Η Βαρσοβία έχει μια ιδιαιτερότητα που δεν έχω συναντήσει σε άλλες πόλεις. Ξαναχτισμένη πάνω στα αποκαΐδια που άφησαν οι ναζί κι εισερχόμενη σε ένα καθεστώς που διατηρήθηκε τέσσερις σχεδόν δεκαετίες, βρέθηκε σήμερα να έχει πολλά διαφορετικά κεντρικά σημεία αναφοράς. Ενώ η παλιά πόλη και τα υπέροχα πάρκα της κλέβουν τις καρδιές μας και τα μουσεία ευαισθητοποιούν το ενδιαφέρον μας, το Ανάκτορο του Πολιτισμού και της Επιστήμης κεντρίζει τον ενθουσιασμό μας. Με την είσοδο της χώρας στον δυτικό κόσμο και την οικονομική άνθηση που ακολούθησε, σχηματίστηκε ένα ακόμη σημείο αναφοράς, η σύγχρονη Βαρσοβία με τους θεόρατους γυάλινους ουρανοξύστες που ξεπηδούν σαν μανιτάρια πίσω από το Ανάκτορο, προσπαθώντας ανεπιτυχώς να κλέψουν λίγη από την αίγλη του. Επίσης υπάρχει ένα ακόμη κομμάτι της σύγχρονης πόλης στην αντίπερα όχθη του Βίστουλα. Κάποτε ήταν κακόφημο κι επικίνδυνο αλλά σήμερα βιώνει μια εντυπωσιακή μεταμόρφωση καθώς έχει γεμίσει μικρές γκαλερί, πολύχρωμα κτίρια κι όμορφα μπαρ. Αναφέρομαι στην φημισμένη Πράγα της Βαρσοβίας.
Η βόλτα ξεκινάει από το γνωστότερο σημείο της πόλης, το Ανάκτορο του Πολιτισμού και της Επιστήμης (00:04-01:40) μιας και ήταν η πρώτη εικόνα που συναντήσαμε μόλις βγήκαμε από το σταθμό των τραίνων. Ένα τεράστιο άνοιγμα απλώνεται ολόγυρά του, προσφέροντάς του τον αέρα που του αναλογεί. Μόνο του, δεσπόζει στην καρδιά της πόλης προσφέροντας ταυτόχρονα περηφάνια κι αποστροφή στους κατοίκους της Βαρσοβίας.
Η κατασκευή του κτιρίου ήταν δώρο της Σοβιετικής Ένωσης στον πολωνικό λαό σε μια προσπάθεια να εξομαλυνθούν οι σχέσεις των δύο λαών. Η ανοικοδόμησή του ξεκίνησε το 1952 και ολοκληρώθηκε το 1955. Ο σχεδιασμός του στηρίχτηκε σε σοβιετικά σχέδια που μοιάζουν με τα κτήρια των «επτά αδελφών» στη Μόσχα. Ωστόσο ο αρχιτέκτονας Lev Rudnev προσπάθησε να εντάξει αρκετά στοιχεία της πολωνικής αρχιτεκτονικής αλλά και του art deco που κυριαρχούσε στην Νέα Υόρκη. Γι' αυτόν τον λόγο, συναντάμε πάνω στο ανάκτορο αρκετά στοιχεία που θυμίζουν πάρα πολύ τους μεσοπολεμικούς ουρανοξύστες των μητροπόλεων της Αμερικής ντυμένους με πολωνικά και σοβιετικά διακοσμητικά στοιχεία. Για την κατασκευή χρειάστηκαν περίπου 8000 εργάτες, οι μισοί εκ των οποίων ήταν Ρώσοι. Αρχικά το οικοδόμημα ονομάστηκε Ανάκτορο του Πολιτισμού και της Επιστήμης του Ιωσήφ Στάλιν, αλλά στα πλαίσια της «αποσταλινοποίησης» το όνομα Στάλιν αφαιρέθηκε. Ωστόσο σήμερα οι κάτοικοι της Βαρσοβίας συνηθίζουν να αναφέρονται σε αυτό με το παρατσούκλι Pekin («Πεκίνο», εξαιτίας της σύντομης ονομασίας PKiN). To 2000 με αφορμή τους εορτασμούς για το millennium, τοποθετήθηκε στην κορυφή του ένα μεγάλο ρολόι, με διάμετρο 6,3 μέτρα. Για 'κείνη την περίοδο ήταν το υψηλότερο ρολόι σε πύργο στον κόσμο.
Περιμετρικά του κτιρίου συναντήσαμε αρκετά γιγαντιαία γλυπτά σμιλευμένα με το άχαρο σοβιετικό ύφος. Ήταν κυρίως άνδρες που συμβόλιζαν την εργατιά, την μόρφωση και τον πολιτισμό ενώ τα γυναικεία γλυπτά είχαν παραμορφωμένα και χοντροειδή σώματα. Από το σύνολο των γλυπτών, την προσοχή μου κέντρισαν ένας νεαρός που έμοιαζε με φοιτητή και κρατούσε στα χέρια του ένα βιβλίο με τα ονόματα του Μαρξ του Λένιν και του Ένγκελς. Πιο πέρα ένας γεροδεμένος ημίγυμνος άνδρας που καθόταν σε μία έδρα έχοντας γύρω του εργαλεία και βιομηχανικά γρανάζια, εκπροσωπώντας μ' αυτόν τον τρόπο την παραγωγική ανάπτυξη της χώρας ενώ από την μπροστινή πλευρά του κτιρίου, μέσα σε μια εσοχή στεκόταν ένας γλύπτης με τα εργαλεία της δουλειάς στα χέρια και με μία ημιτελής προτομή στα πόδια.
Αξίζει μια επίσκεψη στο εσωτερικό του Ανακτόρου και μια βόλτα στην μεγάλη βεράντα του 30ου ορόφου, όπου μπορεί κανείς να απολαύσει πανοραμικά ολόκληρη την πόλη της Βαρσοβίας από ύψος 114 μέτρων. Για να φτάσει κανείς στον 30ο όροφο χρησιμοποιεί έναν από τους ταχύτερους ανελκυστήρες του κόσμου, ο οποίος σε ανεβάζει σε 19 δευτερόλεπτα. Από εκεί ψηλά διέκρινα τις κόκκινες σκεπές της παλιάς πόλης, τα σοβιετικά μπλοκς της Πράγα και των νότιων προαστίων της πόλης και τους τεράστιους ουρανοξύστες που ορθώνονται δίπλα στο ανάκτορο. Το βλέμμα μου έφτανε ως πέρα στην πολωνική ύπαιθρο καθώς δεν υπάρχει πουθενά το εμπόδιο των βουνών. Ένας απέραντος πολωνικός ορίζοντας.
Ακριβώς δίπλα στο Ανάκτορο ξεπετάγονται οι ουρανοξύστες οι οποίοι αντιπροσωπεύουν τη σύγχρονη οικονομική άνθηση της χώρας με μια πλούσια ποικιλία σχημάτων και χρωμάτων. Κοντά στη γειτονιά μας ορθωνόταν ο πύργος του ξενοδοχείου Marriott. Ήταν πρωτόγνωρο για μένα να ξαπλώνω κάθε βράδυ και να παρατηρώ έξω από το παράθυρο τον θεόρατο όγκο του να χάνεται στον ουρανό. Απ' όλα τα κτίρια όμως, αυτό που τραβούσε περισσότερο την προσοχή ήταν ένας γυάλινος γίγαντας με περίεργο σχήμα που θύμιζε αρκετά με φουσκωμένη τζένοα ιστιοπλοϊκού καθώς ανοίγεται στο πέλαγος.
Κάτω από τους εντυπωσιακούς όγκους των ουρανοξυστών συναντάει κανείς μία ενδιαφέρουσα συλλογή γκράφιτι. Παλιοί γκρίζοι τοίχοι, έχουν γεμίσει με πολύχρωμα σχέδια αρκετά από τα οποία εκφράζουν πολιτικές ανησυχίες, όπως ο τεράστιος τοίχος που έχει γεμίσει στρατιώτες-μαριονέτες των τραπεζών και των ισχυρών νομισμάτων. Αυτό όμως που ερωτεύτηκα ήταν τα δυο αγκαλιασμένα σώματα που σχηματίζουν μια καρδιά. Το γκράφιτι είναι σχεδιασμένο με έντονα χρώματα τα οποία το βράδυ ζωντανεύουν με ειδικά εφέ δίνοντας μια μαγευτική κίνηση σ' ολόκληρη τη σύνθεση.
Η βόλτα μας ολοκληρώνεται στην αντίπερα όχθη του ποταμού Βίστουλα όπου βρίσκεται η περιοχή Πράγα. Από τα χρόνια του σοσιαλισμού, το κομμάτι αυτό ήταν περιθωριοποιημένο καθώς ήταν γεμάτο βιομηχανίες και κατοικούταν από φτωχά στρώματα. Υπήρχε έντονη εγκληματικότητα με καθημερινά μαχαιρώματα ακόμη και ένα παντελόνι τζιν.
Για μένα όμως η Πράγα, ήταν μια περιοχή ανθρωπιάς και καταφύγιο συγκίνησης κι έντονων ανθρώπινων συναισθημάτων από τότε που είδα το 8ο επεισόδιο του θρυλικού Δεκαλόγου από τον αγαπημένο σκηνοθέτη Κριστόφ Κισλόφσκι. Στη φτωχή συνοικία της Βαρσοβίας ένας ράφτης συνέχιζε να προσφέρει της υπηρεσίες του κρατώντας κρυμμένο το πολύτιμο παρελθόν του, καθώς όπως μαθαίνουμε από την ηρωίδα του επεισοδίου, ήταν ο νεαρός που έσωζε εβραιόπουλα από τα χέρια των ναζί. Όταν μία διασωθέντα αποφάσισε να τον συναντήσει για να τον ευχαριστήσει, εκείνος παρέμεινε κλεισμένος στο καβούκι του θέλοντας να αποφύγει την εκτίμηση της. Κι αυτό διότι ο ίδιος τα είχε απολύτως καλά με τον εαυτό του καθώς κάθε του πράξη στο πόλεμο ήταν ανιδιοτελής κι ευσυνείδητη. Αυτή η φιγούρα με τα υπέροχα ζεστά γαλάζια μάτια με στοίχειωσε.
Με τα χρόνια η περιοχή κατακλύστηκε από μποέμ και καλλιτέχνες οι οποίοι είχαν την δυνατότητα να νοικιάσουν ή να αγοράσουν φθηνά διαμερίσματα. Η γειτονιά απέκτησε αμέσως χρώμα, το οποίο συναντήσαμε σε αρκετούς τυφλούς τοίχους με υπέροχα γκράφιτι. Παράλληλα σε πολλά σημεία συναντήσαμε γκαλερί και καλαίσθητα μπαρ.
Εκείνη τη μέρα που βολτάραμε στους δρόμους της ακούγαμε συνέχεια εξατμίσεις μηχανών. Μοτοσυκλέτες διέσχιζαν τους δρόμους με μεγάλη ταχύτητα και θόρυβο. Στην αρχή θεωρούσαμε πως πέσαμε πάνω σε ενοχλητικούς καβαλάρηδες της περιοχή. Όμως όσο περνούσε η ώρα τόσο πιο συχνές γινόταν οι παρουσίες τους. Από ένα σημείο και μετά, πέφταμε σε τεράστια κονβόι μοτοσυκλετιστών που κατευθυνόντουσαν στη μεγάλη εκκλησία της Πράγας, τον καθεδρικό του St. Michael the Archangel and St. Florian the Martyr. Ο προαύλιος χώρος του ναού και των γύρω δρόμων ήταν γεμάτοι μοτοσυκλέτες κι αναβάτες. Δερμάτινα μπουφάν με στάμπες συλλόγων που κουβαλούσαν πάνω τους μία αύρα των δεκαετιών των '80s και '90s. Χωθήκαμε ανάμεσά τους προσπαθώντας να απορροφήσουμε λίγη από την τρέλα τους. Αστραφτερές μηχανές είχαν παραταχθεί κάτω από έναν ολόλαμπρο ήλιο με τους κατόχους τους να στέκονται περήφανοι δίπλα τους. Μια μοναχή, υπεύθυνη του ναού τους παρατηρούσε διακριτικά στην είσοδο της εκκλησίας, δημιουργώντας μια έντονη αντίθεση δυο διαφορετικών κόσμων ντυμένων στα μαύρα. Όταν δόθηκε σήμα αναχώρησης, μία συγχορδία εξατμίσεων και γκαζιών γέμισαν την περιοχή δημιουργώντας ένα πανδαιμόνιο τρέλας και ζωντάνιας.
Με αυτόν τον θορυβώδη τρόπο αποχαιρετήσαμε κι εμείς μια από τις ομορφότερες πρωτεύουσες της Ευρώπης, η οποία προσπαθεί μέσα από την πρωτόγνωρη ζωντάνια της να δηλώσει ένα θορυβώδες παρών ανάμεσα σε άλλες αναγνωρισμένες πρωτεύουσες της Γηραιά Ηπείρου. Είμαι βέβαιος πως δεν αργήσει ο καιρός που θα θεωρείται ως μια από τις ομορφότερες και πιο ποθητές πρωτεύουσες της Ευρώπης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου