. Η ένταξη σε ευρύτερα σύνολα, έστω φαντασιακή, αποτελεί αντίσταση στον ιδεολογικό οδοστρωτήρα της παγκοσμιοποίησης.
Η κατεδάφιση της ελληνικής κοινωνίας συμπληρώνεται με την αποδόμηση των «ιδρυτικών μύθων» της. Η «μεταμοντέρνα» κριτική δεν προεξοφλεί μόνον την παρακμή των εθνών λόγω παγκοσμιοποίησης. «Ανακαλύπτει» ακόμη με καθυστέρηση ότι στη νεοελληνική περίπτωση η αναφορά στο έθνος συνιστά αναχρονισμό, ότι εξ αρχής το συγκεκριμένο έθνος δεν ήταν προϊόν ιστορικών συνθηκών, αλλά απατηλών μύθων.
Οι βασικές προϋποθέσεις της νεοελληνικής κοινωνίας, λοιπόν, δεν υπήρξαν ποτέ και παρέμειναν πάντοτε χειραγωγήσεις από δημαγωγίες και λαϊκισμούς, από ολιγαρχίες και πελατειακά συστήματα. Μύθος η αντίσταση της Πόλης το 1453 στους μωαμεθανούς, αφού Εκκλησία και λαός αυτούς προτιμούσαν από τους Δυτικούς. Μύθος το «κρυφό σχολειό» της Τουρκοκρατίας. Μύθος η Επανάσταση του 1821, προϊόν κλεφτισμού και παραπλανημένου ευρωπαϊκού φιλελληνισμού προς διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μύθος η αντίσταση των Σουλιωτών και ο χορός θανάτου στο Ζάλογγο. Μύθος οι γενοκτονίες Αρμενίων και Ελλήνων: «συνωστισμοί» για πλοία που δεν έφθαναν. Μύθος οι διακρίσεις του οθωμανικού κράτους μεταξύ μουσουλμάνων και χριστιανών, με τις οποίες οι δεύτεροι υπέκειντο στον κεφαλικό φόρο, ενώ οι πρώτοι απαλλάσσονταν. Μύθος οι βίαιοι εξισλαμισμοί με δέλεαρ την αποφορολόγηση.
Τα πάντα λοιπόν μύθοι. Ομως, η Ιστορία δεν διακρίνεται από τους μύθους, αφού είναι και αυτή ακόμη ένας μύθος. Οι μύθοι δεν κρίνονται από την τεκμηρίωση, αλλά από το φρονηματικό ρόλο τους. Ο κορυφαίος Φερνάν Μπροντέλ δεχόταν ότι «την Ιστορία δεν τη φτιάχνουν τα γεγονότα, αλλά η αφήγησή τους». Σε κάθε εποχή, το παρελθόν προσλαμβάνεται με διαφορετικό τρόπο, ανάλογα με το φρόνημά της. Σήμερα, αφού όλα ανάγονται σε ζήτημα «αφήγησης», είναι παράδοξο ότι ετεροχρονισμένα κάποιοι επισείουν «έλλειμμα» ιστορικής τεκμηρίωσης της νεοελληνικής ιδεολογίας. Η συντριβή ενός λαού, ενός έθνους, μιας κοινωνίας, συνδυάζεται πάντα με την αποδόμηση των «ιδρυτικών μύθων» της. Αραγε το αποδομητικό έργο συνιστά ανώδυνη «ιστορική έρευνα», ή μήπως ιδεολογικό συμπλήρωμα της πολιτικής, οικονομικής, κοινωνικής εξόντωσης, που σήμερα συντελείται;
Στη Γαλλία, η νεοφιλελεύθερη επέλαση ενοχοποιεί για το σήμερα «αδυναμίες» από το ιστορικό και μυθολογικό παρελθόν. Αυτή πρώτη διετύπωσε την έννοια του «έθνους», που όμως ήταν «παραπλανητικός μύθος», προς αιτιολόγηση του ισχυρού κεντρικού κράτους, εις βάρος τοπικών κοινωνιών και πολιτών. Ο γαλλικός μύθος ξεκίνησε πρώιμα με τον Κολμπέρ, συνεχίστηκε με Ιακωβίνους, Βοναπάρτες, Ντε Γκολ. Οι Γάλλοι δεν προσαρμόζονται στη φιλελεύθερη εποχή, επειδή παραμένουν αθεράπευτα προσηλωμένοι στον «αναχρονιστικό» κρατικό μύθο, από τον οποίο δεν μπορούν να απαλλαγούν. Μπορεί και ο «σοσιαλισμός» να είναι «μύθος», γιατί όχι και η «γενική απεργία» και η «επανάσταση». Ο Γεώργιος Σορέλ (1847-1922) δεν ενοχλείτο από τους μύθους, αλλά ανέδειξε τον ενεργό ρόλο τους στην Ιστορία. Ούτε ο Μαρξ είχε πρόβλημα με την ιδεολογία, έστω και «ψευδή», καθ' όσον από τη στιγμή που κατακτά τις μάζες μετατρέπεται σε «υλική δύναμη». «Κουτοπονηριά» η αντιπαραβολή των «κινητήριων μύθων» με την ιστορική τεκμηρίωση. Περισσότερο ενδιαφέρουσα θα ήταν η μελέτη των «μύθων», όπως έδειξε ο Φρόιντ, παρά η σκιαμαχία για την ανασκευή τους.
Οσον αφορά το ελληνικό έθνος, ότι κάποιοι ξεσηκώθηκαν, έστω από την ανυπαρξία, και, με τίμημα τη ζωή τους, διεκδίκησαν σύμπηξη έθνους, ανεξαρτησία, ιστορικό, έστω μυθικό, παρελθόν, αυτό, ακόμη και ως «παράκρουση», δημιούργησε ιστορία, με μείζονα μεταδοτικότητα στον υπόλοιπο κόσμο. Κάθε έθνος επιλέγει τους μύθους του και εμπνέεται από αυτούς. Εάν οι ελληνικοί είναι μύθοι απείθειας, αντίστασης και ελευθερίας μέχρι θανάτου, αυτό δεν εμποδίζει άλλους να συγκινούνται με την αρετή της πειθαρχίας και προσήλωσης στον ισχυρό. Εκαστος επιλέγει τα πρότυπά του, που, έστω και «ατεκμηρίωτα», δημιουργούν Ιστορία. Η πρόσληψη της Ιστορίας βαρύνει περισσότερο από την τεκμηρίωση, αφού η πρόσληψη, έστω και παρεξηγημένη, δεν εκπορεύεται από το παρελθόν, αλλά από το εκάστοτε παρόν. Κάποιοι «εκπλήσσονται» με «ανακρίβειες» που τα έθνη, οι λαοί, οι κοινωνίες ενσωματώνουν στην «ιστορία» τους, όμως έτσι συμβαίνει με όλες τις ιστορίες. Επίδικο δεν είναι η τεκμηρίωση, αλλά το συλλογικό φρόνημα. Εάν το παρελθόν αδράχνει το παρόν, όπως διεπίστωνε ο Μαρξ, το παρόν επίσης διαπλάθει, αναδιαπλάθει και οικειοποιείται το παρελθόν στα οράματά του για το μέλλον.

Πηγή: Ελευθεροτυπία

Η συμβολική βίωση του 1821 από την ΕΑΜική αντίσταση

της ιστορικού Βασιλικής Λάζου

«Για μας τους κομμουνιστές, για κάθε συνειδητό αγωνιστή, τούτη η επέτειος έχει τρανή σημασία. Μας φανερώνει ανάγλυφες τις συγκλονιστικές δυνάμεις των λαϊκών μαζών που με την πάλη τους είνε ο δημιουργός της ιστορίας», γράφει ο Γιάννης Ζεύγος σε άρθρο του «25 του Μάρτη 1821 - 25 του Μάρτη 1943: προς την ολοκλήρωση του εικοσιένα» που δημοσιεύτηκε στην Κομμουνιστική Επιθεώρηση τον Απρίλιο του 1943.
Στις σκληρές συνθήκες της Κατοχής η Επανάσταση του 1821, η καθοριστική αυτή στιγμή της συγκρότησης του νεοελληνικού κράτους, λαμβάνει νέο νόημα προκειμένου να εκφράσει τη συνέχιση των λαϊκών αγώνων αλλά και την αναγκαιότητα της ολοκλήρωσής τους. Έλληνες και Ελληνίδες άξιζε να πολεμήσουν σαν «Κολοκοτρωναίοι», ενωμένοι στον αγώνα για την ολοκλήρωση του 1821. Έπαθλό τους «μια Ελλάδα, ελεύθερη και πολιτισμένη». «Ένας λεύτερος και ευτυχισμένος ελληνικός λαός».
Το νέο ερμηνευτικό σχήμα τόνιζε τον «λαϊκοδημοκρατικό» χαρακτήρα της επανάστασης παραμερίζοντας τις έως τότε μαρξιστικές προσεγγίσεις (Σκληρός, Κορδάτος) του 1821 ως αστικής επανάστασης. Απηχώντας επεξεργασίες του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, που έβλεπαν ένα ακόμη στάδιο -το αστικοδημοκρατικό- στην πορεία της επανάστασης στην Ελλάδα, η ΕΑΜική Αντίσταση προβλήθηκε ως το νέο Εικοσιένα. Οι αντάρτες ήταν οι κληρονόμοι και συνεχιστές του. Και ο λαός ήταν ο αιμοδότης του αγώνα.
Έθνος και λαός ταυτίστηκαν, ενώ οι πολιτικοί αντίπαλοι εξοβελίστηκαν ως συνεχιστές της Αντίδρασης η οποία διαχρονικά και σε συνεργασία με τις ξένες δυνάμεις έθετε εμπόδια στην εκπλήρωση των λαϊκών πόθων. «Το 21 ήταν οι Ιμπραΐμηδες στο Μωρηά και οι προσκυνημένοι Νενέκοι. Τώρα είναι οι Ούννοι και οι Βρεττάκοι-Ντερτιλήδες. Μα η ψυχή του Κολοκοτρώνη ζει όπως τότε και τα λόγια του πέρασαν στα χείλη των αγωνιστών του '44», γράφει χαρακτηριστικά ο Ριζοσπάστης στις 20 Μαρτίου 1944. Σύνθημα στις όλο και πιο συχνές συγκρούσεις με τα Τάγματα Ασφαλείας και τους ποικιλώνυμους συνεργάτες των κατακτητών το «φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους» του Κολοκοτρώνη.
Η σύνδεση με το ηρωικό ένδοξο παρελθόν δεν εκφράστηκε μόνο στην αρθρογραφία στα θεωρητικά όργανα του κομμουνιστικού κόμματος, όπως η ΚΟΜΕΠ, και στα εκλαϊκευτικά άρθρα των εκατοντάδων ΕΑΜικών και κομματικών εντύπων. Μετουσιώθηκε σε πράξη. Το ΕΑΜ θα γιορτάσει την 25η Μαρτίου με μαζικές κινητοποιήσεις ενάντια στην ξενική κατοχή. Μέσα από πατριωτικούς συμβολισμούς και τελετουργίες, με ηρώα και ανδριάντες να στεφανώνονται συχνά μέσα σε συνθήκες βίαιες και αιματηρές. Η πρώτη επέτειος, το 1942, θα τιμηθεί από τους φοιτητές. Ήταν η «Μεγάλη Έξοδος» των νέων «με τα πρησμένα πόδια που τους έλεγαν αλήτες». Ένα χρόνο αργότερα, η επέτειος της 25ης Μάρτη 1943 θα αποτελέσει άλλο έναν σταθμό της γενικευμένης εξέγερσης με τις δυναμικές διαδηλώσεις και τις γενικές απεργίες εκείνων των ημερών ενάντια στην πολιτική επιστράτευση.
Αφθονούν τα παραδείγματα σύνδεσης με το 1821 σε όλες τις πρακτικές και το λόγο της ΕΑΜικής Αντίστασης. Από το πρώτο αμήχανο σύνθημα ΕΑΜ-Τσαρούχι το 1941 ως την χρήση όρων όπως «Νέα Κλεφτουριά» ή «Νέα Φιλική Εταιρεία». Από τη χρησιμοποίηση του χαρακτηρισμού καπετάνιος για τον στρατιωτικό διοικητή των αντάρτικων μονάδων ως τη χρήση ονομάτων των αγωνιστών του 1821 ως ψευδώνυμα των αγωνιστών. Από τη συμμετοχή κληρικών στο αντάρτικο όπως του παπα-Ανυπόμονου, δίπλα στον Άρη ως τους στίχους των αντάρτικων τραγουδιών που αναπαράγουν την κλέφτικη παράδοση «ξαναζωντάνεψε τ’ αρματωλίκι», «αντάρτης, κλέφτης, παλληκάρι, πάντα είν’ ο ίδιος ο λαός».
Κορυφαία συμβολική βίωση του αντάρτικου ως συνέχεια της Μεγάλης Επανάστασης του 1821 οι ομιλίες των ηγετών του ΚΚΕ Γιώργη Σιάντου και Γιάννη Ζέβγου στο Εθνικό Συμβούλιο των Κορυσχάδων, με φόντο τα πορτρέτα αγωνιστών του ’21 τον Μάιο του 1944. «Μια πύρινη επιγραφή στέκει απ’ έξω απ΄ένα σκολειό ενός μικρού βουνίσιου χωριού της Ελεύθερης Ελλάδας: «Επίδαυρος 1821-Κορυσχάδες 1944». Αλλοίμονο σε όσους σκοτίζονται από τη λάμψη της και δεν θελήσουν να τη διαβάσουν», γράφει τον Μάιο 1944 ο Κώστας Καραγιώργης σε άρθρο του στην ΚΟΜΕΠ αποτυπώνοντας την μεγαλειώδη στιγμή της σύγκλησης του Εθνικού Συμβουλίου της Κυβέρνησης του Βουνού.
Η αναβίωση του 1821 συνδεόταν για το ΕΑΜ/ΚΚΕ με την επίγνωση του ανολοκλήρωτου του εθνικού αγώνα καθώς η εθνική απελευθέρωση δεν απέτρεψε την εγκαθίδρυση ενός καθεστώτος ταξικής εκμετάλλευσης. Καθήκον της εργατικής τάξης και όσων συμπορεύονταν με αυτή ήταν η ανατροπή του καθεστώτος αυτού, γεγονός που θα σήμανε και την ολοκλήρωση των αγώνων του 1821, «το συμπλήρωμα των έργων των πατέρων μας». «Ο ελληνικός λαός με επικεφαλής την ΠΕΕΑ έχει όλες τις δυνατότητες να ολοκληρώσει και θα ολοκληρώσει το έργο του 1821», γράφει πάλι ο Ζέβγος τον Απρίλιο του 1944.
Στο λόγο του στην ελεύθερη Λαμία τον Οκτώβριο 1944 ο Άρης Βελουχιώτης κάνει εκτεταμένες αναφορές στο ηρωικό παρελθόν της Επανάστασης του 1821 μέσα από το πρίσμα της πρόσφατης ΕΑΜικής εμπειρίας μιλώντας για ένα «θαύμα, που συντελέστηκε από τις ίδιες τις δυνάμεις και τα μέσα του λαού» αλλά και τις προσπάθειες από την «αντίδραση, ντόπια και ξένη, για να ευνουχίσει το λαϊκό χαραχτήρα του κινήματος και να επιβάλει νέα σκλαβιά».
Ανεξάρτητα από -και παρά- την συνειδητοποίηση της ιδεολογική χρήσης του παρελθόντος με την προβολή του ΕΑΜ ως συνεχιστή των παραδόσεων του 1821 δεν μπορεί να παραβλεφθεί ότι μέσω της σύνδεσης με τους επαναστατικούς εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες του ελληνικού λαού το ΕΑΜ μπόρεσε να εμπνεύσει και να κινητοποιήσει τις λαϊκές μάζες και να οδηγήσει σε πράξεις με πολιτικό περιεχόμενο που έθεταν σε αμφισβήτηση, και μάλιστα ένοπλα, τις κυρίαρχες δομές εξουσίας.
Και αυτό τελικά είναι πιο σημαντικό από την ιστορική-επιστημονική ορθότητα της όποιας σύνδεσης με το παρελθόν.

Πηγή: Αυγή

Η περίπτωση της ατιμώρητης ρητορικής μίσους

των Νάνσυ Παπαθανασίου* & Ελενα-Ολγα Χρηστίδη**

Οι επιπτώσεις της πρόσφατης απόφασης του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου του Αιγίου επηρεάζουν άμεσα τόσο τις κοινωνικές σχέσεις, όσο και την ψυχική υγεία των ανθρώπων στους οποίους αναφέρεται.
Tα ανθρώπινα δικαιώματα συχνά αντιμετωπίζονται ως ένα περιφερειακό θέμα που προκύπτει με αφορμή άλλα επείγοντα κύρια ζητήματα, παρά ως ένα αυτόνομο πεδίο γνώσης και δράσης, με κομβική σημασία για την κοινωνική συνοχή και την εν γένει εξελικτική μας πορεία, όμως οι ατιμώρητες παραβιάσεις τους είναι άμεσα και βαριά επιζήμιες σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. 
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η απόφαση έχει συνέπειες τόσο για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, όσο και για το περιβάλλον τους αλλά και συνολικά για τον κοινωνικό ιστό της χώρας.
Η δικαστική αίθουσα, συμβολικά αλλά και πραγματικά, όπως και η έννοια της δικαιοσύνης και της εφαρμογής της, δεν λειτουργεί σε «κενό» χώρο, αλλά είναι μέρος του κοινωνικού περιβάλλοντος, με όσα στοιχεία διακρίσεων και ομοφοβίας/τρανσφοβίας αυτό περιέχει και μπορεί να λειτουργήσει επανορθωτικά μόνο εφόσον αναγνωρίσει την αδικία που διαπράχθηκε, ακόμη και αν δεν την τιμωρήσει αυστηρά.
Ενώ είναι εύκολο να επαναπαυτούμε στην ιδέα ότι η ρητορική μίσους ή/και η διάδοση μισαλλόδοξων θέσεων δεν είναι παρά έκφραση άποψης με μηδαμινές συνέπειες, τα διεθνή ερευνητικά δεδομένα των τελευταίων δεκαετιών παρουσιάζουν μια αρκετά διαφορετική εικόνα.
Από την μελέτη της επίδρασης των διακρίσεων σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο γενικότερα, αλλά και της ρητορικής μίσους πιο ειδικά, προκύπτει αδιάσειστα ότι οι συνέπειές τους είναι βαρύτατες και ιδιαίτερα ανησυχητικές.
Η ρητορική μίσους, ειδικά όταν μένει ατιμώρητη, δημιουργεί μία αίσθηση διάχυτης ανασφάλειας, ανεξάρτητα από το αν συνοδεύεται από έκθεση σε σωματικό κίνδυνο. Αυτή η αίσθηση ανασφάλειας μεταφράζεται σε περισσότερα καταθλιπτικά συμπτώματα, γενικευμένο άγχος, και σημαντικές δυσλειτουργίες στην επαγγελματική ή/και ακαδημαϊκή ζωή.
Ειδικότερα, για τους εφήβους, αυτό συχνά σημαίνει σχολική διαρροή, με προφανείς επιπτώσεις στη μελλοντική κοινωνική προσαρμογή, αυτοκτονικότητα, και αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Πολύ συχνά, συνοδεύεται από απόρριψη από την οικογένεια και το κοινωνικό πλαίσιο, που επιτείνει το αίσθημα μοναξιάς.
Στους ενήλικες, η ρητορική μίσους γίνεται αντιληπτή και ως μια υπαρξιακή επίθεση ενάντια στην αξιοπρέπεια και συνιστά τραυματικό βίωμα με μακροχρόνιες συνέπειες για την ψυχική υγεία, όπως είναι ο χρόνιος θυμός, διαταραχές ύπνου, προβλήματα μνήμης και συγκέντρωσης, χαμηλή αυτό-εκτίμηση, και ένα συνεχές αίσθημα επαγρύπνησης σε διαπροσωπικές και κοινωνικές σχέσεις.
Μία από τις λιγότερο προφανείς συνέπειες αποτελεί και η απόσυρση από τα κοινά, καθώς το άτομο νιώθει περισσότερο εκτεθειμένο σε κίνδυνο και τραυματίζεται επαναλαμβανόμενα από την ρητορική μίσους στον δημόσιο χώρο. Ταυτόχρονα, αν η ρητορική μίσους συνοδεύεται από ατιμωρησία, οδηγεί και σε χρόνια συναισθήματα αβοηθητότητας και απαξίωσης των θεσμών.
Έρευνες δείχνουν ότι η συχνή έκθεση σε λόγο μίσους προκαλεί σταδιακά ηπιότερες αντιδράσεις στα «εχθρικά μηνύματα». Ειδικά όταν τα θύματα της διάκρισης δεν λαμβάνουν τη θεμιτή υποστήριξη ή αναγνώριση της θέσης τους από το περιβάλλον, ερμηνεύουν τα μηνύματα αυτά ως λιγότερο αρνητικά και όχι παραβιαστικά των κοινωνικών κανόνων. Αυτό από τη μία δεν αναιρεί τις συνέπειες στην ψυχική υγεία των ατόμων, ενώ ταυτόχρονα, σε βάθος χρόνου, αυξάνει την τάση για προκατάληψη στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο.
Με λίγα λόγια, μιλάμε για μια σταδιακή απευαισθητοποίηση η οποία ξεκινά από το άτομο και ανάγεται στο σύνολο και τους κοινωνικούς κανόνες, για έναν φαύλο κύκλο διάκρισης: η απουσία έντονων αρνητικών αντιδράσεων στη ρητορική μίσους οδηγεί τα άτομα στο να αποδέχονται περισσότερο το περιεχόμενο του ρατσιστικού λόγου και τις αντίστοιχες διακρίσεις που εκφράζονται μέσα από αυτόν και τελικά οι διακρίσεις αυτές καταλήγουν να αποτελούν κοινά αποδεκτές αρχές. 
Επομένως, σε τέτοιες περιπτώσεις διακρίσεων όπως αυτές, το να κατορθωθεί έστω και να αναγνωριστεί από το ίδιο το θύμα η διάκρισή που δέχτηκε, είναι ένα μεγάλο βήμα εμπρός. Όταν μάλιστα αυτή η αναγνώριση γίνει καταγγελία και η καταγγελία συζητηθεί δημόσια στον ανάλογο χώρο –μια δικαστική αίθουσα- , τότε συζητάμε ήδη για ένα μεγάλο κέρδος –σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, όπως περιγράψαμε και παραπάνω. Άλλωστε, έχει ήδη καταγραφεί σε πολλές διεθνείς έρευνες, ότι μία από τις λίγες αντισταθμιστικές ενέργειες στις συνέπειες των διακρίσεων είναι η αναγνώριση και η δημόσια καταγγελία τους.
Η επιθυμία μας να αντιλαμβανόμαστε –ορθά- τη δικαιοσύνη ως ανεξάρτητη και τυφλή, θα πρέπει να μη μας κάνει να ξεχνάμε πως οι κανόνες που τη διέπουν ετεροπροσδιορίζονται και αλληλεπιδρούν με τον κοινωνικό τόπο και χρόνο με όλους τους θαυμαστούς τρόπους που σχηματίζονται κοινωνικά σχήματα, αντιλήψεις και κανόνες.
Για μια σφαιρικότερη εικόνα της πρόσφατης δίκης λοιπόν, αλλά και κάθε ανάλογης που έχει προηγηθεί ή έπεται, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι σε ζητήματα ρητορικής μίσους, είναι κρίσιμο να επιτευχθεί μία απαραίτητη αλλά δύσκολη ακροβασία: ο συνδυασμός της επιστήμης της Ψυχολογίας (ως κοινωνική επιστήμη αλλά και μελέτη του ανθρώπου) με το Νόμο και την απονομή δικαιοσύνης -και τα δύο συστήματα κομβικά για την κατανόηση των εγκλημάτων μίσους, που συνδυάζονται απαράμιλλα στην ακροαματική διαδικασία.
Κάπως έτσι καλλιεργείται ένας «κοινός τόπος» με όχημα την Ψυχολογία, όπου εκτός από την τυχόν παραβίαση νομικών «κανόνων», αναγνωρίζεται πώς τα ανθρώπινα δικαιώματα δύναται να παραβιαστούν μέσα από διαφορετικά είδη κοινωνικών και διαπροσωπικών σχέσεων.
Σε αυτήν ακριβώς την ακροβασία απέτυχε η εφαρμογή της δικαιοσύνης στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο Αιγίου. Μόνο μέσα από αυτόν τον κοινό τόπο και τη «συνάντηση» Νόμου και Ψυχολογίας (ή αλλιώς των ανθρώπινων κανόνων και του ίδιου του ανθρώπου, εξαρχής), μπορούμε να έχουμε την ελπίδα για διάκριση της αλήθειας από το στερεότυπο, και του προσωπικού βιώματος από την κοινωνική κατασκευή.
Η πρόσφατη δίκη, παρά το αποτέλεσμά της, ήταν ένα μεγάλο και γενναίο βήμα προς αυτόν τον κοινό τόπο. Και αν κάποιες φορές οι προσπάθειες φαίνονται αποτυχημένες, μπορούμε να κρατήσουμε κάτι από τα παρακάτω λόγια:

"ποιος ξέρει - ίσως εκεί που κάποιος αντιστέκεται χωρίς ελπίδα, ίσως εκεί να αρχίζει η ανθρώπινη ιστορία, που λέμε, κι η ομορφιά του ανθρώπου" 

Γιάννης Ρίτσος, απόσπασμα από το «Ελένη» 

❗11528 Γραμμή Τηλεφωνικής Υποστήριξης για ΛΟΑΤΚΙ άτομα, οικογένειες και εκπαιδευτικούς 

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Eggebø, H., & Stubberud, E. (2016). Hate speech, report 2. Research on hate and discrimination. Rapport-Institutt for samfunnsforskning.
House, A. S., Van Horn, E., Coppeans, C., & Stepleman, L. M. (2011). Interpersonal trauma and discriminatory events as predictors of suicidal and nonsuicidal self-injury in gay, lesbian, bisexual, and transgender persons. Traumatology, 17(2), 75.
Judge, M., & Nel, J. A. (2018). Psychology and hate speech: a critical and restorative encounter. South African Journal of Psychology, 48(1), 15-20.
Russell, G. M., Bohan, J. S., McCarroll, M. C., & Smith, N. G. (2011). Trauma, recovery, and community: Perspectives on the long-term impact of anti-LGBT politics. Traumatology, 17(2), 14-23.
Shipherd, J. C., Maguen, S., Skidmore, W. C., & Abramovitz, S. M. (2011). Potentially traumatic events in a transgender sample: Frequency and associated symptoms. Traumatology, 17(2), 56-67. 
Soral, W., Bilewicz, M., & Winiewski, M. (2017). Exposure to hate speech increases prejudice through desensitization. Aggressive behavior. DOI: 10.1002/ab.21737
Szymanski, D. M., & Balsam, K. F. (2011). Insidious trauma: Examining the relationship between heterosexism and lesbians’ PTSD symptoms. Traumatology, 17(2), 4-13. DOI: 10.1177/1534765609358464

*κλινική ψυχολόγος PhD, επιστημονικά υπεύθυνης
**ψυχολόγος, επιστημονική συνεργάτης

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Κρακοβία, η αναγεννημένη βασιλική πόλη

Η Κρακοβία ανήκει στην κατηγορία των πόλεων όπου είναι τόσο μικρές που άνετα χαρακτηρίζονται ανθρώπινες και προσιτές στο περπάτημα αλλά παράλληλα και τόσο γεμάτες από μνημεία και μουσεία, που δε προλαβαίνεις να τα δεις όλα σε μία μόνο επίσκεψη.
Παρά το μέγεθός της, η πόλη είναι αρκετά πλούσια σε ιστορικά και πολιτισμικά θέματα. Υπήρξε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα πρωτεύουσα της Πολωνίας (από το 1038 εως το 1569) και γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της κατά τη δυναστεία των Γιαγκελλόνων (1386 - 1572). Η πτώση ήρθε όταν ο Σιγισμούνδο Γ΄ Βάσα αποφάσισε να κάνει την Βαρσοβία πρωτεύουσα. Η πόλη κάποια στιγμή κατέβηκε από το άρμα της Πολωνίας κι έζησε και μία περίοδο δημοκρατικής ανεξαρτησίας κάτω από την ρωσική κυριαρχία ενώ στα τέλη του 19ου αι. έγινε κομμάτι της Αυστρίας. Πέρασε ξανά στην Πολωνία μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η πλούσια αυτή ιστορική πορεία, άφησε μία αξιόλογη πολιτισμική κληρονομιά, κάτι που οδήγησε στο να ανακηρυχθεί η πόλη ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς το 1978. Την ίδια χρονιά ο Κάρολος Ιωσήφ Βοϊτίλα, αρχιεπίσκοπος της Κρακοβίας, ανακηρύχθηκε πάπας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας ως Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄.
Τα αξιοθέατα της πόλης είναι τόσα πολλά που αποφάσισα να τα χωρίσω σε τρεις ενότητες. Στην πρώτη παρουσίασα την εβραϊκή συνοικία Καζιμιέρζ, ενώ εδώ θα παρουσιάσω το βασιλικό παρελθόν της και στην τρίτη ενότητα θα επικεντρωθώ στην μεγαλύτερη μεσαιωνική πλατεία της Ευρώπης.
Η φωτογραφική βόλτα ξεκινάει από τα νότια όπου περνάει ο ποταμός Βίστουλα (00:06-00:44). Τα ήρεμα νερά του και η φαρδιά του κοίτη προσφέρουν ξέγνοιαστους περιπάτους δίπλα στο νερό, με τους κύκνους και τις πάπιες να προσφέρουν μία παραμυθένια όψη στην πόλη, ειδικά όταν περπατάει κανείς αντικριστά από το κάστρο Βάβελ.
Στον ποταμίσιο περίπατο κάτω από το κάστρο, βρίσκεται το σιδερένιο άγαλμα ενός δράκου, το οποίο πετάει φωτιές από το στόμα σε τακτά χρονικά διαστήματα, προκαλώντας ένα αφελές ντελίριο στους τουρίστες που περιφέρονται κοντά του. Σ' εκείνο το σημείο, σύμφωνα με τον θρύλο, ζούσε ένας δράκος, ο οποίος απαιτούσε να το ταΐζουν αγελάδες ή πρόβατα, αλλιώς θα καταβρόχθιζε ανθρώπους. Αφού διάφοροι ιππότες απέτυχαν να το σκοτώσουν, ο τότε βασιλιάς Κρακ ακολούθησε τη λύση που πρότεινε ένας τσαγκάρης. Ζήτησε να γεμίσουν μια προβιά με θειάφι και την πέταξαν στον δράκο, ο οποίος την έφαγε. Όμως, για να ξεδιψάσει, ήπιε αχόρταγα νερό από τον ποταμό Βιστούλα και έσκασε. Μ' αυτόν τον τρόπο σκοτώθηκε ο τοπικός δράκος, προσφέροντας με τη θυσία του μία ακόμη ιστορία στα ευρωπαϊκά παραμύθια. Τουλάχιστον με τα χρόνια πήρε την εκδίκησή του καθώς μετατράπηκε σε σουβενίρ της πόλης.
Ακριβώς πάνω από την αυλή του δράκου, ορθώνεται το ιδιόρρυθμο κάστρο Βάβελ (00:46-02:40). Ένα σπάνιο σύμπλεγμα πύργων, οχυρώσεων, ανακτόρων και ναών αναπτύσσεται 200 μέτρα πάνω από την πόλη, προσφέροντας υπέροχη θέα τόσο εντός όσο κι εκτός των τειχών. Σημαντικότερο κτίσμα είναι ο καθεδρικός της πόλης. ο οποίος λειτούργησε ως χώρος στέψης αλλά και ταφής όλων των Πολωνών μοναρχών, ειδικά της περιόδου που η πόλη υπήρξε πρωτεύουσα της Πολωνίας. Τελευταίοι ένοικοι του υπήρξαν οι ναζί αξιωματικοί που διοίκησαν την πόλη. Μετά τη φυγή των Γερμανών, το κάστρο αποκαταστάθηκε και μετατράπηκε σε μουσείο.
Το κάστρο Βαβέλ υπήρξε το μοναδικό σημείο της πόλης όπου ένιωσα τουρίστας κάτι που οφειλόταν στα πολυεθνικά γκρουπ τα οποία είχαν γεμίσει τα τείχη, το ξέφωτο και το εσωτερικό του καθεδρικού. Παρόλα αυτά, στάθηκα κάτω από τον πανύψηλο πύργο με το καμπαναριό και προσπαθούσα να αναλογιστώ την τεράστια καμπάνια που κρεμόταν πάνω από τα κεφάλια μας. Η καμπάνα αυτή ζυγίζει 11 τόνους και είναι η μεγαλύτερη της χώρας. Στην πλάγια πλευρά του ναού αναπτύσσεται ένα σύμπλεγμα ναΐσκων που χτίστηκαν ως μαυσωλεία των μοναρχών. Όλα διαφέρουν μεταξύ τους, καθώς το καθένα διατηρεί το ύφος και τις επιρροές του κάθε προσώπου, μ'αποτέλεσμα όπου και να κοιτούσες κάτι διαφορετικό κι ενδιαφέρον συναντούσες.
Από το κάστρο κατεβήκαμε στην γραφική οδό Kanonicza (02:54), όπου έζησε ο Πάπας Ιωάννης Παύλος. Ένας ήρεμος και γραφικός πλακόστρωτος δρόμος με όμορφα σπίτια και με ένα ιδιαίτερο βιβλιοπωλείο στο τελείωμά του. Εκεί βρήκαμε την εκκλησία του Αγίου Πέτρου κι Αγίου Παύλου (02:58-04:05). Ο προαύλιος γλυπτός διάκοσμος κι η κομψή είσοδος της εκκλησίας, την έκαναν ξεχωριστή. Προσωπικά όμως λάτρεψα την εκκλησία του Corpus Christi στην εβραϊκή συνοικία (03:21-03:44) για την οποία είχα αναφερθεί στη προηγούμενη ανάρτηση για την Κρακοβία.
Τα τείχη της παλιάς πόλης πλέον δεν υπάρχουν και στη θέση τους έχει δημιουργηθεί ένα μακρόστενο πάρκο, το οποίο περιβάλλει την Κεντρική Πλατεία και είναι γεμάτο μονοπάτια κι όμορφους χώρους ανάπαυσης και ηρεμίας (04:05-04:17). Απ' αυτά τα μονοπάτια, ανεβήκαμε στην βόρεια πλευρά της παλιάς πόλης όπου σώζεται ένα τμήμα των παλιών οχυρώσεων.
Η πύλη Florian (04:42-04:48) είναι το τελευταίο απομεινάρι άλλων εποχών ενώ έξω απ' αυτή ορθώνεται ακόμη το Μπάρμπικαν (04:49-05:04). Το Μπάρμπικαν χτίστηκε τον 15ο αιώνα, και τότε θεωρήθηκε ως το μεγαλύτερο ευρωπαϊκό αμυντικό κτίριο του είδους του και είχε ως στόχο να υπερασπιστεί την Πύλη Florian από τις επιθέσεις του Οσμάν, ο οποίος αναμενόνταν να επιτεθεί στην Κεντρική Ευρώπη μετά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης και των Βαλκανίων στα τέλη του Μεσαίωνα.
Ένα άλλο στοιχείο που μ' εντυπωσίασε στην πόλη είναι τα γλυπτά που βρίσκονται σε πλατείες και πάρκα. Όταν οι ναζί κατέκτησαν την Πολωνία, κατέστρεψαν τα περισσότερα απ' αυτά, διότι αναφέρονταν στις σλαβικές ρίζες των κατοίκων. Μετά το τέλος του πολέμου, οι Πολωνοί τα επανέφεραν στις θέσεις τους, δίνοντας μία συγκινητική αύρα στην καλαίσθητη παρουσία τους.
Η όψη της Κρακοβίας αλλάζει απίστευτα τη νύχτα. Η φωταγώγηση στα πάρκα είναι εξαιρετική, προσφέροντας ξέγνοιαστες νυχτερινές περιπλανήσεις ανάμεσα στα πανύψηλα δέντρα κι οι δρόμοι διατηρούν τα χρώματά τους. Το κάστρο Βάβελ σχεδόν αιωρείται πάνω από την πόλη κι οι ιριδισμοί στον ποτάμι αναδύουν μία ιδιαίτερη γαλήνη, κάνοντας την πόλη να διατηρεί την ανθρώπινη υπόσταση της τόσο τη μέρα όσο και τη νύχτα. 

Κάτι τρέχει με τη δικαιοσύνη

Σε μία χώρα με αμέτρητα σκάνδαλα, η εξοργιστική αθώωση των εμπλεκόμενων προσώπων περνάει συνήθως σε δεύτερη μοίρα. Τα τελευταία όμως χρόνια, ο χώρος της δικαιοσύνης έχει γίνει τόσο αρρωστημένος, που άνετα μπορεί να προσφέρει μία μεγάλη ποικιλία σεναρίων για ταινίες δικαστικού περιεχομένου. Μόνο που ακόμα κι εκεί, τα έργα θα χαρακτηρίζονταν ως προϊόντα δεύτερης διαλογής λόγω υπερβολής στην πλοκή τους.
Καράβια γεμάτα ναρκωτικά εξαφανίζονται ανεξήγητα και τα πληρώματά τους σκοτώνονται όλως τυχαίως διαδοχικά. Αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού ανατινάζονται στη μέση της Αττικής Οδού και πρόεδροι ομάδων μπουκάρουν στους αγωνιστικούς χώρους με το όπλο περασμένο στη μέση. Ονόματα πολιτικών φέρονται μπλεγμένα σε όλες τις καυτές «λίστες» που έχουν βγει στη φόρα χωρίς όμως να ανοίγει κανένα ρουθούνι, τη στιγμή που στην Γαλλία κρατείται κι ανακρίνεται ο τέως πρόεδρός της για ύποπτη χρηματοδότηση. Νεοναζί συλλαμβάνονται από την αστυνομία μετά από επιθέσεις σε καταλήψεις κι αφήνονται ελεύθεροι παρόλο που βρίσκεται στην κατοχή τους οπλοστάσιο το οποίο θα ζήλευε ο οποιοσδήποτε παρακρατικός στρατός ενώ ένα νεοναζιστικό μόρφωμα καταδικάζεται τρία χρόνια τώρα χωρίς αποτέλεσμα.
Από τα πολλά γέλια που έχουν προσφέρει οι μέχρι σήμερα αποφάσεις της δικαιοσύνης, έκαναν το δικαστικό σώμα να θεωρήσει τον εαυτό του ως πρωταγωνιστή φαρσοκωμωδιών. Είναι όμως στιγμές που το αστείο ξεπερνιέται και το γέλιο μετατρέπεται σε μένος. Μετά την αθώωση της ρητορικής μίσους ενός ιερέα και την σκοταδιστική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για το μάθημα των θρησκευτικών, ήρθε κι η σειρά της εκδίκασης σε δεύτερο βαθμό της υπόθεσης της Ηριάννας και του Περικλή.
Δε μιλάμε πλέον μόνο για μία από τις μεγαλύτερες δικαστικές αδικίες της χώρας μας αλλά και για μία εξοργιστική γελοιότητα όλων όσων δικάζουν τους δυο νέους. Παρόλο που βιολόγοι κι επιστήμονες αποδεικνύουν την αβάσιμη κατηγορία των δυο προσώπων κι η Διεθνής Αμνηστία ανησυχεί για την δίκη τους, οι δικαστικοί αναζητούν ότι αίτιο μπορούν να βρουν, για να παραμείνουν τα παιδιά φυλακισμένα. Αρχικά η Βαρκελώνη και τώρα η Βουλγαρία, θεωρούνται ύποπτοι τουριστικοί προορισμοί (καλό είναι να αλλάξουν το Μπάνσκο ως χειμερινό τους προορισμό κάποιες φοιτητικές νεολαίες). Η Θεσσαλία χαρακτηρίζεται πλέον ως επικίνδυνος τόπος καταγωγής. Επίσης οι εξαφανισμένοι μάρτυρες κατηγορίας είναι πιο έγκυροι από τους προστατευόμενους μάρτυρες. Τέλος, για κάποιους δε χάλασε κι ο κόσμος με το να μείνουν η Ηριάννα κι ο Περικλής δυο μήνες ακόμη στη φυλακή.
Με τις απανωτές δικαστικές παρωδίες, συμπεραίνω πως στη χώρα μας, πέρα από τη σοβαρότητα, έχει εξαφανιστεί και κάθε ίχνος λογικής. Από τη στιγμή όμως που ζούμε στην εποχή του παραλογισμού, καλό είναι να είμαστε προετοιμασμένοι για όλα τα επερχόμενα σενάρια, διότι μπορεί η δράση να φέρνει την αντίδραση αλλά η παράνοια προκαλεί το χάος.

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

Η ποίηση ως βαρβαρότητα

της Κατέ Καζάντη

Nach Auschwitz noch ein Gedicht zu schreiben ist barbarisch': «το να γράψεις έστω και ένα ποίημα μετά το Άουσβιτς είναι βαρβαρότητα», έλεγε ο Αντόρνο. Κι όμως. Οι ποιητές, περικλεισμένοι στην ποίηση καθεαυτή, μακριά από την μπόχα των καιρών, μοιάζουν να αναπαράγουν μια τέχνη εγωική, που υπάρχει μοναχά για τον εαυτό της, την ώρα που κι άλλοι λαοί, λαοί που περισσεύουν, εξακολουθούν να καίγονται σε νέου τύπου κρεματόρια.
Αν η ποίηση εννοείται σαν τη χαϊντεγκεριανή βιομέριμνα, αντίδοτο στο «είναι προς το θάνατο» και τα ποιήματα είναι παραμυθία, αντίδοτο του ενυπάρχοντος στην ανθρώπινη διάνοια πένθους, τότε ο ρόλος της ποίηση, των ποιητών, των ποιημάτων, δεν μπορεί παρά να είναι αντιδραστικός.
Η συλλογιστική δεν ανάγεται στη σφαίρα της μεταφυσικής. Πώς τοποθετείται κανείς απέναντι στο θάνατο –στο Άουσβιτς, στο Αφρίν, στη Συρία ή στο Αγαθονήσι-, πώς αυτοορίζεται μέσα από το οριστικά τελεσίδικο συμβάν του θανάτου, πώς επανεισάγεται στο ζην κουβαλώντας το κρίμα του θανάτου, πώς, εν τέλει, ως animal rationale, ως «ζώον λόγον έχον», βλέποντας γύρω του τόσο θανατικό, μπορεί να φερθεί ως όντως άνθρωπος, είναι κατά βάθος ζήτημα κατεξοχήν πολιτικό.
«… στην πλήρως διαφωτισμένη γη μας ακτινοβολεί ο θρίαμβος της καταστροφής», έλεγε ο Αντόρνο. Ο αστικός πολιτισμός βασίστηκε σε μια ένοχη κουλτούρα «που γεννάται από την απομόνωσή της στην ειδική σφαίρα του πνεύματος χωρίς να βρίσκει την αυτοπραγμάτωσή της στην οργάνωση της κοινωνίας». Κι εφόσον οι δομές του Αουσβιτς είναι εδώ, όπως και ο πόλεμος, στη φονική Δύση, η ποιητική του θανάτου είναι η μόνη δυνατή ποιητική.
Αλλά «η αληθινή τέχνη, εκείνη, δηλαδή, που δεν αρκείται σε παραλλαγές καθορισμένων προτύπων, αλλά προσπαθεί να εκφράσει τα εσωτερικά αιτήματα του ανθρώπου και της ανθρωπότητας, δεν μπορεί να μην είναι επαναστατική, να μην τείνει σε μια πλήρη και ριζική ανασύνθεση της κοινωνίας». Το Μανιφέστο της Καλλιτεχνικής Δημιουργίας που συνυπέγραψαν Μπρετόν και Ριβέρα – Μπρετόν και Τρότσκι, στην πραγματικότητα- τοποθετεί «την ανάγκη της χειραφέτησης του άνθρωπου» στον πυρήνα της ποίησης.
Κι επειδή δεν μπορεί να υπάρχει ποίηση χωρίς αλληλεγγύη προς τους ταπεινωμένους, τελικά, σε περιόδους βαρβαρότητας, όπως η δική μας, οι ποιητές θα ήταν χρησιμότεροι στο λαό αν, κατά το σεφερικόν, αντί να γράφουν, «πήγαιναν στην Εκάλη να μαζεύουν κούμαρα ή στη Γλυφάδα να ψαρεύουν ροφούς».

Η 21η Μάρτη είναι Παγκόσμια ημέρα της Ποίησης αλλά και Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού και των Διακρίσεων.

Η πτώση του Αφρίν και η σημασία της

του Κώστα Ράπτη

Στην τριγωνική αναμέτρηση που εκτυλίσσεται την τελευταία διετία με αφορμή την συριακή κρίση, η μεν Μόσχα προσπαθεί να διευρύνει τα ρήγματα στην παραδοσιακή αμερικανοτουρκική συμμαχική σχέση, η δε Ουάσιγκτον προσπαθεί να δηλητηριάσει την φιλία που αιφνιδίως αναπτύχθηκε μεταξύ του Ταγίπ Ερντογάν και του Βλαντίμιρ Πούτιν, ενώ η Άγκυρα, κινούμενη διαρκώς σε δύο ταμπλό, επιχειρεί να κατοχυρώσει διευρυμένο ρόλο για την επόμενη μέρα.
Στην μέση αυτού του τριγώνου βρίσκονται οι Κούρδοι της βόρειας Συρίας, οι οποίοι αξιοποιούνται για την τροποποίηση των συσχετισμών και την ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ των πρωταγωνιστών. 
Οι ίδιοι παρερμήνευσαν τον ρόλο τους και υπερτίμησαν τις δυνατότητές τους. Εξού και πλέον έχουν στη διάθεσή τους μόνο σενάρια ήττας.
Η κατάληψη του Αφρίν το επιβεβαιώνει αυτό. Αν και θα πρέπει να υποσημειώσει κανείς ότι η Τουρκία βρίσκεται (για άλλη μία φορά, μετά την κατάληψη της αλ Μπαμπ στο πλαίσιο της επιχείρησης "Ασπίδα του Ευφράτη”) να έχει στα χέρια της μια στρατιωτική επιτυχία που της χαρίστηκε, παρά που την κατέκτησε. Χιλιάδες Κούρδοι μαχητές εγκατέλειψαν το Αφρίν, αποφεύγοντας μια μάχη σε αστικό τοπίο η οποία ασφαλώς θα διαρκούσε αρκετές εβδομάδες, αλλά εντέλει θα άφηνε την πόλη ισοπεδωμένη.
Πρόκειται για μία εξέλιξη η οποία δεν θα μπορούσε να αποφευχθεί. Παρά τις υστερήσεις του (με κυριότερη την ανάθεση του ρόλου του πεζικού στους αναξιόπιστους τζιχαντιστές του λεγόμενου "Ελεύθερου Συριακού Στρατού”, λόγω πολιτικού περιορισμού στην χρήση Τούρκων κληρωτών), ο τουρκικός στρατός σαφώς υπερτερούσε. Το Αφρίν δεν υπήρξε Κομπάνι του 2014, διότι οι υπερασπιστές του δεν αντιμετώπιζαν αυτή τη φορά μία επίθεση ατάκτων δίχως αεροπορία.
Βεβαίως το Αφρίν αποτελεί τμήμα της συριακής επικράτειας, της οποίας τον εναέριο χώρο προστατεύουν ρωσικές δυνάμεις. Όμως τόσο ο συριακός κυβερνητικός στρατός όσο και οι ρωσικές δυνάμεις παρέμειναν χαρακτηριστικά απαθείς, πέρα από τις καταδικαστικές δηλώσεις της Δαμασκού, καθ' όλη τη διάρκεια της τουρκικής επιχείρησης "Κλάδος Ελαίας”. Ακριβέστερα: η ρωσική πλευρά φρόντισε να αποσύρει το απόσπασμά της που προηγουμένως στάθμευε για συμβολικούς λόγους στην περιοχή του Αφρίν, ώστε να ξεκινήσει η τουρκική επίθεση.
Όλα αυτά διότι Άγκυρα, Μόσχα, Δαμασκός (αλλά και Βαγδάτη και Τεχεράνη) συμπίπτουν στο ότι προέχει να αντιμετωπισθεί ο κίνδυνος δημιουργίας μιας νέας αυτονομημένης κουρδικής οντότητας στην περιοχή με αμερικανική στήριξη. Πρόκειται για το εφεδρικό (σε σχέση με την αλλαγή καθεστώτος στη Δαμασκό) σχέδιο το οποίο, με την απόσχιση των βορειοανατολικών συριακών εδαφών αποβλέπει στην διακοπή της εδαφικής συνέχειας του απειλητικού για το Ισραήλ άξονα Ιράν-Ιράκ-Συρίας-Χεζμπολλάχ, αλλά και στην διηνεκή αποσταθεροποίηση της φυσικής εξόδου του κινεζικού νέου "δρόμου του μεταξιού”. Επιπλέον, η εκτεταμένη περιοχή που έφθασαν να ελέγχουν οι Κούρδοι μαχητές μετά την κατάρρευση του Ισλαμικού Κράτους είναι πετρελαιοπαραγωγός, άρα κρίσιμη για το καθεστώς Άσαντ.
Διόλου τυχαία, η επιχείρηση "Κλάδος Ελαίας” ξεκίνησε όταν ο τότε επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Ρεξ Τίλερσον ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ θα στηρίξουν τη δημιουργία μιας "συνοριοφυλακής” 30.000 εντοπίων στη βορειοανατολική Συρία. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ έκανε λόγο για τη δημιουργία δομών ψευδοκράτους.
Η τουρκική πλευρά επιχείρησε επιτιθέμενη να εκβιάσει την αλλαγή της αμερικανικής στάσης. Το γεωγραφικά απομονωμένο Αφρίν ήταν μια "μετωνυμία” για τα συμπαγή κουρδοκρατούμενα εδάφη ανατολικότερα, όπου όμως φιλοξενούνται τουλάχιστον 2.000 Αμερικανοί κομάντος. Το μήνυμα που θα έπρεπε να αφομοιώσουν οι Κούρδοι ήταν ότι η συμμαχία με τις ΗΠΑ δεν αρκεί.
Για τη Δαμασκό και τους συμμάχους της, πάλι, ήταν καταρχήν μεγαλύτερος ο κίνδυνος που αντιπροσώπευε το ενδεχόμενο απόσχισης ενός γηγενούς πληθυσμού, με αμερικανική στήριξη, απ' ό,τι η παράνομη εισβολή ενός ξένου στρατού. Έτσι, η τουρκική εισβολή αντιμετωπίσθηκε ως μοχλός πίεσης για την εκ νέου υπαγωγή του Αφρίν στη δικαιοδοσία της συριακής κυβέρνησης.
Ωστόσο, οι επανειλημμένες μεσολαβητικές προσπάθειες που φέρεται να ανέλαβε η ρωσική πλευρά δεν ευοδώθηκαν. Οι Κούρδοι ιθύνοντες της πόλης προτίμησαν να ρισκάρουν την πτώση του Αφρίν, παρά τον συμβιβασμό με την Δαμασκό. Αντιθέτως, ο συμβιβασμός που εντέλει φαίνεται πως υπήρξε ήταν με την Τουρκία για την εκκένωση της πόλης από τους υπερασπιστές της.
Μπορεί η εξέλιξη αυτή να θεωρηθεί και ότι συμπυκνώνει συμβολικά όλη τη στρατηγική μυωπία του κουρδικού στοιχείου. Οι οργανώσεις του όπως το PYD, έχουν να επιλέξουν είτε την περιορισμένη αυτονομία που μπορεί να τους παραχωρήσει, με ρωσική συνηγορία, η Δαμασκός είτε την αναζήτηση μιας πάση θυσία απόσχισης, η οποία μπορεί προς το παρόν να εξυπηρετεί τους αμερικανικούς και ισραηλινούς σχεδιασμούς, αλλά προοιωνίζεται συμφορές για το ίδιο το κουρδικό στοιχείο.
Μόλις λίγους μήνες νωρίτερα η προσπάθεια άλλων κουρδικών πολιτικών δυνάμεων στο βόρειο Ιράκ να επιτύχουν την απόσχιση κατέληξαν σε χαρακτηριστική ήττα. Δεν είναι ρεαλιστικό το να περιμένει κανείς να υπερισχύσει της αντισυσπείρωσης όλων των κρατών της περιοχής.
Το ίδιο το ΡΚΚ μπόρεσε να υπάρξει, ως προστατευόμενη οργάνωση της Δαμασκού μέχρι τη σύλληψη Οτσαλάν το 1990, αξιοποιώντας τις διακρατικές αντιπαραθέσεις. Η ίδια η δημιουργία των αυτόνομων κουρδικών καντονιών στη βόρεια Συρία προέκυψε με την ανοχή του Άσαντ από την επιλογή του να συγκεντρώσει τον στρατό του γύρω από κρισιμότερους για το καθεστώς στόχους.
Η κατάληψη του Αφρίν ασφαλώς ανοίγει το δρόμο για εθνοκάθαρση της περιοχής από την Άγκυρα και τους τχζιχαντιστές συμμάχους της, αλλά και θέτει το θεμέλιο νέων συγκρούσεων, αυτή τη φορά με τη Δαμασκό και τους προστάτες της. Παρότι ονομάσθηκε "αντιτρομοκρατική” η επιχείρηση "Κλάδος Ελαίας” πρόκειται, όπως και η επιχείρηση "Ασπίδα του Ευφράτη” με την αλ-Μπαμπ, να οδηγήσει σε κατοχή με μονιμότερα χαρακτηριστικά και επέκταση του τουρκικών κρατικών δομών σε συριακά εδάφη. Τα "υλικά” για τις μελλοντικές τριβές Ρωσίας-Τουρκίας βρίσκονται εδώ.

Πηγή: capital.gr

Καζιμιέρζ, η πολύχρωμη εβραϊκή συνοικία της Κρακοβίας

Η Κρακοβία ήταν το μεγαλύτερο σε διάρκεια ταξιδιωτικό μου απωθημένο. Μου είχε δοθεί η ευκαιρία στα φοιτητικά μου χρόνια να την επισκεφθώ αλλά το αρνήθηκα. Η ανεπαρκής μου τότε ταξιδιωτική εμπειρία, με κανε να θεωρώ την πόλη αυτή αδιάφορη και βαρετή. Όταν όμως έμαθα λίγα πράγματα για την ιστορία της και την άγνωστη για πολλούς ομορφιά της, συνειδητοποίησα το λάθος που έκανα τότε.
Πριν παρουσιάσω μέσα από το ιστολόγιό μου, την Κρακοβία που συνάντησα, θα ήθελα να περιπλανηθούμε σε μία ιδιαίτερη και πολύχρωμη γειτονιά της που γνώρισα τις μέρες που βρισκόμουν εκεί. Αναφέρομαι στο Καζιμιέρζ, την εβραϊκή συνοικία της πόλης.
Το Καζιμιέρζ απλώνεται μεταξύ της κεντρικής πλατείας, του κάστρου Βάβελ και του ποταμού Βιστούλα που διασχίζει την πόλη. Την εποχή της ναζιστικής κατοχής, ο εβραϊκός πληθυσμός μετακινήθηκε βιαίως στην νότια όχθη του ποταμού, όπου δημιουργήθηκε το γκέτο της Κρακοβίας.
Η περιοχή κρατά μία ξεχωριστή προσωπικότητα σε αντίθεση με την υπόλοιπη πόλη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως το Καζίμιερζ από τον 14ο αι. που ιδρύθηκε μέχρι τις αρχές του 19ου αι. ήταν μία ανεξάρτητη πόλη νότια της Κρακοβίας. Οι δυο πόλεις χωρίζονταν από έναν παραπόταμο του Βίστούλα, ο οποίος στην πορεία επιχωματώθηκε και μετατράπηκε σε δρόμο, παίρνοντας το όνομα Starowislna (η οδός του Βιστούλα). Πάνω σ' αυτόν τον δρόμο ήταν και το σπίτι που έμενα.
Μπορεί να έτρεξα αμέσως να θαυμάσω την τεράστια πλατεία της παλιάς πόλης και το πολύχρωμο κάστρο Βάβελ, αλλά τον περισσότερο χρόνο τον πέρασα στους στενούς δρόμους της εβραϊκής συνοικίας.
Παρ' όλο που είναι μέχρι σήμερα εμφανής η ξαφνική της εκκένωση από τα χρόνια της ναζιστικής κατοχής, η γειτονιά διατηρεί μία εντυπωσιακή ζωντάνια. Τα σοκάκια είναι γεμάτα πολύχρωμα στέκια, ζεστές καφετέριες με πλούσια πρωινά, εστιατόρια για όλα τα γούστα και φυσικά υπέροχα μπαράκια με άποψη και καλή μουσική. Επίσης υπάρχουν παντού μικρές πλατείες που δίνουν άλλο αέρα στα κομψά κτίρια της παλιάς αριστοκρατικής τάξης.
Η μία πλατεία χαρακτηρίζεται από την παλαιότερη συναγωγή της πόλης και το μεγάλο εβραϊκό νεκροταφείο, στην είσοδο του οποίου συναντάμε την καθιστή μορφή του Γιαν Κάρσκι, του Πολωνού δασκάλου που προσπάθησε να αποτρέψει το ολοκαύτωμα. Ο ίδιος επισκέφθηκε το 1943 την Ουάσιγκτον και συναντήθηκε με τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, Franklin D. Roosevelt στο Λευκό Οίκο. Ο Κάρσκι παρουσίασε συγκεντρωμένα στοιχεία που μάζεψε μετά από δυο επισκέψεις του στο γκέτο της Βαρσοβίας και στο στρατόπεδο της Izbica αλλά τελικά δεν κατάφερε να προκαλέσει καμία αντίδραση από την μεριά των συμμάχων. Η συγκεκριμένη πλατεία είναι η μεγαλύτερη στο Καζιμιέρζ, και πέρα από την συναγωγή και το νεκροταφείο, είναι γεμάτη όμορφα εστιατόρια με καλή κουζίνα και ζωντανή εβραϊκή παραδοσιακή μουσική.
Η άλλη πλατεία (00:38), βρίσκεται πιο κοντά στο ποτάμι και είναι γεμάτη μπαράκια κι εστιατόρια. Εκεί τιμήσαμε το πανέμορφο μπαρ Les Couleurs και το εστιατόριο Alchemia το οποίο έπιασε φωτιά την τελευταία βραδιά που βρισκόμουν στην πόλη. Αγαπημένο μου όμως στέκι έγινε η ίδια η πλατεία, η οποία έχει στο κέντρο της ένα στρογγυλό κιόσκι. Μέσα σ' αυτό υπάρχουν μικρά μαγαζάκια που φτιάχνουν την υπέροχη σπεσιαλιτέ της πόλης. Μία μεγάλη φέτα ψωμί με λιωμένο τυρί και φορτωμένη με υλικά που οι ίδιοι επιλέγαμε. Το αντίστοιχο πιτόγυρο της Πολωνίας. Οπότε για μένα, η πλατεία αυτή έγινε σημείο αναφοράς.
Το Καζιμιέρζ είναι επίσης γεμάτο συναγωγές. Σχεδόν κάθε οικοδομικό τετράγωνο έχει κι από μία. Έχει όμως και την ομορφότερη εκκλησία της πόλης. Μπορεί οι πιο διάσημες να είναι η βασιλική της Παναγίας στην κεντρική πλατεία κι ο Καθεδρικός στο Κάστρο Βάβελ αλλά η βασιλική του Corpus Christi είναι αυτή που με εντυπωσίασε με τον εσωτερικό της διάκοσμο αλλά και με τον όγκο της. Μπαίνοντας μέσα, ένιωσα πως εισχώρησα σε έναν πελώριο χώρο απόλυτης γαλήνης. Μακριά από τουρίστες, η εκκλησία προσφέρει μία όαση ηρεμίας κι έναν γλυπτό διάκοσμο που μαγνητίζει. Γι' αρκετή ώρα στάθηκα στο κέντρο της και παρατηρούσα με δέος τον επιχρυσωμένο γλυπτό της διάκοσμο πάνω από την Αγία Τράπεζα. Παράλληλα τα παιχνίδια του φωτός που περνούσε από τα θολά τζάμια, όξυνε την μυσταγωγική ατμόσφαιρα του κτιρίου.
Επίσης ένα ακόμη χαρακτηριστικό που κάνει το Καζιμιέρζ ξεχωριστό, είναι η καλλιτεχνική του αύρα. Παντού υπάρχουν μαγαζάκια με χειροποίητα αντικείμενα και μικρές γκαλερί ενώ η χρόνια ερήμωση της εβραϊκής συνοικίας στάθηκε αφορμή να γεμίσουν οι δρόμοι χρώματα. Πέρα από τα κακόγουστα γκράφιτι, σε πολλά σημεία βρήκα υπέροχες καλλιτεχνικές πινελιές που θέλησα να αποθανατίσω στο φακό μου και να τις μοιραστώ μαζί σας (01:13-02:24).
Φεύγοντας από την Καζιμιέρζ, περάσαμε στην απέναντι όχθη όπου βρίσκεται το θρυλικό εργοστάσιο του Γερμανού επιχειρηματία Όσκαρ Σίντλερ (03:17-04:30), ο οποίος έσωσε 1.200 Εβραίους από το Ολοκαύτωμα. Το εργοστάσιό του έχει μετατραπεί σήμερα σε διαδραστικό μουσείο, μέσα στο οποίο μαθαίνουμε για την καθημερινή ζωή της πόλης πριν αλλά και μετά την εισβολή των ναζί, την δημιουργία των γκέτο, την μεταφορά των Εβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και την επέλαση των Σοβιετικών. Ομολογώ πως περισσότερο συγκλονίστηκα στο συγκεκριμένο μουσείο παρά στο Άουσβιτς. Λίγο πριν βγούμε από τον εκθεσιακό χώρο, περάσαμε από μία λευκή αίθουσα με τους κυλίνδρους των ευχών. Μία μελωδία πλημμύριζε το χώρο ενώ ένα απαλό φως κατεβαίνει από την οροφή. Ήταν τόσο πετυχημένη η ατμόσφαιρα που αμέσως μ' έκανε να νιώσω το αίσθημα της σωτηρίας όσων γλίτωσαν από τους θαλάμους αερίων και τις εκτελέσεις. Στην έξοδο, στέκει μία μεγάλη βιτρίνα, όπου μέσα σ' αυτήν υπάρχουν ορισμένα από τα έγγραφα που έσωσαν οι Εβραίοι κρατούμενοι από την φωτιά. Είναι κάποια από τα στοιχεία που προσπάθησαν να σβήσουν οι ναζί για να εξαφανίσουν κάθε ίχνος από τα εγκλήματά τους.
Φεύγοντας από το εργοστάσιο του Όσκαρ Σίντλερ, περιπλανηθήκαμε στο παλιό εβραϊκό γκέτο. Σε μία πλατεία στέκουν στη σειρά άδειες καρέκλες (03:08), στη μνήμη των θυμάτων του γκέτο. Πέρα απ' αυτό, δεν υπάρχει κάποιο ίχνος που να θυμίζει εκείνη τη σκοτεινή περίοδο. Σε μία μεγάλη πλατεία όμως ορθώνεται η κομψότατη καθολική εκκλησία του St.Joseph (04:41-05:16) η οποία πραγματικά μας μάγεψε, αναγκάζοντάς μας να φάμε αρκετή ώρα θαυμάζοντάς την.
Η συνοικία το βράδυ αποκτά άλλη όψη. Τα πολύχρωμα φώτα αντικαθιστούν τα πολύχρωμα γκράφιτι των τοίχων κι οι δρόμοι είναι γεμάτοι νέους που συζητούν, πίνουν, τρώνε κι ερωτεύονται.
Το Καζιμιέρζ αναγεννιέται ξανά μετά από δεκαετίες. Τα χρώματα προσπαθούν να κρύψουν τον πόνο και το θανατικό που πλάκωσε την περιοχή. Είναι όμως χρέος για τους κατοίκους της πόλης, να διατηρηθεί η μνήμη και να μη μετατραπεί σε ένα εμπορικό τουριστικό θέρετρο στο άμεσο μέλλον. Ευελπιστώ πως σε μία μελλοντική μου επίσκεψη, θα συναντήσω την ίδια αύρα.  

18 Μαρτίου, η Ημέρα της Παγκόσμιας Επανάστασης

του Περικλή Κοροβέση

Εχουν καθιερωθεί παγκοσμίως ημέρες εορτασμού είτε για κάποιο σημαντικό θέμα (γυναίκες, ρατσισμός κ.λπ.) είτε για κάποιες εθνικές επετείους (επαναστάσεις ή απελευθερώσεις από κάποια ξένη κατοχή). Οι γιορτές, οι τελετουργίες, οι λιτανείες δεν είναι κάτι καινούργιο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Είναι τόσο παλιές όσο και η ιστορία του πλανήτη μας. Ακόμα και πριν εμφανιστούν τα ανθρωποειδή. Τα ζώα την εποχή του ζευγαρώματος έχουν κάποιο τελετουργικό.
Ολες αυτές οι εκδηλώσεις έχουν έναν κοινό πυρήνα: να υφάνουν έναν κοινό ιστό, δηλαδή να ενώσουν την κοινωνία και να την κατευθύνουν προς έναν στόχο. Αν είναι θρησκευτικές, να την οδηγήσουν προς το θείο ή τα πνεύματα.
Αν είναι πολιτικές, έχουν σκοπό να τη συσπειρώσουν γύρω από την εξουσία. Στις μοναρχίες, κυρίως με γάμους πριγκίπων και πριγκιπισσών και στέψεις και στις αστικές δημοκρατίες, με μια επέτειο επανάστασης (π.χ. Γαλλία, πρώην ΕΣΣΔ κ.λπ.) ή μιας απελευθέρωσης από ξένη ή αποικιοκρατική κατοχή. Και όχι σπάνια, θρησκευτικές και πολιτικές γιορτές αλληλοσυνδέονται, ακριβώς γιατί υποστηρίζουν την ίδια την εξουσία και το θείο τίθεται στην υπηρεσία της πολιτικής.
Εντούτοις ποτέ και πουθενά δεν καθιερώθηκε η 18η Μαρτίου ως Ημέρα της Παγκόσμιας Επανάστασης. Κάποιος μπορεί να αναρωτηθεί με κάθε δικαίωμα: Τι έγινε στις 18 του Μάρτη ώστε να καθιερωθεί ως Ημέρα της Παγκόσμιας Επανάστασης; (Αυτό βέβαια αφορά μια μικρή μειονότητα που θεωρεί, ακόμα και σε αυτήν τη ζοφερή εποχή που ζούμε, ότι είναι ακόμα εφικτή μια επανάσταση και είναι δυνατόν να προκύψει ένας άλλος κόσμος.)
Αλλά ας μην κρατάμε σε αγωνία τον αναγνώστη και ας αποκαλύψουμε ποια ήταν αυτή η μυστηριώδης ημερομηνία. Ηταν η πρώτη μέρα της Παρισινής Κομμούνας το 1871, της επανάστασης που στάθηκε θριαμβική μονάχα για 72 μέρες και κατέληξε σε μια από τις μεγαλύτερες σφαγές όλων των αιώνων, χωρίς εντούτοις να ηττηθεί. Η Μισέλ Λουίζ, μια δασκάλα από τις πρωταγωνίστριες της επανάστασης, υπολογίζει τους νεκρούς σε εκατό χιλιάδες. Κάποιοι μελετητές θεωρούν αυτόν τον αριθμό υπερβολικό. Ωστόσο οι περισσότεροι τους υπολογίζουν πολύ περισσότερους από πενήντα χιλιάδες.
Και εδώ ας κάνουμε μια μικρή παρένθεση. Στην Παρισινή Κομμούνα μετείχαν και πολλοί ξένοι (ανάμεσά τους και ο Μπακούνιν, όχι στο Παρίσι, αλλά στη Λιόν) και συχνά είχαν επιτελικές θέσεις. Μονάχα ο ένας στους δύο μιλούσαν άψογα γαλλικά (σε αυτούς βέβαια μετριούνται και οι Γάλλοι). 
Μετείχαν Ιταλοί, Πολωνοί, Ρώσοι, Ισπανοί και πολλές άλλες εθνότητες, ανάμεσά τους και Ελληνες γαριβαλδινοί που είχαν πάει για να πολεμήσουν τους Πρώσους και ξέμειναν. Τα θαυμάσια πάρκα που θαυμάζουν σήμερα οι Ελληνες τουρίστες, Λουξεμβούργου και Κεραμεικού, είχαν μετατραπεί σε ομαδικούς τάφους όπου πεθαμένοι και μισοζώντανοι ρίχνονταν ανάκατα. Οι κραυγές των μισοπεθαμένων τάραζαν τους περίοικους, που αργότερα κατέθεταν με φρίκη τη μαρτυρία τους.
Για να τουφεκιστείς δεν χρειαζόταν να έχεις κάνει και τίποτα. Εφταναν τα χέρια σου. Αν είχαν ρόζους, σήμαινε πως ήσουν εργάτης. Αρα κομμουνάρος. Μπαμ και κάτω και μια κλοτσιά για να πάει το κουφάρι στον τάφο. Ποιος να μετράει τώρα; Και τι χρειαζόταν αυτή η πολυτέλεια; Αυτοί οι άνθρωποι που είχαν διεκδικήσει ελευθερία και ισότητα είχαν χάσει την ανθρώπινή τους οντότητα. 
Αυτό που ξανάζησε η ανθρωπότητα, εβδομήντα χρόνια αργότερα στο Αουσβιτς. Και απ’ ό,τι είμαι σε θέση να γνωρίζω, αυτό το έγκλημα πολέμου ποτέ δεν δικάστηκε. Και ο μεγάλος σφαγέας, ο Θιέρσος, τιμάται στην καρδιά του Παρισιού με έναν δρόμο και μια πλατεία. Η μόνη ζημιά που έπαθε ήταν από τις πετρολέζες που του έκαψαν το σπίτι στο Παρίσι.
Αυτή η επανάσταση, που δεν είχε κανέναν ηγέτη, είχε συνενώσει όλες τις φυλές της Αριστεράς, οι οποίες λειτουργούσαν όχι ως πολιτικά κόμματα αλλά ως εκπρόσωποι των παρισινών διαμερισμάτων. Είχε συνενώσει Μαρξ, Μπακούνιν, Κροπότκιν και πολλούς άλλους, που κατάλαβαν τη σημασία της και την ανέλυσαν (κυρίως ο Μαρξ στο «Εμφύλιος Πόλεμος στη Γαλλία») και τα συμπεράσματά τους, με κάποιες διαφοροποιήσεις, περίπου συμπίπτουν. Ολοι δέχονται αυτό το γεγονός ως το μοναδικό που βασιζόταν στην αυτονομία και την αυτοδιαχείριση των πολιτών.
Ούτε κόμμα, ούτε αρχηγός, ούτε μια συγκεκριμένη ιδεολογία, αλλά πολλές που είχαν τον ίδιο στόχο. Μερικοί αναλυτές θεωρούν την Κομμούνα ως το τρίτο μεγάλο συμβάν της Ευρωπαϊκής Ιστορίας. Πρώτο η ανακάλυψη της Αμερικής. Δεύτερο ο περίπλους της Γης. Και τρίτο η Παρισινή Κομμούνα, που παρά τις εκατόμβες των θυμάτων είναι ακόμα ζωντανή και μελετάται και εμπνέει τα κινήματα του 21ου αιώνα. Γι’ αυτό δεν νικήθηκε.
Εντούτοις, αυτή η επανάσταση θάφτηκε από τους μπολσεβίκους και στη συνέχεια από όλα τα Κ.Κ. μέλη της Γ΄ Διεθνούς. Και όπου αναφερόταν, δεν ήταν για τα επιτεύγματά της, που ακόμα και σήμερα είναι αιτήματα, όπως π.χ. διαχωρισμός κράτους-εκκλησίας, ισότητα φύλων, δωρεάν εκπαίδευση, κατάργηση κράτους και γραφειοκρατίας κ.λπ., αλλά για την αποτυχία της. Φυσικά, γιατί έλειπαν ένας Λένιν και ένα κόμμα. Αν οι μπολσεβίκοι δόξαζαν την Κομμούνα, θα ήταν σαν να αναιρούσαν τον εαυτό τους.
ΥΓ. Για όσους ενδιαφέρονται για την Κομμούνα, υπάρχει το αριστουργηματικό κόμικς των Ταρντί-Βοτρέν «Η κραυγή του λαού» (εκδόσεις ΚΨΜ). Το ιστορικό πλαίσιο είναι απολύτως ακριβές.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Η ντροπιαστική αθώωση του μίσους

Μέχρι σήμερα γνωρίζαμε πως η ελληνική δικαιοσύνη εθελοτυφλεί με ανηθικότητα, ξεπερνώντας αρκετές φορές τα όρια της γελοιότητας. Απ’ όπου κι αν το πιάσουμε, όσες υποθέσεις κι αν συζητήσουμε, πάντα θα καταλήξουμε στο συμπέρασμα πως το ελληνικό κράτος δικαίου λειτουργεί υπέρ των ισχυρών και των εξουσιαστών.
Μπορεί η ελληνική δικαιοσύνη να είναι ένας ακόμη αρρωστημένος θεσμός, αλλά μεγάλη ευθύνη έχουμε κι εμείς, διότι αντιμετωπίζουμε ως αμέτοχοι θεατές , την οποιαδήποτε άδικη δικαστική απόφαση. Για λίγες μέρες επικρατεί ένα αίσθημα δυσαρέσκειας, το οποίο όμως ξεχνιέται γρήγορα, καθώς τα σκάνδαλα σ’ αυτόν εδώ τον τόπο πέφτουν βροχή. Όμως, η κοινωνική αδράνεια γίνεται πάτημα στην αποθράσυνση του συστήματος. Στην περίπτωση του μητροπολίτη Καλαβρύτων Αμβρόσιου (άλλοτε ταγματάρχης χωροφυλακής επί χούντας, Θανάση Λενή) αγγίζει το φάσμα της επικινδυνότητας.
Όταν δημοσιεύθηκε στις 4 Δεκεμβρίου του 2015 το κείμενο μίσους του Αμβρόσιου ενάντια στους ομοφυλόφιλους (το κείμενο μπορείτε να το διαβάσετε εδώ http://mkka.blogspot.gr/2015/12/blog-post_9.html) , πολλοί το συσχέτισαν με τις ρητορικές μίσους του Χίτλερ την περίοδο των πρώτων εβραϊκών γκέτο αλλά και με την σκοταδιστική ιδεολογία των φανατισμένων μουσουλμάνων της Μέσης Ανατολής. Τον Ιανουάριο του 2016, εννιά συμπολίτες μας κατέθεσαν μήνυση εναντίον του μητροπολίτη Καλαβρύτων για δημόσια υποκίνηση βίας ή μίσους με βάση το άρθρο 1 του νόμου 4285/2014 για την καταπολέμηση του ρατσισμού αλλά και για κατάχρηση εκκλησιαστικού αξιώματος. Ο εισαγγελέας έκανε δεκτή τη μήνυση κι όλοι αναμέναμε τη δίκη, ευελπιστώντας πως μ’ αυτή τη πράξη, αρκετά φασιστικά φίδια θα γυρίσουν ξανά στις φωλιές τους.
Το δικαστήριο όχι μονάχα αθώωσε τον Αμβρόσιο αλλά του έδωσε κάθε ελεύθερο να εκφραστεί τόσο αυτός όσο κι οι δικηγόροι υπεράσπισής του με χυδαιολογίες και ρατσιστικές εκφράσεις, μετατρέποντας τη δίκη σε εξοργιστική φαρσοκωμωδία.
Η δικαστική απόφαση όχι μόνο κατέλυσε τον αντιρατσιστικό νόμο αλλά έδωσε το ελεύθερο σε κάθε μορφή έκφρασης μίσους, τρόμου και βίας. Μία αδράνεια που θα προσφέρει περισσότερο θράσος σε κάθε ακροδεξιό. Η δικαστική απόφαση αποδεικνύει πως έχουμε πολύ δρόμο ακόμη να διανύσουμε κι ως κοινωνία αλλά κι ως κράτος. Όσο όμως πληθαίνουν αυτές οι περιπτώσεις τόσο πιο δύσβατος κι ανηφορικός γίνεται αυτός ο δρόμος. Κι αν παρατήσουμε αυτή τη προσπάθεια, καήκαμε…
Ωστόσο, μιας και μιλάμε όμως για την αναποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης, ας αναφερθούμε στους αργούς ρυθμούς που προχωρά η δίκη της Χρυσής Αυγής. Η διαδικασία ξεκίνησε στις 20 Απριλίου του 2015 κι ακόμα τραβάει χωρίς ιδιαίτερα αποτελέσματα. Απλώς θα ήθελα να θυμίσω πως η ιστορική δίκη της Νυρεμβέργης, ξεκίνησε 20 Νοεμβρίου του 1945 κι ολοκληρώθηκε 1η Οκτωβρίου του 1946.

Πρώτη δημοσίευση: aplotaria.gr

Αθώος του αίματος ο Αμβρόσιος

Το δικαστήριο παρά τις ακρότητες ακροδεξιού και ρατσιστικού χαραχτήρα του μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβρόσιου αθώωσε τον ιεράρχη, μετά την πρόταση της εισαγγελέα της έδρας για απαλλαγή, προκαλώντας εύλογα ερωτήματα.
Κατά τη διάρκεια της δίκης για δημόσια υποκίνηση μίσους ή βίας μετά από μήνυση οκτώ εκπροσώπων της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ με βάση τον αντιρατσιστικό νόμο, ο μητροπολίτης εμφανίστηκε λάβρος κατά της ιεραρχίας που «πρόδωσε την ορθοδοξία» κατά των πολιτικών και φυσικά των ομοφυλόφιλων.
Στην απολογία του ο ίδιος μεταξύ άλλων είπε το εξής: «Το φτύστε τους είναι το λιγότερο. Αν είχα όπλο και μπορούσα από το νόμο, θα το χρησιμοποιούσα να τελειώνουμε», είπε. «Όσους μιλούν γι' αγάπη, τους λέω αγαπούληδες».
Νωρίτερα, κατηγορηματικός υπήρξε ο μάρτυρας της πολιτικής αγωγής και συνταγματολόγος Νίκος Αλιβιζάτος ότι το επίμαχο άρθρο του Αμβρόσιου, παραβιάζει τον αντιρατσιστικό νόμο, καθώς υποκινεί σε μίσος και συνιστά προτροπή σε βία. «Το λεξιλόγιο αυτό είναι λεξιλόγιο Χίτλερ, το συναντάμε στα καθεστώτα αγιατολάχ» είπε χαρακτηριστικά.
Τόνισε πως το συγκεκριμένο κείμενο πρέπει να το βλέπει κανείς ως όλον και όχι να απομονώνει επιμέρους φράσεις, επισήμανε πως το άρθρο παίρνει αφορμή από τους πολιτικούς, αλλά αναφέρεται εξειδικευμένα στους ομοφυλόφιλους και στους υποστηρικτές τους.
Αίσθηση προκάλεσε το ερώτημα της προέδρου εάν μπορεί να συνιστά διάκριση το άρθρο εφόσον αναφέρεται σε περισσότερες κατηγορίες πολιτών, όπως τους άθεους και τους πολιτικούς, και όχι μόνο στους ομοφυλόφιλους.
Ο Κ. Αλιβιζάτος σημείωσε πως η προτροπή για βία προέρχεται από τον τόνο όλου του κειμένου, καθώς και από το γεγονός ότι τους στερεί την ανθρώπινη ιδιότητα. «Το πιο επιεικές συνώνυμο της λέξης αποβράσματα, που βρήκα στο λεξικό, είναι σκουπίδια» είπε.
Πρόσθεσε ότι στα διεθνή όργανα δικαίου ντρέπεται κανείς, όταν αναφέρει πως κυκλοφορούν στην Ελλάδα θέσεις ενός θρησκευτικού λειτουργού, όπως του μητροπολίτη Αμβρόσιου, όπως για παράδειγμα ότι ο πολιτικός γάμος συνιστά πορνεία.
«Μόνο γι αυτά ντρέπεται η Ελλάδα;» τον ρώτησε σε έντονο ύφος ο συνήγορος της υπεράσπισης και συνήγορος των κατηγορουμένων στη δίκη της Χρυσής Αυγής, Βασίλης Οπλαντζάκης, για να εισπράξει την απάντηση του Νίκου Αλιβάζου: «Ντρέπεται και για κάποιους άλλους πελάτες σας».
Η δικηγόρος της πολιτικής αγωγής, Κλειώ Παπαπαντολέων, κατέθεσε στα αναγνωστέα άρθρο του Αμβρόσιου τον προηγούμενο μήνα, όπου ο μητροπολίτης αναφέρει ξεκάθαρα ότι η προτροπή «σκίστε τους» αφορά τους ομοφυλόφιλους και όχι τους βουλευτές, όπως επιχείρησε να ισχυριστεί η υπεράσπιση.
Νωρίτερα, επίμονες ήταν ερωτήσεις της έδρας και των συνηγόρων υπεράσπισης για το εάν το επίμαχο άρθρο απευθύνεται σε ομοφυλόφιλους ή σε βουλευτές, που υπερψήφισαν το σύμφωνο συμβίωσης, ενώ επέμειναν σε αυτή τη διάκριση.
Όμως, και οι οκτώ ενάγοντες εκπρόσωποι της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ δήλωσαν ρητά ότι τόσο τα συγκεκριμένα αποσπάσματα όσο και συνολικά το πνεύμα του κειμένου αναφέρεται σαφώς σε ομοφυλόφιλους και υποκινεί σε επιθετικές ενέργειες εναντίον τους.
Την ίδια στιγμή ο ένας εκ των συνηγόρων υπεράσπισης Γιώργος Παπαϊωάννου προέβαινε σε ομοφοβικά σχόλια εν είδη ερωτήσεων που πάντως δεν έγιναν δεκτές από την έδρα. Ακολουθούν μερικές χαρακτηριστικές ερωτήσεις και προκλητικές φράσεις:

• «Αν σας πω δεσποινίς μου θα θιχτείτε;» 
• «Το ότι βγήκατε χέρι χέρι με το σύντροφό σας δε σημαίνει ότι προκαλείτε;» 
• «Αισθάνεστε φυσιολογικός;» 
• «Το "αφήστε αυτά τα πούστικα" είναι κάτι που λέγεται στην κοινωνία;» 
• «Ο Φρόυντ λέει ότι οι ομοφυλόφιλοι είναι διεστραμμένοι». 
• «Δεν ξέρω εάν είναι κύριοι οι κυρίες οι ενάγοντες». 
• «Δε συμβαδίσει η αξιοπρέπεια με την ομοφυλοφιλία» . 

Ανάμεσα στους συνηγόρους υπεράσπισης βρίσκεται ο Γιώργος Μπέσκος, πρόεδρος του δικηγορικού συλλόγου Αιγίου, και ο Βασίλης Οπλαντζάκης συνήγορος υπεράσπισης και στη δίκη της Χρυσής Αυγής στο Εφετείο. Στα έδρανα των συνηγόρων παρευρέσκεται επίσης και ο πρώην βουλευτής της Χρυσής Αυγής Μιχάλης Αρβανίτης.
Η δίκη στο Αίγιο είναι για αρκετούς λόγους ιστορική, καθώς για πρώτη φορά μητροπολίτης κάθεται στο εδώλιο με βάση τον αντιρατσιστικό νόμο. Το άρθρο έχει τίτλο «ΑΠΟΒΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΗΚΩΣΑΝ ΚΕΦΑΛΙ! - Ας μιλήσουμε έξω απ τα δόντια ΦΤΥΣΤΕ ΤΟΥΣ!» και το είχε γράψει στις 4 Δεκεμβρίου 2015. Ακολουθεί ένα απόσπασμα.

"Μην τους πλησιάζετε! Μην τους ακούτε! Μην τους εμπιστεύεσθε! Είναι οι κολασμένοι της κοινωνίας! Δεν μπορούν κάποιοι ξεφτιλισμένοι να υπερασπίζονται δημοσίως τα πάθη της ψυχής τους! [...] Ε λοιπόν αυτούς τους ξεφτιλισμένους, φτύστε τους! Αποδοκιμάστε τους! Είναι εκτρώματα της φύσεως! Ψυχικά και πνευματικά πάσχουν! Είναι άτομα με διανοητική διαταραχή! Δυστυχώς αυτοί είναι τρις-χειρότεροι και πολύ πιο επικίνδυνοι από κάποιους, που ζουν στα τρελλοκομεία! [...] Μη διστάζετε, λοιπόν! Οταν και όπου τους συναντάτε, φτύστε τους! Μην τους αφήνετε να σηκώνουν κεφάλι! Είναι επικίνδυνοι!"


Δυναμική αντιρατσιστική κινητοποίηση έξω από το δικαστικό μέγαρο

Στο δικαστικό μέγαρο Αιγίου υπάρχει συγκεντρωμένος κόσμος, ενώ ισχυρή είναι η παρουσία και εκπροσώπων του κλήρου. Στο σημείο υπάρχουν και αστυνομικές δυνάμεις προς αποφυγή επεισοδίων. Έξω από το μέγαρο ομάδα από το Αίγιο και την Πάτρα πραγματοποιεί δυναμική κινητοποίηση με συνθήματα κατά της ομοφοβίας και του σεξισμού, ζητώντας την καταδίκη του μητροπολίτη.
Συνθήματα που κυριαρχούν είναι τα «Τρανς, λεσβίες, ιερείς του αίσχους, είμαστε περήφανα η ντροπή του Έθνους» και «Μπάτσοι παπάδες νεοναζί όλα τα καθάρματα δουλεύουνε μαζί» ,«Ούτε ρατσισμός, ούτε άλλες μαλακίες, σφαγεία δεν θα αφήσουμε να γίνουν οι πλατείες», «Είτε μητροπολίτης, είτε απλός πολίτης Αμβρόσιε για μια ζωή θα είσαι χρυσαυγίτης», «τη σεξουαλικότητα κανενός δεν κρίνω, ούτε της παναγίας που το' κανε με κρίνο».
Στο σημείο σημειώθηκε μικρή ένταση όταν ένας διερχόμενος με μηχανάκι χτύπησε έναν από τους συγκεντρωμένους αντιφασίστες στο πρόσωπο και στη συνέχεια εξαφανίστηκε. Ο τραυματίες μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο χωρίς να εμπνέει ανησυχία η κατάσταση της υγείας του.
Λίγο μετά τις 11 το πρωί ο κατηγορούμενος Αμβρόσιος βρέθηκε στο δικαστικό μέγαρο και έγινε δεκτός με επευφημίες και χειροφιλήματα από συγκεντρωμένους πιστούς.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Αριστουργήματα του παρελθόντος: Μικρή Ερωτική Ιστορία (1988)

Η "Μικρή Ιστορία για ένα Φόνο" και η "Μικρή Ερωτική Ιστορία", ανήκουν στο φημισμένο Δεκάλογο του Κριστόφ Κισλόφσκι. Από τα επεισόδια 5 κι 6, ξεπήδησαν δυο πραγματικά διαμάντια που ξεχώρισαν με την πορεία τους στην ιστορία του ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Έχοντας συγκλονιστεί με την "Μικρή Ιστορία για ένα Φόνο" ανυπομονούσα να δω και την ιστορία της αγάπης. Ως μέρα προβολής διάλεξα την επέτειο θανάτου του σπουδαίου σκηνοθέτη. Οι τίτλοι τέλους με βρήκαν βυθισμένο στον καναπέ, να συλλογιέμαι τα ανυπέρβλητα αδιέξοδα των ανθρώπινων σχέσεων στις σύγχρονες κοινωνίες. 

Πρωταγωνιστής στην ιστορία είναι ο έφηβος Τόμεκ, ο οποίος μένει στο σπίτι ενός οικείου του προσώπου. Εσωστρεφής και μοναχικός, συνδυάζει σπουδές κι εργασία, γεμίζοντας μ' αυτόν τον τρόπο την αδιάφορη ρουτίνα της καθημερινότητάς του. Η ζωή του αποκτά νόημα όταν κλέβει ένα τηλεσκόπιο με το οποίο τον "εισχωρεί" στην προσωπική ζωή μιας πανέμορφης κι αινιγματικής γειτόνισσας. Η Μάγδα ζει μόνη της στην αντικριστή πολυκατοικία. Έχει μετατρέψει το διαμέρισμά της σε ατελιέ ενώ αρκετές φορές την επισκέπτεται ο εραστής της. Ο Τόμεκ έχει μάθει το πρόγραμμά της, οπότε συγχρονίζει τη δική του ζωή με την καθημερινότητά της για να μπορεί να την παρακολουθεί συνέχεια.

Η ηδονοβλεψία του είναι διακριτική αλλά όσο περνάει ο καιρός τόσο περισσότερο τον ελκύει η γοητεία της Μάγδας. Βρίσκει διάφορα τεχνάσματα για να ρθει κοντά της, επιδιώκοντας μια αμοιβαία διασταύρωση των βλεμμάτων τους. Η ντροπαλότητά του όμως τον περιορίζει ξανά στην αποστασιοποιημένη επαφή μέσα από τον φακό του τηλεσκοπίου. Δεν είναι όμως μόνο αυτό που τον κρατάει σε απόσταση από την Μάγδα. Για εκείνον, η γυναίκα αυτή είναι μία οπτασία, ένας διακαής πόθος που δεν πρέπει να ολοκληρωθεί ποτέ. 

Ότι όμως είναι άπιαστο, παράλληλα γίνεται και περισσότερο ποθητό. Η απόσταση ανάμεσα στα δυο αντικριστά διαμερίσματα είναι τέτοια που από την μια διατηρεί ένα πέπλο μυστηρίου αλλά από την άλλη κρατάει καθαρή την εικόνα της Μάγδας. Η έλξη όμως μεγαλώνει και γίνεται ανεξέλεγκτη. Παράλληλα αρχίζει να φουντώνει η ζήλια του Τόμεκ στο πρόσωπο του εραστή της Μάγδας. Με κάθε τρόπο προσπαθεί να σταθεί εμπόδιο στο ειδύλλιό τους, μέχρι που της αποκαλύπτει το μυστικό του. Γνωρίζοντας πλέον η Μάγδα την ύπαρξη ενός θαυμαστή, αποφασίζει να παίξει μαζί του, χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες όταν κάποιος σπάει την ευαίσθητη καρδιά ενός ερωτευμένου ανθρώπου. 

Τι συμβαίνει όμως όταν κάποιος συνειδητοποιεί το λάθος του να παίξει με τα συναισθήματα του άλλου. Πόση παραπάνω μοναξιά νιώθει όταν καταλαβαίνει πως χάνει τον μοναδικό άνθρωπο που πραγματικά ενδιαφέρθηκε για εκείνον; Υπάρχει άραγε επιστροφή κάθε φοράς που παίρνουμε μία λάθος απόφαση;

Ο Τόμεκ μπορεί να μπαίνει παράνομα στη προσωπική ζωή ενός άλλου ανθρώπου αλλά κρατάει μία διακριτική στάση. Δεν γίνεται κτητικός ούτε επιδιώκει να καταστρέψει την Μάγδα. Της ανοίγεται όχι για να την κάνει δικιά του αλλά επειδή πνίγεται για την αδικία της ατολμίας του που τους κρατά σε μία απόσταση. Γι' αυτό όταν τον προσεγγίζει η Μάγδα, εκείνος της απαντά με κάθε ειλικρίνεια. 

- Γιατί με παρακολουθείς; 

- Γιατί σε αγαπάω...

- Και τι θες από μένα; Να σε φιλήσω;

- Όχι.

- Να κάνουμε έρωτα;

- Όχι.

- Να πάμε ένα ταξίδι; Πες μου τι θες;

- Τίποτα...

Με τον παραπάνω λιτό διάλογο ξεδιπλώνεται ένας εκπληκτικός ανιδιοτελής έρωτας. Κι αμέσως ο Τόμεκ κλέβει τις καρδιές μας. Ζει μία αγάπη χωρίς να ζητά ανταλλάγματα. Μια παιδική αγάπη που φαίνεται αρκετά ώριμη απ' αυτές που βιώνουν οι μεγάλοι. 

Μπορεί η ταινία να είναι τριών δεκαετιών αλλά το θέμα της παραμένει διαχρονικό. Θα μπορούσα να την χαρακτηρίσω ολίγον προφητική μόνο που το συγκεκριμένο πρόβλημα έχει μετασχηματισθεί κι ενταθεί. Η μοναξιά του σύγχρονου τρόπου ζωής μας έχει κλείσει στα σπίτια μας. Κρυμμένοι στα σκοτάδια των δωματίων μας, κρυφοκοιτάζουμε τους γείτονές μας, προσπαθώντας να αποκτήσουμε ένα νόημα στην αδιάφορη ζωή μας. Φυσικά αυτό σήμερα γίνεται ακόμη πιο διακριτικά μέσα από την εφαρμογή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Με ένα κλικ παρακολουθούμε τη ζωή εκατοντάδων άγνωστων προσώπων που δεν έχουμε συναντήσει ποτέ στη ζωή μας. Έχοντας λοιπόν παραπάνω επιλογές από τον Τόμεκ, έχουμε και παραπάνω λόγους για να μείνουμε κλεισμένοι στα σπίτια μας αλλά και στους εαυτού μας. 

Αναλύοντας τα πρόσωπα της ιστορίας, θα παρατηρήσουμε πως ο Τόμεκ αντιπροσωπεύει τον επίλογο της παιδικής αθωότητάς. Μόνος χωρίς εμπειρίες και συντρόφους, βγαίνει δειλά από τη κρυψώνα του γνωρίζοντας πως οδεύει προς το τέλος μιας εποχής. Ανεπηρέαστη ακόμη η ψυχή του από την κακία των ανθρώπων, προσπαθεί να ανακαλύψει τα αισθήματα παρακολουθώντας τη ζωή της Μάγδας. Όταν εκείνη κλαίει, χύνοντας στην απελπισία της το γάλα πάνω στο τραπέζι, ο Τόμεκ ρωτάει την μητέρα του φίλου του που τον φιλοξενεί, για ποιο λόγο οι άνθρωποι κλαίνε για να λάβει μία λιτή και ξεκάθαρη απάντηση, "γιατί η ζωή πληγώνει".  

Η Μάγδα από την άλλη ζει με κυνικότητα τη ζωή της. Έχοντας βιώσει αρκετές απογοητεύσεις (υποθετική η σκέψη μου) επιλέγει τον εφήμερο έρωτα. Κυνηγάει το σεξ της μιας βραδιάς κι επαναπαύεται σ' αυτό. Σκοτώνει την ανασφάλειά της εθελοτυφλώντας. Όταν όμως συνειδητοποιήσει τα αληθινά συναισθήματα του νεαρού, ξυπνάει μέσα της η κοιμισμένη της καρδιά κι εκεί αναλογίζεται τα χαμένα χρόνια που πέρασαν και πόσο πολύ έφθειρε τον εαυτό της για ένα τίποτα. 

Ο τρόπος που την προσεγγίζει ο Τόμεκ είναι ίσως η πιο ανθρώπινη και ρομαντική φράση που έχω ακούσει ποτέ σε ταινία. Την ακολουθεί από πίσω κι αφού πρώτα δέχεται το ξέσπασμά της, της λέει τρυφερά "Έκλαιγες χθες...". Είναι η πρώτη φορά που οι δυο αυτοί κόσμοι έρχονται κοντά, έτοιμοι να προκαλέσουν μία τρομακτική σχάση. Ο ενθουσιασμός του Τόμεκ όταν την καλεί σε ραντεβού, δεν είναι τίποτα παραπάνω από μία στιγμή ειρωνείας λίγο πριν την συναισθηματική κατάρρευση και των δυο προσώπων καθώς ο ένας σοκάρεται από την ψευτιά κι ο άλλος από την αλήθεια. 

Όμως λίγο πριν την έκρηξη, επικρατεί μία νηνεμία. Ο Τόμεκ τη ζει στο διαμέρισμα της Μάγδας, καθώς έρχεται επιτέλους κοντά σε αντικείμενα που μέχρι τότε τα έβλεπα από τον φακό του τηλεσκοπίου. Είναι η στιγμή που η Μάγδα αποκτά όλη την υπόσταση που ο ίδιος είχε χτίσει μέσα στο μυαλό του. Μουδιασμένος ακόμα με την απρόσμενη εξέλιξη, θα βρεθεί απροετοίμαστος στα ερωτικά παιχνίδια της Μάγδας. Η πανικόβλητη φυγή του από το διαμέρισμά της, θα κάνει την Μάγδα να ξυπνήσει από τον συναισθηματικό της λήθαργο. Της γεννιούνται τύψεις ενώ παράλληλα μία αγάπη ξεπηδάει για το πρόσωπο του Τόμεκ. Οι ρόλοι αλλάζουν και πλέον εκείνη είναι που αρχίζει να τον κυνηγάει. Η αγωνία της θα τελειώσει μόλις δει τη σκιά του. Αλλά σε τι θα χρησιμεύσει μία σκιά όταν τα συναισθήματα πλέον έχουν νεκρώσει κι η ανιδιοτελής αγάπη έχει εξαφανιστεί;

Ότι υπήρχε τέλειωσε αφήνοντας πληγές και στα δυο πρόσωπα. Η Μάγδα μετανιώνει κι ο Τόμεκ μπαίνει στη ζωή των μεγάλων τραυματισμένος, έχοντας πλέον χάσει την πίστη του στην αγάπη.
Νομίζω πως για τα κινηματογραφικά ποιήματα του σπουδαίου σκηνοθέτη Κριστόφ Κισλόφσκι, δε χρειάζεται να αναφερθούμε περαιτέρω για τα εκπληκτικά πλάνα, τις εξαιρετικές ερμηνείες του Όλαφ Λουμπασένκο και της Γκραζίνα Ζαπολόφσκα και την αξεπέραστη μουσική του Zbigniew Preisner.
Η Μικρή Ερωτική Ιστορία είναι μία ωδή στην αγάπη που όλο κυνηγάμε αλλά ποτέ δε βρίσκουμε. Ή όταν τη βρίσκουμε, είμαστε τόσο εγωιστές κι ανεύθυνοι που επιλέγουμε να τη διώξουμε μακριά μας. Ένα από τα ομορφότερα κινηματογραφικά διαμάντια του ευρωπαϊκού κινηματογράφου.

Βαθμολογία: 9/10