Ich bin ein Berliner...

Τις επόμενες μέρες θα ζήσω στους παλμούς μίας πόλης ιδιαίτερης. Το Βερολίνο δεν είναι από τους προορισμούς που είχα ψηλά στη λίστα. Από την άλλη όμως πάντα με τραβούσε διότι φέρει ακόμα στις γειτονιές της τα σημάδια του τέλους μίας έντονης περιόδου που είχε ονομαστεί Ψυχρός Πόλεμος ενώ στους δρόμους της ακόμα κατακάθεται η σκόνη του χρόνου, του τέλους της Ιστορίας που μέχρι τότε γνωρίζαμε. 

Το Βερολίνο έγινε το 1990 η νέα πρωτεύουσα της Ευρώπης. Μία παρθένα πόλη έτοιμη κι ανεκτική στο να δεχτεί κάθε τι καινούργιο με απώτερο σκοπό να γίνει αγαπητή στους Ευρωπαίους. Αυτό την μετέτρεψε στην πιο εναλλακτική πρωτεύουσα της Γηραιάς Ηπείρου. 

Σήμερα λοιπόν ταξιδεύω με την ελπίδα πως το Βερολίνο θα με αγκαλιάσει, θα μου παρουσιάσει τα μυστικά του μέρη και θα μου δείξει τις πληγές της Ιστορίας που άφησε εσκεμμένα έκθετες στους επισκέπτες και τους κατοίκους της για να μην πέσει ποτέ ξανά η ανθρωπότητα στα ίδια λάθη. 

Το άσχημο όμως είναι πως ενώ η Γερμανία με τη σημερινή της πολιτική δείχνει πως δεν έχει βάλει και πολύ μυαλό παρόλο που έχει υποστεί δυο ολέθριες ήττες τον περασμένο αιώνα. Αυτός είναι κι ο βασικός λόγος που επισκέπτομαι την πόλη αυτή με μία περίεργη διάθεση.

Το σίγουρο όμως είναι πως θα επιστρέψω πλουσιότερος σε εμπειρίες και εικόνες. 

Εις το επανιδείν λοιπόν...

Αστυνομία και πολιτική

του Περικλή Κοροβέση

Η Λέσχη Αστυνομικών Θεσσαλονίκης με κάλεσε «διά υπόθεσιν που με αφορά». Αλλά αυτή η «υπόθεση» ήταν εντελώς διαφορετική από αυτές που ήξερα μέχρι τώρα. Ηθελαν να παρουσιάσουν «το ιστορικό» (κατά τον χαρακτηρισμό τους) βιβλίο μου «Ανθρωποφύλακες» στο Αμφιθέατρο του Αστυνομικού Μεγάρου Θεσσαλονίκης.
Η έκπληξή μου ήταν μεγάλη και αυτή η υπόθεση ήθελε τσιγάρο και ρακί για να τη σκεφτώ. Και λέω στον εαυτό μου: Να μια καλή απάντηση σε όλους αυτούς που λένε πως δεν γίνεται τίποτα. Η ίδια αυτή υπηρεσία πώς ήταν εδώ και περίπου μισό αιώνα και πώς είναι τώρα. Οι αλλαγές στην Ιστορία, για να πραγματοποιηθούν, δεν γίνονται από τη μια μέρα στην άλλη. Χρειάζονται δεκαετίες. Κάποιοι φίλοι είχαν αντιρρήσεις για αυτήν τη συμμετοχή μου. Το αιτιολογικό ήταν πως έτσι «ξεπλένω» την αστυνομία και ωραιοποιώ το πιο σκληρό τμήμα του κράτους που δεν φημίζεται για τους γαλατικούς του τρόπους.
Η δική μου προσέγγιση ήταν διαφορετική. Αυτοί οι λίγοι που αντισταθήκαμε στη χούντα βλέπουμε με χαρά και ικανοποίηση κάθε βήμα εκδημοκρατισμού αυτού του αμαρτωλού κράτους, γιατί, απλά, είναι και δικό μας έργο. Το εν λόγω βιβλίο, που η ιστορία του είναι γνωστή, αγνοήθηκε από κάθε κρατική αρχή, όσο και αν αγαπήθηκε από τον κόσμο. Κανένα πανεπιστήμιο, καμιά Ακαδημία ή άλλος σχετικός φορέας δεν το πρόσεξε. Και αναγνωρίζεται από εκεί που δεν το περίμενε κανείς: την αστυνομία. Στο Αστυνομικό Μέγαρο είχα την ευκαιρία να μιλήσω, έστω και για λίγο, με υψηλόβαθμους αξιωματικούς. Συνάντησα ανθρώπους καλλιεργημένους - κάποιοι φανατικοί της λογοτεχνίας και του κινηματογράφου, μερικοί πολιτικά οξυδερκείς και αρκετοί μουσικόφιλοι. Αλλά αυτή η εικόνα της αστυνομίας δεν βγαίνει προς τα έξω. Ο πολίτης γνωρίζει την αστυνομία από τα ΜΑΤ και τους χημικούς καταιγισμούς. Και από δω βγάζει τα συμπεράσματά του.
Στη συζήτηση αναγκαστικά μπήκε και το θέμα της αστυνομίας και εξέφρασα κάποιες θέσεις που παραδόξως δεν ξένισαν. Το αντίθετο θα έλεγα. Κατ’ αρχήν, πίσω από τα ΜΑΤ και τα χημικά, υπάρχει πάντα η πολιτική ηγεσία και αν δεν κάνω λάθος την εντολή τη δίνει εισαγγελέας. Αυτοί μένουν στο απυρόβλητο. Αλλά όποιος αστυνομικός αρνηθεί να εκτελέσει εντολές θα τιμωρηθεί και αυτό θα έχει επιπτώσεις στην καριέρα του. Και εδώ μπαίνει το πρόβλημα της στρατιωτικοποίησης του σώματος. Αν είναι στρατός η αστυνομία, τότε ποιος είναι ο εχθρός της; Ενας στρατιώτης εκπαιδεύεται να πολεμήσει έναν άλλο στρατιώτη. Μήπως για πολιτικούς λόγους μια κοινωνική υπηρεσία, γιατί αυτό είναι θεωρητικά η αστυνομία, μετατρέπεται σε δύναμη καταστολής γιατί έτσι θέλει η εκάστοτε κυβέρνηση; Τα συλλαλητήρια, οι διαμαρτυρίες, οι πορείες κ.λπ. είναι μέρος της λειτουργίας μιας δημοκρατικής κοινωνίας και είναι κατοχυρωμένα συνταγματικά. Τι δουλειά έχει εδώ η αστυνομία; Δεν είναι αυτός ένας βίαιος διχασμός των εργαζομένων; Οι αστυνομικοί είναι δημόσιοι υπάλληλοι. Πόσες φορές δεν χτύπησαν άλλους δημόσιους υπαλλήλους που διεκδικούσαν το δίκιο τους; Και καταλήγουμε σε ένα απλό συμπέρασμα. Εκεί που το κράτος είναι ανίκανο ή δεν θέλει να λύσει ένα πρόβλημα, στέλνει την αστυνομία, που γίνεται το παιδί για όλες τις δουλειές.
Και η αξιοπρέπεια του επαγγέλματος; Τότε τι μένει για τον πολίτη που αυτόν υποτίθεται πως υπηρετεί; Ενα ακόμα παράδειγμα. Η μετανάστευση είναι ένα από τα μείζονα προβλήματα αυτού του αιώνα. Η Μεσόγειος έχει γίνει η πιο επικίνδυνη θάλασσα στον κόσμο. Σχεδόν 23.000 άνθρωποι έχουν πνιγεί στην προσπάθειά τους να φτάσουν στην Ευρώπη. Και από αυτούς, οι μισοί δεν βρέθηκαν. Η Ε.Ε. έχει το δικό της Νταχάου. Η Ευρώπη τούς πνίγει με τη μεταναστευτική της πολιτική. Το να πιάνει η αστυνομία ταλαιπωρημένους ανθρώπους και να τους κλείνει σε στρατόπεδα προσφέρει κάτι σε αυτό το πρόβλημα; Αλλά ας σταματήσουμε εδώ. Ο κατάλογος των θεμάτων με τα οποία ασχολείται η αστυνομία και δεν είναι της αρμοδιότητάς της είναι μακρύς. Σε αυτό θα επανέλθουμε.
Και κάτι τελευταίο. Γιατί η αστυνομία δεν διεκδικεί τις δημοκρατικές της ρίζες; (το ίδιο ισχύει και για τον στρατό). Υπήρχαν χιλιάδες αστυνομικοί και στρατιωτικοί που είχαν πολεμήσει τους ναζί κατακτητές μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ. Και υπέστησαν φοβερές διώξεις. Κανείς δεν μιλάει γι’ αυτούς. Ούτε ποτέ είδα κάποια εκδήλωση για τη συνεισφορά τους. Και δεν έχω υπόψη μου κανένα ντοκτορά με αυτό το θέμα. Γιατί, κύριε Πανούση;
ΥΓ. 1 Στο πάνελ της εκδήλωσης ήταν ο πρόεδρος της λέσχης, Γ. Φεστερίδης, ο συγγραφέας Θ. Κοροβίνης και ο πανεπιστημιακός Σ. Βούγιας. Η εκδήλωση οργανώθηκε από τον αντιπρόεδρο της λέσχης, Δ. Αποστόλου.
ΥΓ. 2 Ο ιστορικός Κώστας Γκότσης με επιστολή του υποστηρίζει πως ο πόλεμος του 1828 δεν πρέπει να θεωρείται εμφύλιος. Τα επιχειρήματά του, σοβαρά και η άποψή του σεβαστή.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Το βλέμμα του κύριου Θόδωρου...

Στη ζωή μας έχουμε ακούσει πολλές φορές την φράση "ουδείς αναντικατάστατος". Ίσως μία φράση παρηγοριάς για να καταπολεμήσουμε τη θλίψη μας σε έναν χωρισμό ή τον πόνο μας σε μία απώλεια δικού μας προσώπου. Πολλές φορές η φράση αυτή είναι πιστευτή και παρηγορητική. Είναι όμως στιγμές που γνωρίζουμε ότι κάποιες απουσίες αφήνουν τεράστια κενά πίσω τους, τα οποία είναι δύσκολο να καλυφθούν. Ένα απ' αυτά τα πρόσωπα είναι κι ο σκηνοθέτης κύριος Θόδωρος Αγγελόπουλος. 

Η απώλειά του ξαφνική και σκληρή. Ακόμα θυμάμαι τη στιγμή που έμαθα για τον άδικο χαμό του. Όμως τρία χρόνια μετά τον θάνατό του, διαπιστώνω πως το έργο που άφησε πίσω του, του προσέφερε το μεγαλύτερο δώρο της ανθρωπότητας, την αθανασία. 

Βλέπω τις φωτογραφίες του και διακρίνω στα μάτια του πεντακάθαρα μία ζωντάνια που δύσκολα μπορείς να δει κανείς σε φωτογραφίες άλλων εκλιπόντων προσώπων. Στο βλέμμα του έχει μείνει άσβεστη η αντίληψη του Βαλκάνιου οραματιστή. Στο λύγισμα της κορμοστασιάς τους διακρίνεται πεντακάθαρα η διαδρομή του σε χώρες των Βαλκανίων και της Κεντρικής Ευρώπης. Διότι ο άνθρωπος αυτός ήταν πολυταξιδευμένος. Ήταν ένας πολίτης του κόσμου. 

Ένας άνθρωπος γεμάτος εικόνες, εμπειρίες και γνώσεις που ήθελε να τις μεταβιβάσει μέσα από το έργο του. Οι στάσιμες εικόνες του ήταν τα τοπία που είχε συναντήσει στα ταξίδια του. Οι διάλογοι λιτοί και λίγοι όσο αρκεί για να περάσει όλη την ουσία ξεκάθαρα και κατανοητά. Οι ταινίες του δεν ήταν εμπορικές ούτε προϊόν εύκολης και γρήγορης κατανάλωσης. Ήταν όμως ένα δώρο πλούσιο και στολισμένο με την υπέροχη μουσική της Ελένης Καραΐνδρου. 

Ο κύριος Θόδωρος Αγγελόπουλος με έκανε να αγαπήσω την Ιστορία και τα ταξίδια μέσα από τα έργα του.

Το Βλέμμα του Οδυσσέα με ώθησε να ανακαλύψω τα Βαλκάνια. 

Η Μία μέρα και μία αιωνιότητα με προβλημάτισε πάνω στο θέμα των ανθρωπίνων σχέσεων. 

Το Τοπίο στην Ομίχλη μου δίδαξε το πείσμα προς την επίτευξη των στόχων μου και την πραγματοποίηση των ονείρων μου.

Το Λιβάδι που Δακρύζει μου έκανε την ψυχή χίλια κομμάτια και μου την ένωσε ξανά για να αναζητήσω τα δικά μου μονοπάτια αλήθειας μέσα από την Ιστορία.

Το Ταξίδι στα Κύθηρα μου έξυσε τις κρυμμένες πληγές του εμφυλίου πολέμου. 

Ο Θίασος μου πρόσφερε μία βόλτα στη νεώτερη ιστορία της Ελλάδος. 

Η Σκόνη του Χρόνου με πέρασε από τα σύνορα για να μου δείξει την πλήξη της ανθρωπότητας μετά το "Τέλος της Ιστορίας" με το εξαιρετικό φινάλε στην πύλη του Βραδεβούργου. 

Του χρωστάω πολλά για την προσφορά του αυτή. 

Η μνήμη του μένει ζωντανή μέσα κι από τη δικιά μου συνείδηση.

Σαν σήμερα λοιπόν γεννήθηκε αυτός ο άνθρωπος...

Γκερνίκα: η τελευταία εξόριστη της Ισπανίας

Στις 26 Απριλίου 1937, υπό τις διαταγές του αρχιστράτηγου- κατοπινού δικτάτορα- Φρανθίσκο Φράνκο, στο πλαίσιο του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, γερμανικά και ιταλικά αεροπλάνα έριξαν εκρηκτικές και εμπρηστικές βόμβες στη Βασκική πόλη της Γκερνίκα, καταστρέφοντάς την και προκαλώντας τον θάνατο 1654 αμάχων, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία των Βάσκων. Οι γερμανικές πηγές αναφέρουν ότι οι άμαχοι που σκοτώθηκαν στη βομβιστική επίθεση ήταν 300. Ήταν ο πρώτος βομβαρδισμός τελείας καταστροφής στην Ευρώπη, γνωστός σήμερα ως «ολοκληρωτικός πόλεμος».
Περισσότερα από το 70 τοις εκατό των κτιρίων στην Γκερνίκα, που είχε περίπου 6.000 κατοίκους τότε, καταστράφηκαν κυρίως από πυρκαγιά που προκλήθηκε από το μεγάλο αριθμό των εμπρηστικών βομβών βάρους 32 τόνων που ρίχτηκαν στη μικρή αγροτική πόλη. Ο Φράνκο δεν είχε κανένα όριο. Οι δηλώσεις του είναι χαρακτηριστικές:
«Δεν θα υπάρξουν παραχωρήσεις, συμβιβασμοί, οπισθοχωρήσεις. Εγώ θα συνεχίσω να προετοιμάζω την επέλασή μας στη Μαδρίτη και θα καταλάβω την πρωτεύουσα. Θα σώσω την Ισπανία από το μαρξισμό, όποιο κι αν είναι το τίμημα».
- Μα δεν έχετε φτάσει σε αδιέξοδο;
«Δε υπάρχουν σοβαρά εμπόδια. Η λιποταξία του ναυτικού ήταν πλήγμα αλλά δε με πτοεί. Θα συνεχίσω να προχωρώ. Σύντομα, πολύ σύντομα, τα στρατεύματά μου θα φέρουν την ειρήνη στη χώρα και όλα αυτά θα μοιάζουν με εφιάλτη».
- Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί να εκτελέσετε τη μισή Ισπανία;
«Σας επαναλαμβάνω ότι θα το κάνω όποιο κι αν είναι το τίμημα»
Η Γκερνίκα του Πάμπλο Πικάσο δημιουργήθηκε από αυτό το γεγονός. Αυτός ο τεράστιος καμβάς (3,54×7,82μ.)περιγράφει την απανθρωπιά, τη βιαιότητα και την απόγνωση του πολέμου. Ήταν παραγγελία της δημοκρατικής κυβέρνησης της Ισπανίας για τη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού το 1937.
Ο Πικάσο απέφυγε να ζωγραφίσει αεροπλάνα, βόμβες ή ερείπια. Οι δύο κυρίαρχες μορφές του έργου είναι ένας ταύρος και ένα πληγωμένο άλογο με διαμελισμένα κορμιά και τέσσερις γυναίκες που ουρλιάζουν κρατώντας νεκρά μωρά. Αρχικά ο καλλιτέχνης πειραματίστηκε με χρώμα, αλλά τελικά κατέληξε στο άσπρο-μαύρο και αποχρώσεις του γκρι, καθώς θεώρησε ότι έτσι δίνει μεγαλύτερη ένταση στο θέμα. Πολλές φορές μετακίνησε φιγούρες και μορφές πριν καταλήξει στην οριστική τους θέση. «Η αφαίρεση του χρώματος και του αναγλύφου αποτελεί διακοπή της σχέσης του ανθρώπου με τον κόσμο: όταν διακόπτεται, δεν υπάρχει πια η φύση ή η ζωή».
Η διαδικασία της ζωγραφικής του πίνακα αποτυπώθηκε σε μια σειρά φωτογραφιών από τη διασημότερη ερωμένη του Πικάσο, την Dora Maar, μια διακεκριμένη καλλιτέχνιδα. Συνολικά σαράντα πέντε σχέδια μας έχουν σωθεί τα οποία προετοιμάζουν την τελική Γκερνίκα. Όταν πρωτοεμφανίστηκε ο πίνακας, οι αντιδράσεις ήταν μάλλον αρνητικές. Ο βάσκος ζωγράφος Χοσέ Μαρία Ουθελάι πικραμένος γιατί δεν είχε ανατεθεί σε αυτόν το έργο- σύμβολο, δήλωσε: «Για έργο τέχνης είναι ένα από τα φτωχότερα της παγκόσμιας παραγωγής… απλώς ένα πορνογράφημα 7 επί 3 μέτρων, εξευτελισμός της Γκερνίκα, των Βάσκων, των πάντων». Γερμανικό έντυπο έγραψε ότι πρόκειται για «σύμφυρμα από ανθρώπινα μέλη που θα μπορούσε να είχε ζωγραφίσει τετράχρονος». 
Σταδιακά το γενικό αίσθημα άρχισε να μεταστρέφεται και το έργο περιόδευε για να ενισχύσει τον αγώνα των Δημοκρατικών. Ο τεράστιος καμβάς, μετά την επιτυχή έκθεσή του στο Λονδίνο, ξεδιπλώθηκε πολλές φορές, αφήνοντας ίχνη φθοράς, στην περιοδεία του στις ΗΠΑ, βοηθώντας την Εκστρατεία Αρωγής Ισπανών Μεταναστών, σύμφωνα και με την επιθυμία του Πικάσο. Η παραμονή του στην Αμερική συνέπεσε με την πόλωση του εκεί καλλιτεχνικού κόσμου που αναζητούσε την ταυτότητά του έναντι της ευρωπαϊκής υπεροχής. Εν τω μεταξύ, ο Φράνκο κατέλαβε την εξουσία το 1939 και λίγο μετά, είχαμε το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η «Γκερνίκα» από τη μια επιβλήθηκε στον δημόσιο βίο της Αμερικής, συνεχίζοντας να αφυπνίζει συνειδήσεις όσον αφορά τον καταστρεπτικό Β Παγκόσμιο, και από την άλλη πυροδότησε το κίνημα του αφηρημένου εξπρεσιονισμού, ενώ μπήκε στον πυρήνα του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, μέχρι την επιστροφή του στην Ευρώπη. Στα 1968, ο δικτάτορας έγινε ξαφνικά φιλότεχνος: Ζήτησε να εκτεθεί η Γκερνίκα στη Μαδρίτη. Οι Αμερικανοί φρόντισαν να ρωτήσουν τον Πικάσο. Αρνήθηκε κατηγορηματικά: Η «Γκερνίκα» δεν έπρεπε να γυρίσει στην Ισπανία, πριν να αποκατασταθεί εκεί η δημοκρατία. Το 1974 υπήρξε βανδαλισμός του έργου με κόκκινη μπογιά, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη σφαγή του Μάι Λάι στο Βιετνάμ.
Ο επαναπατρισμός το 1981, έπειτα από σχεδόν σαράντα χρόνια, ήταν ενθουσιώδης, αλλά και επώδυνος. Ποια πόλη και ποιο μουσείο της Ισπανίας θα αποκτούσε το σύμβολο της Ιστορίας; Οι Βάσκοι απαιτούσαν να πάει στην Γκερνίκα ή στο γειτονικό Μπιλμπάο. Πέρασαν χρόνια για να βρεθεί η λύση της Μαδρίτης και του Μουσείου Πράδο, όπου εκτέθηκε προστατευμένη με αλεξίσφαιρο τζάμι και οπλισμένους φρουρούς, για το φόβο νέου βανδαλισμού «Επέστρεψε κι ο τελευταίος εξόριστος», ήταν ο αναλογών φόρος τιμής.
Ακολούθησε ακόμη ένα ταξίδι, το τελευταίο αλλά όχι ανώδυνο, από το Πράδο στο Ρέινα Σοφία, όταν το τελευταίο χρίστηκε εθνικό μουσείο. Εκεί έχει γίνει το διασημότερο και σπουδαιότερο έκθεμα.
Τα τελευταία χρόνια ακούγεται συχνά η πρόταση να μεταφερθεί στο Μουσείο Γκούγκενχαϊμ στο Μπιλμπάο, το οποίο βρίσκεται λίγα μόλις χιλιόμετρα από την κωμόπολη Γκερνίκα, όμως δε συμφωνεί ούτε η ισπανική κυβέρνηση, ούτε η διοίκηση του Μουσείου Τέχνης Βασίλισσα Σοφία. 
Λέγεται πως όταν οι Γερμανοί εισήλθαν στο Παρίσι κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην προσπάθειά τους να βρουν καλλιτεχνικούς θησαυρούς και να τους κατασχέσουν, ένας Γερμανός Αξιωματικός έδειξε σε φωτογραφία τον πίνακα «Γκερνίκα» στον ίδιο τον Πικάσο που είχε προσαχθεί ρωτώντας τον: -Αυτόν τον πίνακα εσείς τον κάνατε; Κι εκείνος απήντησε με θάρρος: Όχι, Εσείς!
Ο ίδιος ο Πικάσο έχει δηλώσει:
- Στη Γκερνίκα ο ταύρος, το άλογο, τα χέρια με τους δαυλούς, όλα μοιάζουν να έχουν ένα αντίστοιχο με την ισπανική πραγματικότητα.
«Ναι, ο ταύρος εκπροσωπεί πράγματι την κτηνωδία, το άλογο το λαό. Σ’ αυτή την περίπτωση κατέφυγα στον συμβολισμό. Ωστόσο, είναι λάθος να λέτε ότι ο ταύρος είναι ο φασισμός: ο ταύρος είναι απλώς ο σκοταδισμός κι η κτηνωδία».
- Μα υπάρχει διαφορά; Όπου εγκαταστάθηκε ο φασισμός έφερε το σκοτάδι και την κτηνωδία, το θάνατο και την καταστροφή.
«Μπορεί να έχετε δίκαιο, αλλά δεν επιχειρούσα συνειδητά να δείξω κάτι τέτοιο. Η δουλειά μου δεν είναι συμβολική. Μόνο στη Γκερνίκα είναι, αλλά πρόκειται για μια αλληγορία. Γι’ αυτό και χρησιμοποίησα τον ταύρο και το άλογο. Κάποιοι χαρακτηρίζουν τη ζωγραφική μου ως σουρεαλιστική, τουλάχιστον τα έργα μου κάποιας περιόδου. Αλλά δεν είμαι σουρεαλιστής. Ποτέ δεν υπήρξα εκτός πραγματικότητας. Πάντα έζησα μέσα στην πεμπτουσία της, ή αν το θέλετε αλλιώς, στο πραγματικό της πραγματικότητας. Αν κάποιος επιθυμούσε να εκφράσει τον πόλεμο ίσως το πιο κομψό θα ήταν να είχε ζωγραφίσει ένα τόξο κι ένα βέλος, γιατί είναι μια εικόνα αισθητικά ελκυστική. Εγώ, αντίθετα, αν ήθελα να απεικονίσω τον πόλεμο, θα χρησιμοποιούσα ένα μυδραλιοβόλο. Τώρα ήρθε η στιγμή, αυτή την εποχή των αλλαγών και της επανάστασης, να ζωγραφίζουμε με τρόπο επαναστατικό κι όχι όπως πριν».

Πηγή: https://neyrospastis.wordpress.com

Ελλάδα: ιστορικός και πολιτικός αναστοχασμός

του Θόδωρου Γεωργίου*

Πριν από δύο αιώνες (στις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα) η Ελλάδα συγκροτήθηκε ως πολιτική κοινωνία και εντάχθηκε στην ευρωπαϊκή πολιτική μορφή ζωής. Τα δύο αυτά μείζονα συμβάντα δεν συντελέστηκαν και ολοκληρώθηκαν σε μία και μόνο πράξη. Συντελούνται διαρκώς με συνεχείς πράξεις των εκάστοτε συλλογικών κοινωνικών υποκειμένων μέχρι σήμερα.
Πρόκειται για μία ιστορική αλληλουχία πράξεων και ενεργειών που στοχεύουν στον επαναπροσδιορισμό, στην εκάστοτε ιστορική και πραγματολογική συγκυρία, του πολιτικού χαρακτήρα της ελληνικής κοινωνικής συλλογικότητας και του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της. 
Ας σημειωθεί ακόμη ότι τόσο η συγκρότηση της ελληνικής κοινωνίας ως πολιτικής αστικής συλλογικότητας όσο και η ένταξή της στον ευρωπαϊκό συνειδησιακό βιόκοσμο άρχισε πολύ νωρίς σε σχέση προς άλλες ευρωπαϊκές κοινωνίες και μάλιστα πριν ακόμη καταρρεύσει το παλιό καθεστώς της οθωμανικής αυτοκρατορίας, από το οποίο προερχόταν η νέα πολιτική κοινωνία.
Η ιστορική εξέλιξη της ελληνικής πολιτικής κοινωνίας δεν υπήρξε ούτε προοδευτική ούτε γραμμική. Η πολιτική ιστορία της ελληνικής κοινωνίας είναι γεμάτη από παλινδρομήσεις και παλινωδίες. Σε γενικές όμως γραμμές μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η ελληνική κοινωνία κατά το δεύτερο ήμισυ του εικοστού αιώνα και ιδιαίτερα μετά την πτώση της δικτατορίας (το 1974) συγκροτείται ως πολιτική κοινωνία, η οποία σε θεσμικό επίπεδο οργανώνεται κατά πρότυπο τρόπο.
Λειτουργούν οι αρχές και οι θεσμοί του δημοκρατικού κράτους δικαίου και οργανώνεται σε επαρκές επίπεδο το κοινωνικό κράτος. Εχει ενταχθεί η Ελλάδα σε θεσμικό επίπεδο στην Ευρώπη και αργότερα εντάσσεται και στην Ευρωζώνη.
Με τη φιλοσοφική γλώσσα μπορούμε να πούμε: η Ελλάδα έχει ενταχθεί στο «πνεύμα της εποχής της» (Hegel). Δεν βρίσκεται στο περιθώριο των ιστορικών εξελίξεων. Οι πολιτικοί ηγέτες μετά την πτώση της χούντας λαμβάνουν τις πολιτικές εκείνες αποφάσεις, οι οποίες προετοιμάζουν το έδαφος για τον πολιτικό, τον οικονομικό και τον κοινωνικό εξορθολογισμό της ελληνικής συλλογικότητας. 
Επεξεργάζονται σχέδια και προγράμματα, τα οποία εντός του λογικού πλαισίου της «πολιτικής οικονομίας» (Marx) μπορούν να εξασφαλίσουν και να εγγυηθούν «ωφελιμότητα» για την ίδια την ελληνική κοινωνία. Ως έσχατος πολιτικός στόχος αναγορεύεται η ευημερία του ελληνικού λαού με κάθε τίμημα.
Εντός των ευρωπαϊκών προγραμμάτων οι λογικές των επιδοτήσεων και εντός των διεθνών αγορών οι λογικές των δανείων. Εδώ ακριβώς εντοπίζει κανείς το παράδοξο του εξορθολογισμού: ενώ η ελληνική κοινωνία εντάσσεται στο «πνεύμα της εποχής της» αυτό το κάνει με καθαρά εργαλειακό τρόπο, με αποτέλεσμα η ίδια να υπονομεύει και να ακυρώνει το διαφωτιστικό μετασχηματισμό της. 
Με άλλα λόγια, η κρίση την οποία περνάει η ελληνική κοινωνία εδώ και πέντε χρόνια (από το 2009) έχει να κάνει με τη συλλογική συνείδησή της: με τη συγκρότησή της ως πολιτική κοινωνία και με την ένταξή της στον ευρωπαϊκό πολιτικό βιόκοσμο. Στον βαθμό που υιοθέτησε την εργαλειακή (ωφελιμιστική) λογική έναντι του ευρωπαϊκού πολιτικού βιόκοσμου επόμενο ήταν, όταν οι πραγματολογικές συνθήκες άλλαξαν ριζικά, να πληρώσει το τίμημα η ελληνική κοινωνία.
Με τους όρους της αναλυτικής γλώσσας εντοπίζουμε δύο παράγοντες, οι οποίοι παίζουν καταλυτικό ρόλο στην εμφάνιση της κρίσης στην ελληνική κοινωνία: πρώτον, την εργαλειακή λογική του ελληνικού εξορθολογισμού και δεύτερον, τα πρωτεία της οικονομίας έναντι της πολιτικής στο παγκόσμιο σύστημα κατανομής της ισχύος.
Η Ελλάδα ως κοινωνία και ως οικονομία μέχρι τις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα ακολουθούσε κατά την ιστορική πορεία της τις πρακτικές και τις στρατηγικές του πολιτικού διαφωτισμού. Σύμφωνα με τις πρακτικές αυτές η εκάστοτε κοινωνική συλλογικότητα συγκροτείται ως πολιτική κοινωνία στο βαθμό που κατασκευάζει το δημοκρατικό κράτος δικαίου.
Η Ελλάδα παραμένει πιστή στον πολιτικό διαφωτισμό και εργάζεται για τον πολιτικό εξορθολογισμό της, αλλά ταυτόχρονα υιοθετεί την εργαλειακή λογική από τη στιγμή που εντάσσεται στη θεσμική οργάνωση του ευρωπαϊκού πολιτικού βιόκοσμου. Αυτοπαγιδεύεται και προσθέτει στη συνειδησιακή προβληματική της μία αντίφαση, την οποία δεν μπορεί ως υποκείμενο να επιλύσει.
Ενώ η ίδια η ελληνική κοινωνία απαιτεί από τον εαυτό της να είναι πεφωτισμένο υποκείμενο, πράγμα που σημαίνει να σχεδιάζει και να εφαρμόζει ιδέες του διαφωτισμού, εγκλωβίζεται στην εργαλειακή λογική, σύμφωνα με την οποία η Ευρώπη μετατρέπεται σε «Αγελάδα», την οποία όλα τα εθνικά κράτη ως «συντεχνιακές» συλλογικότητες καλούνται να την αρμέξουν!
Στην εργαλειακή λογική του ελληνικού εξορθολογισμού θα προσθέσουμε την ιστορική εξέλιξη, η οποία αναφέρεται στις σχέσεις ανάμεσα στην πολιτική και την οικονομία. Η ιστορική ανατροπή αναφέρεται στα πρωτεία της οικονομίας έναντι της πολιτικής. Μπροστά σ’ αυτή την κοσμογονική και ριζική αλλαγή οι πολιτικοί ηγέτες της μεταπολεμικής Ελλάδας που επεδίωξε να εξορθολογιστεί, απέτυχαν. Η οικονομία με τα πολλά πρόσωπά της κυριαρχεί.
Το τελικό πολιτικό συμπέρασμα των αναλύσεών μας μπορεί να διατυπωθεί ως εξής: Στον βαθμό που μία κοινωνική συλλογικότητα δεν μπορεί να επεξεργαστεί σε επίπεδο συνείδησης όσα συμβαίνουν στην εκάστοτε ιστορική και πραγματολογική συγκυρία, τότε εκ των πραγμάτων θέτει τον εαυτό της στο περιθώριο της ιστορίας. Αυτό ενδεχομένως να είναι το επόμενο στάδιο της κρίσης για την ελληνική κοινωνία.
Το γραμμικό και το προοδευτικό πρόγραμμα πολιτικού και οικονομικού εξορθολογισμού της, το οποίο διαμορφώθηκε μετά την μεταπολίτευση, διακόπηκε με βίαιο τρόπο κατά την πρώτη δεκαετία του εικοστού πρώτου αιώνα επειδή δύο μείζονα συμβάντα (η εργαλειακή λογική του ελληνικού εξορθολογισμού και τα πρωτεία της οικονομίας έναντι της πολιτικής) δεν κατόρθωσε η ελληνική συνείδηση να τα επεξεργαστεί και να εντάξει σ’ ένα νέο ιστορικό σχέδιο και σ’ ένα νέο πολιτικό πρόγραμμα.

* Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Του Βελλεροφόντη σήμερα...

Του Αγίου Γεωργίου σήμερα. Μία μέρα που η μισή Ελλάδα γιορτάζει και η άλλη μισή εύχεται. Εξάλλου δεν είναι τυχαίο το όνομα Γεώργιος, ούτε ασήμαντη είναι η ιστορία του ονόματος αλλά και η όψη του αγίου. Και για να μην σας μπερδεύω δεν είναι ο Άγιος Γεώργιος στην παραπάνω φωτογραφία αλλά ο Βελλεροφόντης. Ποιος είναι όμως ο Βελλεροφόντης;

Ο Βελλεροφόντης ή αλλιώς Βελλεροφών είναι ήρωας της ελληνικής μυθολογίας. Υπήρξε γιος του βασιλιά της Κορινθίας Γλαύκου και της Ευρυνόμης. Μετά τον θάνατο του Βέλλερου εξορίζεται στην Τίρυνθα στην αυλή του βασιλιά Προίτου. Εκεί τον ερωτεύεται η βασίλισσα Σθενέβοια. Εκείνος όμως την αρνήθηκε κι αυτή τον κατηγόρησε στον άνδρα της. Ο Προίτος τον έστειλε λοιπόν στον πεθερό του στην Μικρά Ασία. Μαζί με τον Βελλεροφόντη έστειλε κι ένα γράμμα σφραγισμένο στο οποίο έγραφε πως πρέπει να φονευθεί. 

Ο πεθερός το βρήκε ως ευκαιρία και του ανέθεσε τρεις δουλειές.  Πρώτα να αντιμετωπίσει τους Σόλυμους οι οποίοι ήταν μία βάρβαρη ληστρική φυλή ανατολικά του βασιλείου της Λυκίας. Ο ήρωας τους κατατρόπωσε. Στη συνέχεια τον έβαλε να αντιμετωπίσει τις Αμαζόνες τις οποίες κι αυτές συνέτριψε. Τέλος τον έβαλε να αντιμετωπίσει την Χίμαιρα, ένα μυθικό τέρας του οποίου το μπροστινό μέρος ήταν λιοντάρι και το πίσω δράκοντας. Με τη βοήθεια του Πήγασου ο Βελλεροφόντης το σκότωσε. 

Όμως οι ραδιουργίες δε σταμάτησαν εκεί. Ο Βελλεροφόντης είχε να αντιμετωπίσει αρκετούς επιφανείς ανθρώπους της Λυκίας που ήθελαν να τον δολοφονήσουν. Αφού τους σκότωσε όλους, ο βασιλιάς δεν είχε άλλη επιλογή από το να τον παντρέψει με την κόρη του Αμφίκλεια και να του παραδώσει τον θρόνο. 

Μετά από τόσες επιτυχίες, ο Βελλεροφόντης έγινε αλαζόνας. Η έπαρσή του μάλιστα ήταν τόσο μεγάλη που αποφάσισε να ανέβει με τον Πήγασο στον ουρανό και να αναζητήσει στις κορυφές του Ολύμπου τα παλάτια των θεών. Ο Δίας ενοχλήθηκε τόσο με τη στάση του που του έριξε κεραυνό ρίχνοντάς τον από το άλογό του. Η πτώση του στη γη ήταν σφοδρή αφήνοντάς τον παράλυτο μ' αποτέλεσμα να χάσει και τον θρόνο και τον Πήγασος. Μετά απ' αυτό ο ήρωας επέστρεψε στην Ελλάδα και περιπλανιόταν φτωχός και δυστυχισμένος μέχρι τον θάνατό του.

Η ιστορία του Βελλεροφόντη είναι άκρως γοητευτική και διδακτική. Φυσικά από την μορφή του Βελλεροφόντη που σκοτώνει το τέρας πήρε η νέα θρησκεία την έμπνευση για να πλάσει τις μορφές των δύο αγίων μαχητών, του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Δημητρίου. 

Αυτά λοιπόν για τη σημερινή εορταστική ημέρα. Τις ευχές μου! 

Δωσίλογοι και ΟΠΛΑ

του Περικλή Κοροβέση

Τι είναι η τρομοκρατία και ποιοι οι τρομοκράτες; Καθημερινά τα κανάλια μάς βομβαρδίζουν με αυτές τις δύο λέξεις, λες και είναι κάτι χειροπιαστό και αποσαφηνισμένο. Η λέξη «τρομοκρατία» εμφανίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, για να χαρακτηρίσει μεμονωμένες βομβιστικές ενέργειες αναρχικών στην Ευρώπη (εξ ου και η ταύτιση των αναρχικών με τη βία). Αλλά η αναρχία ιστορικά ήταν ένα επαναστατικό κίνημα, ανταγωνιστικό του μαρξισμού, και δεν είναι οι βίαιες ενέργειες που τη χαρακτηρίζουν. Ο Κροπότκιν είχε πει: «Μερικά κιλά δυναμίτη δεν πρόκειται να αλλάξουν την εξουσία αιώνων».
Ο όρος «τρομοκρατία» χρησιμοποιείται για τόσο διαφορετικά πράγματα που στάθηκε αδύνατο να βρεθεί νομικός ορισμός από κάποιο διεθνή οργανισμό, συμπεριλαμβανομένου και του ΟΗΕ. Ισως ο μόνος ορισμός που πλησιάζει την πραγματικότητα να είναι: «Τρομοκρατία είναι όταν οι άλλοι κάνουν αυτό που κάνουμε εμείς», δεν θυμάμαι ποιανού είναι αυτός ο ορισμός, αλλά τον βρίσκω σωστό. Και τι δεν έχει χαρακτηριστεί ως τρομοκρατία: απελευθερωτικά κινήματα (Αλγερία, Βιετνάμ κ.λπ.)· τα κινήματα αντίστασης της Ευρώπης κατά του ναζισμού· τα αντιαποικιακά κινήματα και τόσα άλλα. Αλλά αυτό δεν εμποδίζει κάποιον πατενταρισμένο τρομοκράτη να γίνει μετά πρωθυπουργός. Μονάχα στο Ισραήλ έχουμε δύο περιπτώσεις: τον Μεναχέμ Μπέγκιν και τον Ιτζάκ Σαμίρ. Αλλά δεν είναι μόνο αυτές. Στην Αλγερία έχουμε τον Μπεν Μπελά, που γίνεται ο πρώτος πρόεδρος της Αλγερινής Δημοκρατίας. Ακολουθούν ο Νέλσον Μαντέλα στη Νοτιοαφρικανική Ενωση, που γίνεται και αυτός πρόεδρος, και ο Χοσέ Μουχίκα που παίρνει το ίδιο αξίωμα στην Ουρουγουάη. Και όχι σπάνια οι χαρακτηρισμένοι επισήμως τρομοκράτες γίνονται επίσημοι διαπραγματευτές. Είναι οι περιπτώσεις του Τζέρι Ανταμς στην Ιρλανδία, του Αμπντουλάχ Οτσαλάν και άλλων λιγότερο γνωστών.
Και να έρθουμε στα καθ’ ημάς και να μπούμε στα δύσκολα. Τι ήταν η κατοχική ΟΠΛΑ (Οργάνωση Περιφρούρησης Λαϊκών Αγωνιστών); Τρομοκρατική οργάνωση ή αντιστασιακή; Τα Τάγματα Ασφαλείας ήταν ακόμα μια υπηρεσία του ελληνικού κατοχικού κράτους ή ελληνόφωνοι ναζί φαντάροι; (Ο ναζιστικός στρατός είχε στις γραμμές του πολλές εθνότητες). Σε αυτά τα δύο θέματα-ταμπού για την ελληνική κοινωνία, η ιστοριογραφία είναι πενιχρή. Η ΟΠΛΑ εγκαταλείφθηκε, και από το ίδιο το ΚΚΕ ελάχιστες είναι οι αναφορές σε αυτήν. Και ποτέ δεν πήρε τη θέση της δίπλα στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Για τον ένοπλο δωσιλογισμό, δηλαδή για τους ελληνόφωνους ναζί φαντάρους, ακόμα μεγαλύτερη σιωπή. Μήπως η Χρυσή Αυγή συνεχίζει αυτόν τον δωσιλογισμό που παρέμεινε συστατικό στοιχείο του κράτους και της κοινωνίας για πάνω από εφτά δεκαετίες; Σε αυτά τα ερωτήματα έρχονται να απαντήσουν δύο έξοχα βιβλία, γραμμένα από δύο νέους ιστορικούς, που δεν έζησαν τα γεγονότα και η βάση των βιβλίων τους είναι οι αντίστοιχες διατριβές τους.
Ο Ιάσονας Χανδρινός για την ΟΠΛΑ («Το τιμωρό χέρι του λαού», εκδόσεις «Θεμέλιο») και ο Δημήτρης Κουσουρής για τους δωσίλογους («Δίκες των δοσίλογων 1944-1949», εκδόσεις «Πόλις»). Και τα δύο βιβλία διαβάζονται σαν μυθιστορήματα και δεν έχουν τίποτα το ακαδημαϊκό, παρά την αυστηρή τους τεκμηρίωση. Κάποιοι ιστορικοί θεωρούν τις συγκρούσεις των ελληνόφωνων ναζί στρατιωτών με την ΟΠΛΑ ως κατοχικό εμφύλιο πόλεμο. Αυτό είναι αναθεώρηση της Ιστορίας. Οι τρεις κατοχικές κυβερνήσεις και τα Τάγματα Ασφαλείας ήταν ναζιστικός μηχανισμός κατοχής, που έκανε την πιο βρόμικη δουλειά, για να σωθεί πολύτιμο γερμανικό αίμα. Και αν προχωρήσουμε την ίδια λογική στα άκρα, θα μπορούσαμε να λέγαμε πως η αντίσταση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ εναντίον των ναζί κατακτητών ήταν ένας ευρωπαϊκός εμφύλιος πόλεμος.
Τι απέγιναν οι δωσίλογοι; Σε χοντρές γραμμές, μπορούμε να πούμε πως θεμελίωσαν το μετακατοχικό κράτος που καταλήγει στη χούντα. Ο περίφημος Μπουραντάς, αρχιβασανιστής επί κατοχής και διοικητής του διαβόητου Μηχανοκίνητου της Αστυνομίας, αθωώνεται. Ο κατοχικός υπουργός Λούβαρις γίνεται ακαδημαϊκός. Ο Ζέρβας, που συνεργάστηκε με τους ναζί, έγινε μετά υπουργός και προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Αμερικανού πρέσβη ΜακΒι που διέκρινε στο πρόσωπό του «δικτατορικές και φασιστικές τάσεις». Και πολλά άλλα. Και εδώ είναι το δίκιο της Χρυσής Αυγής. Από την εποχή του Μεταξά μέχρι τη χούντα ήταν οι δικές της ιδέες που διαμόρφωσαν την ελληνική κοινωνία. Και γι’ αυτό βγαίνει παραπονούμενη ως εγκληματική οργάνωση. Γιατί ο εγκληματίας Μπουραντάς να είναι αθώος κι εμείς υπόδικοι;
Το πρόβλημα είναι πότε η αληθινή Ιστορία θα μπει στα σχολεία και θα αφήσουμε στην άκρη τις μυθολογίες. Γιατί αν δεν μάθουμε πώς λειτουργεί η Ιστορία, δεν μπορούμε ποτέ να γίνουμε πολίτες. Οι Σουλιώτες δεν ήταν Ελληνες, ήταν Αλβανοί. Από το 1821 μέχρι το 1828 είχαμε τρεις εμφυλίους πολέμους. Πότε βρήκαμε τον καιρό να πολεμάμε τους Τούρκους; Το υπουργείο Παιδείας έχει τέτοιους προβληματισμούς;

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών 

Οι φάκελοι των χαφιέδων της Επταετίας για Μίκη, Μελίνα και Γαβρά

Ρεπορτάζ: Κατερίνα Ροββά - Φωτογραφίες: Γρηγόρης Χρυσοχοΐδης

Φυλάσσουν ανεξίτηλες στιγμές της ελληνικής ιστορίας καθώς περιλαμβάνονται στους σκονισμένους φακέλους των Γενικών Αρχείων του Κράτους. Με αφορμή τη μαύρη επέτειο της 21ης Απριλίου 1967, της ημέρας που ο ελληνικός λαός θα έμπαινε στον... γύψο για να απελευθερωθεί με φόρο αίματος μια επταετία αργότερα, το «Εθνος» ξεφυλλίζει τα αρχεία των πέτρινων εκείνων χρόνων. Και παρουσιάζει μέρος των ατομικών φακέλων που είχε σχηματίσει το καθεστώς για τρεις διεθνείς προσωπικότητες οι οποίες μετέτρεψαν την τέχνη τους σε έκφραση του αντιδικτατορικού αγώνα και έγιναν η υψωμένη γροθιά της Ελλάδας στο εξωτερικό: του Μίκη Θεοδωράκη, της Μελίνας Μερκούρη και του Κώστα Γαβρά. Φάκελοι με πληροφορίες για τη ζωή και τις κινήσεις τους από την ημέρα που γεννήθηκαν... 
Πίσω από τις γραμμές των εγγράφων «διαβάζει» κάποιος τα ματωμένα σημάδια της εποχής, «βλέπει» τις εικόνες εξόριστων ή φυλακισμένων πολιτικών κρατούμενων, «ακούει» φωνές από βασανιστήρια. Και πλάι τους τη φωτεινή αχτίδα της Αντίστασης. Με επισημάνσεις όπως «άκρως απόρρητον», «εμπιστευτικόν» στα ράφια της υπηρεσίας βρίσκονται ταξινομημένοι ή αταξινόμητοι χιλιάδες φάκελοι με στοιχεία λαϊκών αγωνιστών, ανθρώπων που διεκδίκησαν με μικρές προσωπικές ή μεγάλες συλλογικές στιγμές το δικαίωμα στην ελευθερία και τη δημοκρατία. 
Ενα απόσπασμα για την «κομμουνιστική μαινάδα» Μελίνα Μερκούρη, τον ανθέλληνα «Μίκη Θεοδωράκη που πολέμησε τους Γερμανούς με τον ΕΛΑΣ» και τον Κώστα Γαβρά παραθέτει σήμερα το «Εθνος»... 

ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ
Προτάσεις για την αντιμετώπισή της

«Να συγκεντρωθεί ό,τι έχει λεχθεί περί Μερκούρη από τους κομμουνιστάς και ιδίως από το ΚΚΕ και το οποίον να καταδεικνύη ότι η δράσις της εξπηρετεί τις επιδιώξεις του κομμουνισμού εν Ελλάδι. Το ανωτέρω υλικόν θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί εις πάσαν ευκαιρίαν διά να καλλιεργηθεί εις το εξωτερικόν η πεποίθησις ότι η εν λόγω ηθοποιός είναι κομμουνίστρια.
Αλλά και ανεξαρτήτως της υπάρξεως ή μη του ανωτέρω υλικού επιβάλλεται να διοχετεύεται συνεχώς διά του ψιθύρου και διά δημοσιευμάτων ότι η Μερκούρη είναι κομμουνίστρια και εργάζεται όχι διά την Δημοκρατίαν αλλά διά τον κομμουνισμόν», αναφέρεται μεταξύ άλλων σε δισέλιδη εισήγηση με προτάσεις για την αντιμετώπιση της αντεπαναστατικής δράσης της Μερκούρη στο εξωτερικό. Επίσης προτείνεται να ριφθούν στο Λονδίνο προκηρύξεις που θα την ειρωνεύονται και να φτιαχτεί γελοιογραφία που θα την παρουσιάζει ως Ζαν Ντ' Αρκ, με την περικεφαλαία της να έχει ως λοφίο ένα σφυροδρέπανο...

Αντιδικτατορική συγκέντρωση στο Λονδίνο

Στον ατομικό φάκελο της Μελίνας Μερκούρη περιλαμβάνονται και φωτογραφίες από συγκέντρωση κατά της χούντας στο Λονδίνο. Την απεικονίζουν να μιλά στους διαδηλωτές ενώ σε άλλα καρέ της ίδιας εκδήλωσης κάποια πρόσωπα είναι κυκλωμένα με μολύβι και δίπλα τους σημειωμένα ονόματα ή η επισήμανση «κύριος διοργανωτής».

Λίβανος 1969
Αναστάτωση για τα καλλιστεία

Ελληνολιβανική κρίση παρ' ολίγον να ξεσπάσει τον Νοέμβριο του 1969 με αφορμή την εκλογή της «Μις Λίβανος» και πέτρα του σκανδάλου τη Μελίνα Μερκούρη... «Ωρισμένοι καταχθόνιοι κύκλοι», όπως αναφέρεται σε εκτενή αλληλογραφία μεταξύ της ελληνικής πρεσβείας στη Βηρυτό και του υπουργείου Πληροφοριών, εξέφρασαν τη σκέψη να προσκληθεί η Μελίνα Μερκούρη στην κριτική επιτροπή των καλλιστείων ως διεθνής καλλιτεχνική προσωπικότητα της εποχής. Αυτό εξόργισε τη χούντα, η οποία με αλλεπάλληλα διαβήματα επί μακρόν κατόρθωσε ώστε «η υποδειχθείσα τυχοδιώκτις να μην έλθη ίνα παρευρεθή εις τα Καλλιστεία»...

Ρώμη, 1969
«Ανθελληνικές εκδηλώσεις»

Οι ομιλίες Ελλήνων στην Ευρώπη, οι εκδηλώσεις πανεπιστημίων, οι συγκεντρώσεις εργατών και σπουδαστών, τα συνθήματα κατά της αμερικανικής παρέμβασης, οι προβολές ταινιών υπέρ της δημοκρατίας και κατά των διώξεων βαφτίζονται από τη χούντα «ανθελληνικές εκδηλώσεις». Μία από αυτές αναφέρεται σε έγγραφο της 15ης Μαρτίου 1969 και αφορά συγκέντρωση διαμαρτυρίας στη Ρώμη για την απόπειρα δολοφονίας κατά της Μερκούρη. Επισημαίνεται ότι οργανώνεται από «κομμουνιστές συνεχίζοντες την εκμετάλλευσιν (του γεγονότος) διά εσωτερικούς καθαρώς σκοπούς», αναφέρεται ότι συμμετέχουν 20.000 άτομα «επί το πλείστον εργάται και σπουδασταί» οι οποίοι έχουν πανό που γράφει: «Ηνωμένοι διά να νικήσωμεν την αστυνομικήν καταπίεσην και την εκμετάλλευση των αφεντικών».

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΩΡΑΚΗΣ
Τα αητόπουλα της λογοκρισίας...

Ζωντανός μάρτυρας της λογοκρισίας μέσα στον φάκελο του Θεοδωράκη η λίστα με τα τραγούδια του διαχωρισμένα με κόκκινο ή μπλε μολύβι σε «απαγορευμένα» και «διφορούμενα». Και τα δακτυλογραφημένα τραγούδια του σε στίχους Γκάτσου, Ελύτη, Βάρναλη, Ρίτσου με υπογραμμισμένες τις φράσεις που καθιστούν την ποίησή τους αντεθνικά δημιουργήματα.
«Εκ της εξετάσεως των 54 εν συνόλω ασμάτων του ως άνω προέκυψε ότι 38 εκ τούτων αναφέρονται σαφώς, αμέσως ή εμμέσως εις κομμουνιστικάς ή ανατρεπτικάς ιδεάς ή περιέχουν ανάλογον συμβολισμόν. 16 εκ τούτων είναι καθαρώς λυρικά και συνεπώς ακίνδυνα από απόψεως περιεχομένου», αναφέρεται σε υπηρεσιακό σημείωμα του 1968 ενώ χειρογράφως ο γενικός διευθυντής Πληροφοριών σημειώνει ότι για το θέμα αυτό ο Θεοδωράκης θα προσκληθεί την «Παρασκευήν 22/3 ώρα 11 π.μ.».

«Η Ελλάς, ο κομμουνισμός και η κιθάρα»
Εν έτει 1968 κατατίθεται πρόταση να επιτραπούν τα μη πολιτικά τραγούδια του συνθέτη. Η απάντηση του αντιστράτηγου Οδυσσέα Αγγελή σε έγγραφο της 24ης Απριλίου είναι... αποστομωτική: «Κατ' αρχήν είναι δύσκολος αν μη αδύνατος ο διαχωρισμός εις άσματα και μουσικήν πολιτικού και μη πολιτικού περιεχομένου. Τόσον το ύφος της μουσικής όσο και οι στίχοι των ασμάτων έχουν συμβολισμόν (π.χ. ''Το Αητόπουλο της παγωνιάς'' είναι ο γενίτσαρος του κομμουνισμού ήτοι τα τέκνα των εις το Παραπέτασμα καταφυγόντων κομμουνιστοσυμμοριτών. Ο ''καβαλάρης του βουνού'' είναι ο ''μέλλων ελευθερωτής συμμορίτης'')», αναφέρει. Και λίγο παρακάτω: «Τα κέντρα και αι ορχήστραι θα εκτελούν και οι πολίται θα δουν και τα απαγορευθησόμενα άσματα ισχυριζόμενοι ότι δεν είναι δυνατό να γνωρίζουν ποια είναι απαγορευμένα και ποια όχι» ενώ τέλος επικαλείται λόγους... ηθικής ανατάσεως: «Ο ψυχολογικός αντίκτυπος επί του εθνικόφρονος στοιχείου θα είναι λίαν δυσμενής λόγω της συγχύσεως ήτις θα επέλθει...».
Στο πλαίσιο της ενημέρωσης των ξένων δημοσιογράφων για την «ανατρεπτική δράση και την κομμουνιστική δραστηριότητα» του Θεοδωράκη, θα διανεμηθεί αργότερα ειδικό κείμενο που περιλαμβάνεται στον φάκελο με τίτλο «Η Ελλάς, ο κομμουνισμός και η κιθάρα»...

Βρυξέλλες, 21 Μαΐου 1970
Αναμένοντας την άφιξη του Θεοδωράκη στο Βέλγιο η ελληνική Πρεσβεία ενημερώνει τη Γενική Διεύθυνση Τύπου με την ένδειξη «απευθύνεται εις ΚΥΠ». Μεταξύ άλλων:
1) «Ητοιμάσαμεν το εσωκλειωμένον κείμενον υπό μορφήν BACKGROUND INFORMATION περί Θεοδωράκη το οποίο απεστείλαμεν εγκαίρως εις φίλους μας δημοσιογράφους κ.ά.» (...).
6) «Εθέσαμεν εν λειτουργία μηχανισμόν παρακολουθήσεως των κινήσεων του Θεοδωράκη, της λήψεως φωτογραφιών και της ηχογραφήσεως των δηλώσεών του προς άμεσον ενημέρωσιν της κεντρικής υπηρεσίας» (...).
7) Διά την αυριανήν PRESSE CONFERENCE συνεννοήθημεν μετά των γνωστών δημοσιογράφων STEVE P... της DERNIERE HEURE, HO... της MEDIUM, HUY... της MEUSE LATERNE και του κυρίου FILIPPE N... της ASSOCIATED PRESS ούτως ώστε αφενός μεν να παρακολουθήσουν ταύτην αφετέρου δε να εμπλέξουν τον Θεοδωράκην διά της υποβολής ωρισμένων ερωτήσεων». 

Πιέσεις σε ομογενείς
Μάιος του 1969.

Το συγκρότημα του Θεοδωράκη ετοιμάζεται να δώσει συναυλία στο Μόντρεαλ. Εισιτήρια μεταξύ άλλων διαθέτει το πρακτορείο Αθηναϊκού Τύπου της πόλης. Η Γενική Διεύθυνσις Απόδημου Ελληνισμού ζητά να ασκηθεί πίεση «επί του πρακτορεύοντος όπως: α) απέχη των λοιπών οιασδήποτε ενισχύσεως έστω και εμμέσου αντεθνικών εκδηλώσεων και β) προβή εις σχετικήν έρευναν εξευρέσεως καταλλήλου χώρου δια μεταστέγασιν του Αθηναϊκού Πρακτορείου», αφού ο νυν ιδιοκτήτης του κτιρίου είναι αντίθετος με το καθεστώς...

Τηλεγράφημα προς 16 ελληνικές πρεσβείες
«Την 2 Αυγούστου 1968 σας απεστείλαμεν φωτογραφίαν Θεοδωράκη συνδιασκεδάζοντος με Μπιθικώτση στο νυχτερινό κέντρον Αθηνών Δειλινά την 31η Ιουλίου 1968. Stop. Αξιοποιήσατε καταλλήλως φωτογραφίαν τονίζοντες γεγονός ότι Θεοδωράκης είναι τώρα όχι μόνον ελεύθερος αλλά επανηύρε παλαιούς φίλους του εις τα νυχτερινά κέντρα όπου από τας ορχήστρας παίζονται αι συνθέσεις του».

Διεθνείς εκκλήσεις
Στις 21 Αυγούστου 1969 ο Πρέσβης του Βελγίου στην Αθήνα με επιστολή στον υπουργό Εξωτερικών ζητά να επιτραπεί σε Βέλγο γιατρό να εξετάσει τον Θεοδωράκη καθώς ανησυχεί για την κλονισμένη υγεία του διεθνούς μουσικοσυνθέτη.

ΚΩΣΤΑΣ ΓΑΒΡΑΣ
...Και οι «ταξιθέτριες» της ΚΥΠ για το «Ζ»

Διάχυτος είναι ο παραλογισμός που αποπνέουν ενίοτε οι απόρρητες πληροφορίες που συνέλεγε το λαομίσητο καθεστώς. Ενδεικτική είναι η περίπτωση του σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά, ο οποίος στα περισσότερα από τα εμπιστευτικά έγγραφα των συνταγματαρχών αναφέρεται ως... Γκάβρας, προφανώς από τη μεταφορά στα ελληνικά της λατινικής γραφής του ονόματός του «Gavras». Δύο ογκώδεις φάκελοι αφορούν την ταινία του «Ζ» -μεταφορά του βιβλίου του Β. Βασιλικού για τη δολοφονία του Λαμπράκη-, η οποία όπως προκύπτει απασχολεί, επί τουλάχιστον δύο χρόνια δεκάδες υπαλλήλους του κράτους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Στο Παρίσι οι συνεργάτες της χούντας καταμετρούν τους θεατές που προσέρχονται στους κινηματογράφους και ενημερώνουν, ενώ αναφορά του 1969 αναδεικνύει ότι οι συνταγματάρχες σκέφτονταν να στραφούν δικαστικά κατά της ταινίας βασιζόμενοι σε γαλλικό νόμο του 1881...

Προς αναζήτηση των... qlaqeurs

Στην Ιταλία οι συνεργάτες της δικτατορίας διεξάγουν έρευνα για να ανακαλύψουν αν τα ενθουσιώδη χειροκροτήματα των θεατών στο τέλος της προβολής είναι προϊόν... οργανωμένου σχεδίου. Και το ανακαλύπτουν, όπως προκύπτει από έγγραφο της ελληνικής πρεσβείας με ημερομηνία 16 Ιουνίου 1969: «Διενεργήσαμεν μακρά έρευναν και μας ελέχθη ότι το εύρημα των χειροκροτημάτων φαίνεται ότι ανήκει εις τας εχθρικάς εκείνας προς το στρατιωτικόν καθεστώς ελληνικάς ομάδας που διαβιούν εις την Ρώμην επιχορηγούμεναι από το Ιταλικόν Σοσιαλιστικόν Κόμμα και αι οποίαι έχουν εγκατεστημένα τα Γραφεία των εις το ίδιον κτίριον όπου στεγάζεται και η σοσιαλιστική ηγεσία»... 

Παπά - Μερκούρη στο στόχαστρο

«Οσον αφορά την Ειρήνην Παπά έχομεν την γνώμην ότι δεν θα πρέπει να ανανεωθή το διαβατήριόν της παρά το εν Αγίω Φραγκίσκω Β. Γενικού Προξενείου» αναφέρεται με αφορμή την ταινία «Ζ» σε έγγραφο της κυβέρνησης προς το υπουργείο Εξωτερικών τον Μάρτιο του 1969. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους ο Ελληνας πρέσβης γράφει τι είπε στον αρχηγό του Λιβανικού Στρατού Εμίλ Μποσυτάνη για τη Μελίνα Μερκούρη: «Είχον τότε ζητήσει την εγγραφήν του ονόματος της κομμουνιστικής ταύτης μαινάδος εις τον κατάλογον των ανεπιθυμήτων εν Λιβάνω προσώπων ως και την εγγραφή των ταινιών αυτής εις τον μαύρον πίνακα της παρά τω Αραβικώ Συνδέσμω λειτουργούσης επιτροπής του Ισραήλ Αραβικού Οικονομικού Αποκλεισμού». Και καταλήγει: «Χθες με επεσκέφθη ο διά της λογοκρισίας υπεύθυνος αξιωματικός (του Λιβάνου) εις ον παρέσχον λεπτομερέστερας πληροφορίας, κατόπιν τούτου η ταινία Ζ θέλει κατασχεθή».

Οδηγίες για ενέργειες

Να σταλούν οδηγίες για ενέργειες κατά της προβολής του «Ζ» στο εξωτερικό ζητά η χουντική κυβέρνηση με έγγραφο της 31ης Μαρτίου 1969. «Παρακαλούμε όπως εκδοθώσιν υμέτεραι οδηγίαι προς τας υμετέρας υπηρεσίας του εξωτερικού ίνα αυτεπαγγέλτως και άνευ οδηγιών εκ του Κέντρου αντιδρούν εις παρομοίας περιπτώσεις και να μη μένουν αναπάντητες τοιαύται ενέργειαι αίτινες αποτελούν εφαρμογήν γενικώτερου σχεδίου των συνοδοιπόρων και κομμουνιστών προς δυσφήμισην της χώρας μας».

Απόσπασμα της φιλοχουντικής ιταλικής Borghese, 1969

«Εις την ταινίαν "Ζ" παρά ταύτα υπάρχει κάτι το θετικόν: Αναφερόμεθα εις τη δολοφονίαν του Λαμπράκη και εις την περιγραφή του δραστηρίου τρόπου με τον οποίον η αστυνομία διαλύει τους διαδηλωτάς. Από τα σημεία αυτά οι φίλοι μας δύνανται να εμπνευσθούν διά να αντιληφθούν τι πρέπει να κάμνη μια αστική τάξις η οποία δεν είναι αποφασισμένη να συνθηκολογήση» γράφει η φιλοχουντική Borghese το 1969...

Στήριξη της χούντας από Ιταλούς νεοφασίστες

Τον Ιούνιο του 1969 ο Ελληνας πρέσβης «έχει την τιμή να ενημερώσει» ότι «η μηνιαία νεοφασιστική επιθεώρησις "VOLONTA" της Γένοβας εδημοσίευσεν δύο σημειώματα διά των οποίων επικρίνει δριμύτατα την CORRIERE DELLA SERA διά την στάσιν της έναντι του ημετέρου καθεστώτος». Παράλληλα ενημερώνει ότι «η κομμουνιστική εφημερίς "PAESE SERA" εν τη προσπάθειά της να εκμεταλλευθή εις βάρος του καθεστώτος της χώρας μας την ταινία "Ζ" οργάνωσε ειδική προβολήν με ηλαττωμένα εισιτήρια...».

Η γραμμή απέναντι στο «Ζ»

Σε συνέντευξή του στο γαλλικό φοιτητικό περιοδικό «L' avenir est a nous» ο συνεργάτης της ελληνικής κυβέρνησης και εκπρόσωπος του γαλλικού κινηματογράφου στο Παρίσι Κ. Λοβέρδος κατέληξε ότι «ο ελληνικός στρατός ανέλαβε την εξουσίαν ακριβώς διά να αποφευχθή η επανάληψις τοιούτων σκανδάλων»...

Πηγή:Έθνος

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος...

Μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες της Ιστορίας ζει αυτές τις μέρες η Μεσόγειος, η νέα Νεκρά Θάλασσα όπως γράφτηκε στο πρωτοσέλιδο της Liberation. Μία τραγωδία που δεν έχει τέλος μιας και στα χθεσινά 900 θύματα του ναυαγίου έρχονται να προστεθούν κι άλλα από τα νέα σημερινά ναυάγια.
Η τραγικότητα της ιστορίας είναι ότι όσο εμείς εξακολουθούμε να παρακολουθούμε σκηνές φρίκης στους τηλεοπτικούς μας δέκτες, στις ακτές της Ασίας και της Αφρικής συνεχίζουν να στοιβάζονται εκατοντάδες ψυχές μέσα σε τόνους σκουριάς με προορισμό ένα αόριστο ειρηνικό μέλλον και με πιθανή άγνοια των θυμάτων που αυτή τη στιγμή επιπλέον σ' αυτήν την μεγάλη κλειστή θάλασσα του ανθρώπινου πολιτισμού.
Άνθρωποι με μοναδικά τους εφόδια λίγα ρούχα και μία κρυφή ελπίδα κρυμμένη στη καρδιά τους, πορεύονται τυφλοί προς μία ήπειρο η οποία έχει ένα μεγάλο (ίσως και το μεγαλύτερο) μερίδιο ευθύνης για τις συνθήκες ζωής στις χώρες τους (όσον αφορά την Αφρική) αλλά και για τους πολέμους που βιώνουν τα τελευταία χρόνια. Όσο οι πόλεμοι θα μαίνονται στις χώρες τους τόσο θα αυξάνεται το ανθρώπινο κύμα προς τον βορρά. Κι όσο θα καλοκαιριάζει ο καιρός, τόσο πιο συχνές θα είναι η προσπάθειες κάτι που συνεπάγεται σε αύξηση των θυμάτων σε επερχόμενα ναυάγια.
Ως απόγονος προσφυγικής οικογένειας έχω μεγάλη ευαισθησία σ' αυτά τα θέματα. Έχω μεγαλώσει με ιστορίες προσφύγων, με αναφορές για την άσχημη υποδοχή που τους επιφύλαξε το ελληνικό κράτος, για τις αφιλόξενες κοινωνίες που συνάντησαν αλλά και για τις δυσκολίες που βρήκαν μέχρι να ριζώσουν σε μία νέα πατρίδα.
Όμως η Ιστορία κάνει κύκλους και οι θύτες γίνονται θύματα παρομοίων καταστάσεων. Όταν ήρθε η περίοδος της Κατοχής όπου πολλοί κάτοικοι του νησιού μου (Χίος) έφευγαν αυτή τη φορά προς Τουρκία για να σωθούν από την πείνα και τους Γερμανούς. Έγιναν κι αυτοί πρόσφυγες δύο δεκαετίες μετά τη Καταστροφή της Σμύρνης. Κάποιοι μάλιστα έγιναν για δεύτερη φορά στη ζωή τους πρόσφυγες...
Σε ένα εξαιρετικό βιβλίο του απόστρατου αξιωματικού Γιάννη Πριόβολου "Στοιχεία από το περιθώριο της Ιστορίας-Μαρτυρίες Χιών του 20ου αι." διάβασα αρκετές μαρτυρίες Χιωτών που έφυγαν από το νησί, νύχτα, κυριευμένοι από φόβο και πείνα για να περάσουν απέναντι. Άλλοι έμειναν στην Τουρκία κι άλλοι κατέβηκαν προς Μέση Ανατολή για να ενταχθούν στον βρετανικό στρατό. Πολλοί ναυάγησαν στα παράλια καθώς κατέβαιναν προς το νότο, άλλοι πέθαιναν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Αυτό έδινε μεγαλύτερη ανακούφιση σ' αυτούς που κατάφερναν να προσεγγίσουν στην Κύπρο και τις χώρες της Μέσης Ανατολής, οι οποίες βρίσκονταν τότε σε ένα καλύτερο επίπεδο ζωής.
Με την πάροδο των χρόνων αυτές οι μνήμες σβήστηκαν. Η Ελλάδα πέρασε από αρκετές πολιτικές ανωμαλίες οι οποίες τόνωναν το εθνικό μας φρόνημα για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Σβηνόντουσαν έτσι οι μαύρες στιγμές του έθνους και τονιζόντουσαν σε βαθμό υπερβολής λαμπρά κομμάτια της Ιστορίας μας. Μάλιστα αρκετά απ' αυτά παραποιούνταν.
Αυτή η παραποίηση οδήγησε σε μία επικίνδυνη μετάλλαξη της εθνικής μας φύσης, μ' αποτέλεσμα ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού λαού, ανεπαρκές από ιστορικά εφόδια και ανθρωπιστικές ευαισθησίες, να μη δέχεται σήμερα τους πρόσφυγες που καταφθάνουν καθημερινά στην Ελλάδα. Πολλές φορές η αυθάδεια τους ξεπερνάει τα όρια, με βάρβαρα πρωτοσέλιδα συγκεκριμένων εφημερίδων ή ανόητων στάσεων από αυτή μίας γνωστής τηλεπαρουσιάστριας η οποία "μάλωσε" στον αέρα την δήμαρχο της Τήλου επειδή προσέφερε βοήθεια σε όσους κατέφθαναν στο νησί, λέγοντάς της πως η παροχή υπηρεσιών και φροντίδας θα φέρει κι άλλους πρόσφυγες στην Ελλάδα (!). Φυσικά η αντίδραση της δημάρχου ήταν εξαιρετική κι αυτό μου φτάνει. Όμως η λήθη της νεώτερης ιστορίας μας θα μας οδηγήσει σε νέα λάθη.
Πέρα απ' αυτούς τους ανθρώπους που με θλίβουν και με ντροπιάζουν όταν κρατούν την ίδια στάση και μετά από τραγωδίες όπως τη χθεσινή, δε γίνεται να μην αναφερθώ σε κάποιους που συνεχίζουν να αγωνίζονται με όλη τους τη δύναμη στο να κρατήσουν ψηλά την ξεχασμένη ανθρωπιά. Θέλω να μνημονεύσω τις προσπάθειες των κατοίκων της Ρόδου να σώσουν τις ανθρώπινες ψυχές που ναυάγησαν έξω από το νησί τους. Θέλω να αναφερθώ στις μικρές αναλαμπές ελπίδας που ακόμα εξακολουθούν να υπάρχουν μέσα στους ζοφερούς καιρούς που ζούμε. Θέλω να ευχαριστήσω αυτόν τον άνδρα της φωτογραφίας που κατάφερε και με τη δικιά του προσπάθεια να μειώσει την ντροπή και τον πόνο μας για το θάνατο των υπόλοιπων προσφύγων. Η στάση του αυτή όπως και των υπολοίπων κατοίκων της Ρόδου που έτρεξαν να βοηθήσουν μας δείχνει τον σωστό δρόμο για την αντιμετώπιση αυτής της ανθρωπιστικής κρίσης που ζούμε.
Βασισμένος λοιπόν στο αγαπημένο μου ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη θα κλείσω με την παρακάτω φράση.
Αν θες λοιπόν να λέγεσαι άνθρωπος, δε θα πάψεις ούτε στιγμή να αγωνίζεσαι για την ειρήνη και για το δίκιο. Επιτέλους δράσε!

Δημοκρατικές ανησυχίες...

Την ώρα που τα εγχώρια μέσα μαζικής ενημέρωσης μας τρομοκρατούν καθημερινά για χρεοκοπίες κι επερχόμενα σενάρια χάους, στην υπόλοιπη Ευρώπη αναρωτιόνται για το χαμένο δημοκρατικό ήθος της Γηραιάς Ηπείρου, φτάνοντας στο σημείο να θεωρούν βλακώδη τα μέτρα και τις απαιτήσεις προς τον ελληνικό λαό τη στιγμή που εκείνος ψήφισε αρνητικά στην πολιτική λιτότητας. Συγκεκριμένα ο διευθυντής της εφημερίδας, Λοράν Ζοφρέν, σχετικά με το ερώτημα της ευρωπαϊκής δημοκρατικής άρνησης αναφέρει το εξής:
«Ψήφος Ελλήνων κατά ευρωπαϊκών κανόνων, νομιμότητα της κάλπης κατά αυτής των Συνθηκών: Οι περιοριστικές δεσμεύσεις (εξαναγκασμοί) που επιβάλλονται στην Αθήνα σημαίνουν άρνηση της Δημοκρατίας; Όλοι αναγνωρίζουν πλέον ότι η αντιμετώπιση που επιβλήθηκε στην Ελλάδα από την Ένωση και τους πιστωτές, ήταν ηλιθιωδώς βάναυση».
Φυσικά αυτή η είδηση δε παίχτηκε όσο θα 'πρεπε αφήνοντας ελεύθερα να πλανιέται η εντύπωση της εχθρικής Ευρώπης απέναντι σε μας.
Όμως δε γίνεται να περάσει απαρατήρητο το πρωτοσέλιδο της γαλλικής εφημερίδας Liberation weekend, όπου αναφέρεται σε ένα choc democratique. Ωστόσο από τα μέσα όπου παίχτηκε η είδηση αυτή, έγινε μία παραποίηση, πιθανόν επειδή μεταφράστηκε αβίαστα το γαλλικό le choc με το δικό μας "σοκ". Στη συγκεκριμένη περίπτωση το le choc σημαίνει σύγκρουση. Το άρθρο αναφέρεται στην δημοκρατική σύγκρουση της Ελλάδος με την Ευρώπη, δίνοντας έτσι μεγαλύτερη σημασία στην ερμηνεία του πρωτοσέλιδου.
Το πρωτοσέλιδο αυτό μαζί με τις πρόσφατες εκδηλώσεις στην Φρανκφούρτη, δίνουν μία νέα νότα στις ευρωπαϊκές φωνές, οι οποίες ολοένα και πληθαίνουν μιας και οι υποψήφιες χώρες για την θέση της Ελλάδος σε περίπτωση ενός "grexit" ή έστω ενός "greccident" όλο κι αυξάνονται. Μαζί με την Ισπανία, φιγουράρουν η Ιταλία και η Φιλανδία, το άλλοτε οικονομικό θαύμα της Ευρώπης, το οποίο ιδιωτικοποιήσε σχεδόν τα πάντα και την πάτησε.
Αυτό όμως δεν φέρνει εφησυχασμό στην όλη κατάσταση. Σίγουρα όμως μας προσφέρει ένα όμορφο κυριακάτικο χαμόγελο στο ανάγνωσμα των εφημερίδων. 

Κτισμένη κληρονομιά

γράφει ο Ηλίας Μπεριάτος*

Σε μια χώρα κυριολεκτικά διάσπαρτη από μια τόσο αξιόλογη μνημειακή κληρονομιά, όλων των εποχών και περιόδων, όπως η Ελλάδα, η Διεθνής Ημέρα Μνημείων και Τοποθεσιών (18η Απριλίου) έχει αναμφισβήτητα ιδιαίτερο νόημα.
Πέρα από τις εκδηλώσεις που διοργανώνονται για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού, το μείζον πρόβλημα στις μέρες μας είναι η χάραξη και κυρίως η εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης δημόσιας πολιτικής από τα αρμόδια όργανα και φορείς της πολιτείας. Και αυτό, γιατί σε περίοδο κρίσης, η φροντίδα για το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον βρίσκεται, δυστυχώς, αντιμέτωπη με οικονομικά αιτήματα και προτεραιότητες. Αν και η έλλειψη χρηματικών πόρων δεν είναι πάντα η αιτία για την απουσία πολιτικής και προγραμμάτων δράσης για την προστασία της φυσικής και της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Από την άλλη πλευρά, η φιλοσοφία και η πολιτική της διατήρησης, προστασίας και ανάδειξης των μνημείων, και γενικά της κτισμένης κληρονομιάς ενός τόπου ή μιας χώρας, είναι κάτι σχετικό, που αλλάζει κάθε φορά μαζί με τις επικρατούσες αντιλήψεις, την κουλτούρα και το εκάστοτε σύστημα αξιών. Το οποίο, σήμερα, σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, επικεντρώνεται στην ποσοτική όψη της ευημερίας, στην οικονομική μεγέθυνση και την παραγωγή αγαθών μιας χρήσης.
Με δεδομένα τα παραπάνω, το επιχείρημα που συνήθως προτάσσεται (ως ένας άλλος σύγχρονος μύθος), για να πείσει τους κάθε λογής ιθύνοντες για την ανάγκη προστασίας της κληρονομιάς, είναι ότι η φροντίδα για τα μνημεία, με τη διαμεσολάβηση του τουρισμού, αποβαίνει επωφελής για την τοπική και εθνική οικονομία. Αυτό αποτελεί κατ’ αρχήν μια πραγματικότητα, αφού βασικός πόρος του τουρισμού ενός τόπου είναι και η πολιτιστική κληρονομιά του. Ωστόσο, η οικονομική ανάπτυξη δεν μπορεί να είναι εξ υπαρχής ο στόχος (και μάλιστα ο κύριος) της προστασίας της κληρονομιάς, αλλά η συνέπεια και το αποτέλεσμα αυτής. Διότι διαφορετικά οδηγούμαστε σε μια αντίληψη άκρατης εμπορευματοποίησης των πολιτιστικών αγαθών, που ακυρώνει κάθε ρητορική σχετικά με την αυθύπαρκτη αξία τους και την αναγκαιότητα διατήρησής τους, η οποία -κατά κάποιο τρόπο- αποτελεί έναν αυτοσκοπό και ένα χρέος των σημερινών διαχειριστών απέναντι στις γενιές που τα δημιούργησαν.
Περισσότερο όμως σημαντική και από τις οικονομικές αναγκαιότητες και σκοπιμότητες είναι η ένταξη της κτισμένης κληρονομιάς και των μνημείων στην καθημερινότητα και στη διαδικασία αναβάθμισης της ποιότητας ζωής των κατοίκων μιας πόλης ή μιας περιοχής, και γενικότερα η ένταξή τους στο σύγχρονο κοινωνικό και πολιτιστικό γίγνεσθαι. Γιατί τα ακίνητα μνημεία μετασχηματίζονται σε κοινωνικά και πολιτιστικά αγαθά, που απολαμβάνουν όλοι οι πολίτες, κυρίως μέσα από την επιστημονικά ενδεδειγμένη και ταυτόχρονα μη κερδοσκοπική χρήση τους.
Εξίσου σημαντική, όμως, είναι και η καθοριστική συμβολή της κτισμένης κληρονομιάς στη δημιουργία αυτού που ονομάζουμε ιστορική φυσιογνωμία ή ταυτότητα του τόπου που -εκτός από «παράπλευρα» τουριστικά και οικονομικά οφέλη- ενδυναμώνει την τοπική και περιφερειακή συνείδηση, δηλαδή την αναγκαία και πολύτιμη -για κάθε ανθρώπινη ύπαρξη- αίσθηση του «ανήκειν» σε μια ξεχωριστή ανθρωπογεωγραφική οντότητα, μια πατρίδα.
Τέλος, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην παράλληλη διαδικασία παραγωγής νέων έργων και κατασκευών, δηλαδή των κελυφών του σύγχρονου δομημένου περιβάλλοντος, που θα αποτελέσουν τη μνημειακή κληρονομιά του άμεσου και του απώτερου μέλλοντος. Γιατί, παραφράζοντας τον Ζαν-Πολ Σαρτρ, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι «ο πολιτισμός δεν σώζεται (μόνο), δημιουργείται (επίσης)».
Για να επιτευχθούν όμως οι παραπάνω ποιοτικοί στόχοι, όπως το επιδιώκουν όλες οι σχετικές διεθνείς συμβάσεις και διακηρύξεις, είναι απαραίτητο η προστασία και διατήρηση της κτισμένης κληρονομιάς (αρχιτεκτονικής, αρχαιολογικής, βιομηχανικής κ.λπ.) να αποτελέσει οργανικό και αναπόσπαστο στοιχείο μιας ολοκληρωμένης περιβαλλοντικής πολιτικής και ενός αποτελεσματικού πολεοδομικού-χωροταξικού σχεδιασμού. Ωστόσο, αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι, παρά τις επίπονες προσπάθειες ετών από αξιόλογους ανθρώπους και φορείς και παρά τα υφιστάμενα θεσμικά και χρηματοδοτικά μέσα, η υπόθεση αυτή παραμένει ακόμα ένα ζητούμενο για την πολιτική προστασίας της κληρονομιάς στη σημερινή Ελλάδα.

*καθηγητής Χωροταξικού-Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού Παν. Θεσσαλίας

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Εκνευριστικές κουτοπονηριές ενός καθεστώτος...

Μέχρι χθες θυμάμαι μνημονιακούς πολιτικούς να τσιρίζουν (ένας συγκεκριμένα) ευθαρσώς πως δε δέχονται η τροίκα να τους παίρνει την δόξα των απολύσεων. Ένας τα έλεγε ως υπουργός όταν έκλεινε το ένα νοσοκομείο μετά το άλλο, ενώ όσα απέμεναν ανοιχτά λειτουργούσαν με μειωμένο προσωπικό το οποίο με υπεράνθρωπες προσπάθειες προσπαθούσε να αντιμετωπίσει τις ανάγκες των ασθενών. Μία έξυπνη κομπίνα για να υποτιμηθεί το δημόσιο σύστημα υγείας για να ενισχυθεί παράλληλα ο ιδιωτικό τομέας (όπως κι έγινε). Σήμερα όμως με κουστουμιά και κράνος κατέβηκε να υποστηρίξει τους μεταλλωρύχους που κατέβηκαν από την Χαλκιδική, με τις ευλογίες του αφεντικού τους για να διαδηλώσουν υπέρ των εξορύξεων του χρυσού. Πως γίνεται από την μία να απολύει κόσμο κι από την άλλη να υποστηρίζει κάποιους άλλους εργαζόμενους που αγωνίζονται για την δουλειά τους (για τους συγκεκριμένους το είχε ξανακάνει πάλι πριν από λίγα χρόνια σε μία συγκέντρωση στην Χαλκιδική); Με τι κριτήρια θεωρεί απαραίτητο τον έναν εργαζόμενο κι άχρηστο τον άλλον, ειδικά όταν μιλάμε για μία περίπτωση που οι μεν (αυτοί που είχαν απολυθεί με τις αποφάσεις του) προσέφεραν υπηρεσίες στον τομέα της υγείας ενώ οι άλλοι (αυτούς που υπερασπίζεται) όχι μόνο καταστρέφουν έναν τόπο αλλά το καταδικάζουν σε μόνιμη και μη αναστρέψιμη περιβαλλοντική κι ανθρωπιστική καταστροφή. Πολύ περίεργα φαίνονται όλα αυτά στο φτωχό μου το μυαλό. 

Από την άλλη έχουμε και τους δημοσιογράφους των μέσων μαζικής ενημέρωσης οι οποίοι συγκινούνται μόνο με το κλείσιμο της εξόρυξης χρυσού στην Χαλκιδική. Αντιθέτως τους βρίσκει παγερά αδιάφορους ο αυξημένος αριθμός των ανέργων (δημιούργημα των μνημονίων) αλλά και του γολγοθά που ζουν μία πλειοψηφία εργαζομένων οι οποίοι είτε δε πληρώνονται στην ώρα τους είτε παίρνουν τα μισά απ' αυτά που δικαιούνται κι αυτά μαύρα με την μόνιμη κι αόριστη απειλή της απόλυσης. Όλα αυτά τα χρόνια είχαμε συνηθίσει τα μεγάλα κανάλια να καταδικάζουν περιπτώσεις όπως η Χαλυβουργία, της coca-cola και η ΕΡΤ (φέρνω τα δυο αυτά παραδείγματα τώρα στο μυαλό μου). Εκεί οι εργαζόμενοι δεν ήταν κρίμα. Και στις δυο περιπτώσεις τα ΜΑΤ μπήκαν μέσα στους εργασιακούς χώρους κι έδιωξαν τους απεργούς. Δυστυχώς όμως όλα αυτά είναι αδιάφορα κι ανούσια. Για τα ελληνικά Μ.Μ.Ε. διαπράττεται έγκλημα μόνο με την απόλυση των μεταλλωρύχων σε περίπτωση που διακοπούν οι εργασίες εκεί. Παράξενα πράγματα βρε αδελφέ μου. Πραγματικά ας βρεθεί κάποιος να μου εξηγήσει την κατάσταση. Ας έρθει ένας από τους νεοφιλελέδες ξερόλες και σταλεγάκηδες να κάτσει να μου εξηγήσει πολιτισμένα και ήρεμα για ποιον λόγο υπάρχουν οι παραπάνω έντονες αντιθέσεις. Η αλήθεια είναι πως θα τον φορτώσω παραπάνω δουλειάς μιας και τώρα όλοι τους έχουν πέσει με τα μούτρα στο να ειρωνεύονται κάθε μορφή Αριστεράς που αντιδρά σε όλη αυτήν την ειρωνεία και στην άρνησή της να υποστηρίξει τον "αγώνα" των μεταλλωρύχων. 

Ξέρω πως δε θα βρω άκρη μ' αυτούς. Κάθε κοινωνία κουβαλάει μία μερίδα εκνευριστικών εξυπνάκηδων. Παρ' όλα αυτά θέλω να τους απαντήσω όμορφα κι ωραία. Είναι όντως άσχημο να χάνει κάποιος τη δουλειά του. Το παραδέχομαι και το βιώνω κι εγώ προσωπικά στην αβεβαιότητα και της δικιάς μου επαγγελματικής πορείας. Όμως εδώ έχουμε να ζυγίσουμε δύο σοβαρά θέματα. Το θέμα της δουλειάς και το θέμα της ολοκληρωτικής και μη αναστρέψιμης καταστροφής ενός τόπου. Για συμφέροντα και παιχνίδια λίγων, ένα μεγάλο κομμάτι μιας καταπράσινης κι όμορφης περιοχής της Ελλάδος, θα καταστραφεί ολοκληρωτικά αφήνοντας στις επόμενες γενιές μια γη δηλητηριασμένη, αφιλόξενη κι επικίνδυνη για την υγεία των κατοίκων. Ήδη τα ποτάμια της Χαλκιδικής είναι μολυσμένα και κόκκινα από τα λύματα της εξόρυξης. Μακάρι να βρεθεί μία λύση για τους εργαζόμενους, οι οποίοι δυστυχώς έχουν γίνει μαριονέτες στα χέρια λίγων (συγκεκριμένων), μ' αποτέλεσμα να δέχονται εκείνοι τα πυρά και τις κατάρες των υπολοίπων κατοίκων της περιοχής. Τα συμφέροντα έχουν φέρει μία ολόκληρη τοπική κοινωνία στα πρόθυρα εμφυλιακών συρράξεων. Είναι ντροπή να φαγωνόμαστε για το συμφέρον λίγων. Είναι ντροπή για τα Μ.Μ.Ε. να υποστηρίζουν αυτήν την περιβαλλοντική και οικολογική καταστροφή για λόγους ευνόητους. Αγαπητοί μου νεοφιλελέδες για όλους τους παραπάνω λόγους θα επιλέξω το περιβάλλον και την υγεία των συμπολιτών μου μα πάνω απ' όλα να παραδώσω στις επόμενες γενιές μια πατρίδα υγιή κι ακέραιη. 

Παρ' όλα αυτά θλίβομαι όταν βλέπω το Κεφάλαιο να εκμεταλλεύεται τον αγώνα κάποιων εργαζομένων (συγκεκριμένα των μεταλλωρύχων) και νιώθω οίκτο για τους νεοφιλελέδες που βρίσκουν για μία ακόμη φορά την αφορμή να κράξουν και να ειρωνευτούν (όπως κάνουν πάντα). 

Κι όμως δεν είναι Ελληνίδα...

Είναι από τις στιγμές που ακούς για ένα γεγονός και θέλεις να το δεις πολλές φορές σε επανάληψη όχι μόνο για να το εμπεδώσεις και το απολαύσεις αλλά και για να το αποδεχθείς. Εξάλλου είναι σπάνιες οι στιγμές που ηγετικά πρόσωπα δέχονται επιθέσεις. Επίσης είναι ακόμα σπανιότερες οι επιθέσεις να συνοδεύονται από πολύχρωμα χαρτάκια (κομφετί) μιας κι έχουμε συνηθίσει τις αντιδράσεις με γιαούρτια, αυγά και τούρτες. 

Αυτή τη φορά όμως έχουμε την αντίδραση μίας Ευρωπαίας, η οποία έχει πιάσει το νόημα και τον ρόλο του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της Παγκόσμιας Οικονομίας. Μπορεί να μην έχει νιώσει έντονα την κρίση όπως τη ζούμε εμείς στην Ελλάδα και οι χώρες του νότου, κυρίως η Ισπανία και η Πορτογαλία, αλλά έχει την διορατικότητα της επικίνδυνης πορείας που έχει χαράξει η Ε.Ε. 

Την ώρα λοιπόν που οι εταίροι προκαλούν εικονικούς πνιγμούς στην Ελλάδα και εκβιάζουν κάθε τόσο τον ελληνικό λαό με χρεοκοπίες κι εξόδους, έχοντας την υποστήριξη εγχώριων συμφερόντων με εκπροσώπους στα συστημικά Μ.Μ.Ε. και ξερόλες (γνωστοί ως "σταλεγακηδες"), ένα κομμάτι της Ευρώπης όχι μόνο έχει ξυπνήσει (θυμηθείτε τι έγινε στην Φρανκφούρτη πριν από λίγες βδομάδες) αλλά δρα πλέον πιο αποτελεσματικά επιδιώκοντας την κοινή αμφύπνιση και συνάμα την αλλαγή πλεύσης της Ευρώπης. 

Θέλω να συγχαρώ την συγκεκριμένη κοπέλα για την ειρηνική, έξυπνη και πολύχρωμη αντίδρασή της. Ομόρφυνε την σημερινή μας μουντή μέρα.

Παράλληλα θα μου μείνει αξέχαστο το τρομοκρατημένο βλέμμα του Μάριο Ντράγκι. 

Ειρωνικές αντιφάσεις...

Έζησα έξι χρόνια φοιτητικής ζωής. Τα περισσότερα απ' αυτά τα πέρασα στους βρώμικους διαδρόμους του Τ.Ε.Ι. Αθηνών κι άλλων σχολών που χρειάστηκε να επισκεφθώ. Τα σκουπίδια έκαναν βουνό στο πάρκο που διέσχιζα μέχρι να φτάσω στη σχολή. Τα καλαθάκια ήταν γεμάτα μ' αποτέλεσμα οι συνομήλικοί μου να πετάνε τα "υπέρβαρα" σκουπίδια τους γύρω απ' αυτά μιας και οι κάδοι απείχαν λίγα μέτρα από το μονοπάτι, κάτι το οποίο τους ήταν μεγάλος κόπος. Οι τοίχοι γεμάτοι κομματικές αφίσες και αγγελίες, οι τουαλέτες τρισάθλιες με μία δυσοσμία που σε ωθούσε να κατουρήσεις στα γύρω δέντρα ή στις καφετέριες που βρίσκονται περιμετρικά της σχολής, τα λιγοστά παγκάκια γεμάτα από καφέδες και γόπες. Μόνο αν ήσουν κι εσύ βρώμικος μπορούσες να κάτσεις κάπου. Όαση όλου αυτού του χάους ήταν η βιβλιοθήκη της σχολής. Ένας χώρος ανοιχτός, φωτεινός, γεμάτος γνώση αλλά και μερικούς ηλίθιους που πάντα κατάφερναν να καταστρέψουν την ηρεμία του χώρου. Θα μου προκαλούσε ευχάριστη έκπληξη η είδηση πως όλα αυτά που μόλις περιέγραψα αποτελούν παρελθόν. Είμαι όμως βέβαιος πως τίποτα δεν έχει αλλάξει.
Όλα αυτά τα χρόνια φοίτησης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση έζησα κάθε κατάλυση των κανόνων και του αλληλοσεβασμού. Η παιδεία για την επερχόμενη κοινή μας ζωή και τον ρόλο μας στον κοινωνικό μας στίβο, ήταν μηδαμινή. Σ' αυτήν την κατάντια δεν είχαν (ή έχουν ακόμα) την ευθύνη μόνο οι φοιτητές αλλά και η αδιαφορία των καθηγητών συνοδευόμενη από έλλειψη προστασίας του χώρου.
Εκείνα τα χρόνια οι καταλήψεις ήταν ένα φαινόμενο σύνηθες, διασκεδαστικό στα πρώτα χρόνια της φοίτησης και κατακριτέο στα τελειώματα μιας και οι τελειόφοιτοι καίγονταν να περάσουν τα τελευταία μαθήματα πριν από το πτυχίο. Η διασκέδαση παύει να υφίσταται όταν αρχίσουν να χάνονται ολόκληρα εξάμηνα. Οι καταλήψεις είναι μία μορφή αντίδρασης κι αγώνα όταν υπάρχουν δίκαιοι λόγοι μα πάνω απ' όλα όταν πραγματοποιούνται από τους ίδιους τους φοιτητές οι οποίοι φέρουν την ευθύνη μα πάνω απ' όλα έχουν την επίγνωση των συνεπειών για τις αποφάσεις τους. Όταν όμως τις σχολές τις καταλαμβάνουν μπαχαλάδικες τότε η κατάληψη είναι καταδικαστέα κι απαράδεκτη.
Πιο απαράδεκτη όμως είναι η στάση των Μ.Μ.Ε. τα οποία από χθες αποφάσισαν να παίξουν το χαρτί της ευσυνειδησίας και της συγκίνησης προς τους συνανθρώπους μας. Κανάλια που δημοσίευαν πριν από λίγα χρόνια φωτογραφίες με τις ναρκομανείς ιερόδουλες που ήταν φορείς του AIDS τώρα φωνάζουν μέσα από τις συχνότητές τους πως θα θρηνήσουμε θύματα μιας και γίνεται διακίνηση ναρκωτικών μέσα στην κατάληψη.
Αν θυμάμαι καλά πριν από τις καταλήψεις όλη η Πανεπιστημίου και συγκεκριμένα το πανέμορφο κομμάτι των σπουδαίων νεοκλασικών συγκροτημάτων της πρωτεύουσας γινόταν έντονη διακίνηση ναρκωτικών. Ένα κομμάτι που θα πρεπε να είναι βιτρίνα μπας κι ομορφύνει λίγο η χαβούζα του αττικού λεκανοπεδίου που θέλει να λέγεται Αθήνα, είχε μετατραπεί σε μία υποβαθμισμένη περιοχή όπως ήταν παλιότερα η Σοφοκλέους και η πλατεία Βάθη. Τότε όμως δεν ενοχλούσε κανέναν η απαίσια κι αποπνικτική εικόνα αυτού του κεντρικού σημείου.
Πόσες φορές διέσχισα τον πεζόδρομο για να ανέβω στην Ακαδημίας και συναντούσα καρφωμένες σύριγγες στα δεντράκια της περιοχής. Πόσους ναρκομανείς προσπερνούσα σε ημιθανή κατάσταση στα σκαλοπάτια των κτιρίων. Τότε γιατί δε συγκινήθηκε κανείς απ' αυτούς που ουρλιάζουν τώρα; Εκτός κι αν διαφέρει ο τρόπος που πεθαίνει κάποιος στο προαύλιο ενός χώρου απ' ότι στα σκαλοπάτια του ίδιου κτιριακού συγκροτήματος. Πόση ακόμη ειρωνεία επιτέλους;
Κι όπως ανέφερα και παραπάνω, θεωρώ τις ανούσιες καταλήψεις στους πανεπιστημιακούς χώρους καταδικαστέες, άδικες κι επικίνδυνες. Πρώτα απ' όλα θεωρώ ντροπή για κάθε έντιμο αγώνα το κλείσιμο ενός χώρου γνώσεως όσο υπανάπτυκτος κι ανοργάνωτος κι αν είναι. Και είναι πράγματι γεγονός πως μέσα και σ' αυτούς τους χώρους (καταλήψεις) υπάρχει διακίνηση και χρήση ναρκωτικών. Δε περιμένουμε από κανένα κανάλι να μας το υπενθυμίσει ή να μας το δείξει αυτό. Το γνωρίζουμε. Όπως επίσης γνωρίζουμε πως όλα αυτά τα χρόνια το κέντρο της πρωτεύουσας είναι ένας τεράστιος τόπος παρανομίας και διακίνησης ναρκωτικών. Ο κίνδυνος όμως δεν ελοχεύει μόνο στους δρόμους της Αθήνας. Όλα αυτά τα χρόνια έμαθα πως το πιο επικίνδυνο ναρκωτικό είναι τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Αυτά είναι που καίνε τελικά περισσότερο τα εγκεφαλικά μας κύτταρα...

Η (αληθινή) ζωή του Μπράιαν

του Άρη Χατζηστεφάνου

-Είστε όλοι διαφορετικοί 

-Είμαστε όλοι διαφορετικοί 

-Εγώ δεν είμαι 

Από την ταινία «Ζωή του Μπράιαν». 

Μια ταινία που εξακολουθεί να ενοχλεί την Εκκλησία αλλά και την ευρωπαϊκή Αριστερά και θα έπρεπε όλοι να θυμόμαστε τις… άγιες τούτες μέρες. 

Για πάρα πολλά χρόνια, το Πάσχα σήμαινε για εμένα μια ιδιαίτερη ιεροτελεστία.
Καθώς όλοι επέστρεφαν στη θαλπωρή της οικογένειας και της εκκλησίας και παρακολουθούσαν τα πάθη του θεανθρώπου από κλασικά αριστουργήματα του κινηματογράφου όπως ο «Ιησούς από τη Ναζαρέτ» του Φράνκο Τζεφιρέλι, εμείς με μια παρέα φίλων νοικιάζαμε από το βιντεοκλάμπ τη «Ζωή του Μπράιαν» των Μόντι Πάιθον.
Υστερα από λίγα χρόνια είχαμε αποστηθίσει τους διαλόγους ενώ οι πιο φανατικοί επισκεφθήκαμε και το κάστρο όπου πραγματοποιήθηκαν τα γυρίσματα της ταινίας στην Τυνησία.
Το γεγονός ότι το BBC και το ITV είχαν αρνηθεί να μεταδώσουν την ταινία, θεωρώντας ότι αποτελεί βλασφημία προς τον χριστιανισμό, καθώς και η ολοκληρωτική απαγόρευση προβολής που είχαν επιβάλει οι κυβερνήσεις της Νορβηγίας και της Ιρλανδίας, καθιστούσε την ταινία εκ των ων ουκ άνευ θέαμα για τις ημέρες του Πάσχα.
Και ύστερα ήρθε η ίδια η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία να μας τα τινάξει όλα στον αέρα.
«Η ζωή του Μπράιαν», υποστήριξε πριν από μερικά χρόνια ο Ρίτσαρντ Μπάριτζ, καθηγητής Θεολογίας και πρύτανης του King’s College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, «αποτελεί εξαιρετικό φόρο τιμής στον Ιησού» και είναι «ιστορικά πολύ πιο ακριβής από αρκετές ταινίες» για τη ζωή του Χριστού.
Καθώς δεν είμαστε σε θέση να αποδείξουμε εάν υπήρξε ο Χριστός και πολύ περισσότερο εάν είχε τη μορφή ενός επαναστάτη, όπως τον αντιλαμβανόταν ο Ν. Καζαντζάκης, ενός θεανθρώπου, όπως τον θέλει η χριστιανική θρησκεία, ή ενός… Μπράιαν, σκεφτήκαμε να εξετάσουμε τις ιστορικές αλήθειες που παρουσιάζει η ταινία (Spoiler Alert: Οσοι δεν έχουν δει την ταινία, να το κάνουν πρώτα και ύστερα να συνεχίσουν την ανάγνωση).
Η περίφημη σκηνή του λιθοβολισμού δεν θα μπορούσε να έχει πραγματοποιηθεί –τουλάχιστον όχι υπό την επίβλεψη Ρωμαίων στρατιωτών- καθώς δεν υπήρχε σχετική ποινή στο νομικό σύστημα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Ο λιθοβολισμός όμως ήταν ευρύτατα διαδεδομένος στον εβραϊκό ποινικό κώδικα –σε βαθμό που εφαρμοζόταν ακόμη και εναντίον πολύ κακών ηθοποιών. Για την ακρίβεια, ο λιθοβολισμός ήταν μία από τις τέσσερις τιμωρίες της εποχής: αν δεν είχες τη «χαρά» να λιθοβοληθείς μπορούσαν να σου κόψουν το κεφάλι με σπαθί, να σε στραγγαλίσουν ή να σε βάλουν να πιεις λιωμένο ατσάλι.
Ιστορικά ακριβής είναι, ώς ένα βαθμό, και η στιγμή που ο άτυχος Μπράιαν καλείται να γράψει στον τοίχο το σύνθημα «Ρωμαίοι πηγαίνετε σπίτια σας», αλλά αντί για το σωστό Romanes eunt domus, γράφει Romani ite domum.
Σύμφωνα με έρευνα του «Guardian», στην εποχή του Ιησού ήταν σύνηθες να υπάρχουν λάθη ορθογραφίας, συντακτικού και γραμματικής στα πρώτα «γκράφιτι» αλλά ακόμη και σε επιγραφές. Τα περισσότερα παραδείγματα έχουν βρεθεί στην Πομπηία καθώς η λάβα κάλυψε και προστάτευσε τους τοίχους της πόλης.
Τις περισσότερες φορές πάντως που η συγκεκριμένη ταινία αναφέρεται σε μια σοβαρή συζήτηση είναι για τον σεχταρισμό που παρατηρούνταν στην επαναστατική και αντιιμπεριαλιστική Αριστερά της εποχής.
Το Ιουδαϊκό Λαϊκό Μέτωπο (JPF) βρισκόταν σε ανοιχτή σύγκρουση με το Λαϊκό Μέτωπο της Ιουδαίας (PFJ) αλλά και το Ιουδαϊκό Μέτωπο του Λαού, ενώ κανένας δεν ανεχόταν την παρουσία του (μονομελούς) Λαϊκού Μετώπου.
Ενδελεχείς μελέτες απέτυχαν να αποδείξουν αν υπήρχαν τόσο υψηλά επίπεδα σεχταρισμού στην επαναστατική Αριστερά της εποχής -γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι Μόντι Πάιθον απλώς προέβαλαν στο παρελθόν τις διασπάσεις της βρετανικής Αριστεράς της δεκαετίας του '70. 
Μιλώντας πάντως για σοβαρές παραπομπές στη «Ζωή του Μπράιαν» δεν θα παραλείψω και μια αναφορά του σημερινού υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη σε πάνελ για την κρίση χρέους, στο οποίο είχαμε βρεθεί πριν από χρόνια. Αναφερόμενος στην Ευρωπαϊκή Ενωση έκλεισε την ομιλία του με την παρακάτω στιχομυθία από την ταινία:
- Και τι έκαναν για εμάς οι Ρωμαίοι; αναρωτιόταν ο αρχηγός του Λαϊκού Μετώπου της Ιουδαίας.
- «Υδραγωγείο», «αποχετευτικό σύστημα» «άρδευση», «δρόμους», «ασφάλεια τις νύχτες» είναι μερικές από τις απαντήσεις που λαμβάνει.
- Ωραία, και εκτός από υδραγωγείο, αποχετευτικό σύστημα, άρδευση, δρόμους, ασφάλεια κ.λπ. τι άλλο έκαναν οι Ρωμαίοι για εμάς, επιμένει ο αρχηγός της οργάνωσης.
- Εφεραν την ειρήνη, ακούγεται από το βάθος.
- Ειρήνη; Σκασμός.
Ενας εύσχημος και αναμφίβολα ευφυέστατος τρόπος να εξωραΐσεις την Pax Romana και το ευρωπαϊκό imperium –το οποίο με το πέρασμα του χρόνου μεταφέρθηκε από τη Ρώμη προς το Βερολίνο.

Πηγή: http://www.efsyn.gr/arthro/i-alithini-zoi-toy-mpraian

Οι πυγολαμπίδες της ανά(σ)τασης

Είμαστε μία μικρή κουκκίδα μέσα σε ένα σύνολο άλλοτε αδιάφορο, άλλες φορές επικίνδυνο αλλά και αρκετές περιπτώσεις ελπιδοφόρο κι απαστράπτον.
Αυτές τις φωτεινές μέρες ανάπαυσης ας αναλογιστούμε τους ρόλους μας κι ας γίνουμε όλοι μία μικρή φωτεινή γραμμή στον ουρανό. Ας γίνουμε η ένωση του παρελθόντος με τον παρόν η οποία θα δημιουργήσει το φως για ένα μέλλον καλύτερο. Το δικό μας μέλλον.
Ας το σκεφτούμε...

Σε τόπο με μέλλον αβέβαιο...

Στα παιδικά κι εφηβικά μου χρόνια η περίοδος της Μεγαλοβδομάδας είχε ένα μυστήριο που με μάγευε. Ένιωθα την κατάνυξη γύρω μου κι ας μη πίστευα. Όμως το συναίσθημα των πιστών με συνέπαιρνε κι εμένα στα μυστικά τους πάθη που εναπόθεταν κάθε Μεγάλη Πέμπτη πάνω στη ξύλινη μορφή του Εσταυρωμένου. 

Πολλές φορές αναζητούσα τον θεό μέσα στις εκκλησίες αλλά τελικά τον βρήκα στον ουρανό. Το διαπίστωσα ένα δροσερό βράδυ Μεγάλης Πέμπτης καθώς στεκόμουν στον προαύλιο χώρο της Νέας Μονής (στην Χίο). Είχα πάει από τη νότια πλευρά του ναού όπου ήταν πιο σκοτεινά και κοιτούσα από το παράθυρο τον κατάμεστο εσωτερικό χώρο της εκκλησίας. Το φως τον κεριών αντανακλούσε πάνω στο χρυσό φόντο των ψηφιδωτών προσφέροντας έτσι ένα μυστικιστικό φωτισμό από την οροφή προς τους πιστούς. Μάταια όμως. Κανένα κεφάλι δεν υψωνόταν να δει αυτό το δώρο που πρόσφερε εκείνη η στιγμή. Έκανα λίγα βήματα πίσω και κοίταξα την δικιά μου "οροφή". Ήταν γεμάτη από χιλιάδες αστέρια που τρεμόπαιζαν προσπαθώντας έτσι να υποδηλώσουν την παρουσία τους στην αγχωτική και γρήγορη καθημερινότητά μας. Βρήκα ένα πεζούλι κι έκατσα πέρα από κάθε περιττό φωτισμό κι απόλαυσα τα άστρα. Αυτή ήταν η πιο όμορφη Μεγάλη Πέμπτη που έχω ζήσει...

Τα χρόνια όμως πέρασαν. Κι ενώ το ποίμνιο ανέμενε νοερά όλα αυτά τα χρόνια την Μεγάλη Κρίση, στις ζωές μας ήρθε τελικά μία άλλη, η οικονομική. Πλέον άρχισε να βλέπει ο καθένας το δικό του πρόσωπο να σχηματίζεται πάνω στον σταυρό. Ο Γολγοθάς έπαψε να μνημονεύεται μιας κι επανήλθε στις ζωές μας. Άλλοι στάθηκαν τυχεροί αντιμετωπίζοντας μία ομαλή ανηφόρα ενώ σε αρκετούς ο δρόμος ήταν επικίνδυνος κι απροσπέλαστος. Πολλοί τα παράτησαν στα μισά. Οι μέρες της Μεγαλοβδομάδας έχασαν σιγά σιγά την αίγλη τους. Το μυστήριο εξαφανίστηκε και τη θέση του πήρε η αγωνία για ένα μέλλον αβέβαιο. 

Το άσχημο είναι πως τίποτα δεν έχει αλλάξει. Μέχρι τον Ιανουάριο ζούσαμε ένα καθεστώς αντιδημοκρατικό κι επικίνδυνο. Μόλις άλλαξαν τα πρόσωπα στην πολιτική σκηνή (η οποία δεν έχει διαφοροποιηθεί ιδιαίτερα πέρα από τους πρωταγωνιστές) ο φόβος άρχισε να έρχεται από το εξωτερικό. Οι συνεχόμενοι εκφοβισμοί για χρεωκοπία κι εξόδους από την ευρωζώνη, έχουν φέρει μία απροσδιόριστη κι επικίνδυνη στασιμότητα στις ζωές μας, κι αυτό είναι απάνθρωπο διότι ο χρόνος κυλάει και οι μέρες ξεγλιστρούν αθόρυβα μέσα από τα χέρια μας. Ζούμε τα δικά μας πάθη και το χειρότερο είναι πως δε μπορούμε να προσδιορίσουμε το τέλος αυτών των δύσκολων καιρών που διανύουμε όλα αυτά τα χρόνια. Ο Εσταυρωμένος έχει πάψει να μας συγκινεί όσο κουβαλάμε το δικό μας σταυρό. Δεν μας εμπνέει πια. Η ελπίδα έχει αρχίσει να κουράζει. 

Δε μου μένει τίποτα άλλο από το να συσχετιστώ με τον ήρωα της ταινίας Στάλκερ (του Αντρέι Ταρκόφσκι) που τον υποδύεται εξαιρετικά ο Anatoliy Solonitsyn. Ένας συγγραφέας που έχει χάσει την έμπνευσή του και την όρεξη για δημιουργία, αναζητάει τη σωτηρία του σε έναν τόπο άγνωστο, σε ένα ταξίδι μοναχικό κι επικίνδυνο. Ένας οραματιστής που έχει χάσει το νόημα της ύπαρξής του αλλά δε το βάζει κάτω διότι αγαπάει τη ζωή κι αναγνωρίζει την αξία της. Πλέκει μόνος του ένα ακάνθινο στεφάνι και το τοποθετεί στο κεφάλι του έτοιμος να θυσιαστεί όχι για την σωτηρία της ανθρωπότητας αλλά για την δικιά του ισορροπία και γαλήνη. Υπάρχει όμως ελπίδα;

Ίσως όταν αρχίσουμε να αγαπάμε τον εαυτό μας, ίσως...

Η τέχνη της συζήτησης

του Παντελή Μπουκάλα

Ανάμεσα στα καλά και τα κακά που μοιραζόμαστε με τους αρχαίους είναι και το πάθος για το κουβεντολόι. Ενα πάθος που δεν πέφτει σε λήθαργο ούτε μέσα στις εκκλησίες. Και Μεγάλη Πέμπτη ή Παρασκευή ακόμα, βρίσκει τον τρόπο και ξεμυτίζει φλύαρο, έστω ψιθυριστό. Κι αν πεις και για την Ανάσταση, ο θόρυβός του, έτσι όπως σμίγουν έπειτα από καιρό και χαιρετιούνται φίλοι, συγγενείς και συγχωριανοί, σκεπάζει το «Χριστός Ανέστη» και ανταγωνίζεται τη βοή των βαρελότων.
Από το πάθος της συζήτησης παρακινημένοι οι αρχαίοι, αμελούσαν συχνά τις υποχρεώσεις τους στην εκκλησία του δήμου. Προσέχοντας να μην τους τσακώσουν οι Σκύθες αστυνομούντες, τους κοκκινίσουν τον χιτώνα και πληρώσουν πρόστιμο (τα λέει ο Αριστοφάνης στους «Αχαρνής»), έτρεχαν σε κουρεία, δικαστήρια και λοιπά στέκια για να ανταλλάξουν πληροφορίες και να ασκηθούν στο άθλημα της «κοινωνικής κριτικής», που μερικοί το λένε κουτσομπολιό. Ή, αν ήταν μανιακοί με τα ανέκδοτα και τις σπιρτόζικες ιστορίες, πήγαιναν στον αττικό δήμο των Διομείων, στον «διωρισμένο τόπο», όπου, λέει ο Κοραής, «εσυναθροίζετο η περιβόητος εταιρεία των Διομέων, διά να κοινωνώσιν εις αλλήλους ό,τι τις είχεν ακούσειν, ή πλάσειν νόστιμον». Οι Αθηναίοι, αλλά και οι ξένοι που ζούσαν στην Αθήνα, γράφει ο Παύλος στις «Πράξεις Αποστόλων», για τίποτε άλλον δεν ευκαιρούσαν παρά για να λένε ή ν’ ακούνε κάτι το νέο: «Αθηναίοι δε πάντες και οι επιδημούντες ξένοι εις ουδέν έτερον ευκαίρουν ή λέγειν τι και ακούειν καινότερον». Οταν έφτασε λοιπόν και ο ίδιος στην πόλη, έπιασε συζητήσεις στην αγορά με φιλοπερίεργους επικούρειους και στωικούς φιλοσόφους. Αυτοί, για να μάθουν περισσότερα για την «καινή διδαχή» του «σπερμολόγου», τον οδήγησαν στον Αρειο Πάγο. Ακόμα κι αν δυσπιστούσαν στα όσα περί ενός Θεού και Αναστάσεως έλεγε ο ξένος, δεν ξεχνούσαν τον κανόνα του Επίκουρου: σε μια κοινή φιλοσοφική συζήτηση-αναζήτηση, το μεγαλύτερο κέρδος το έχει όποιος μαθαίνει τα περισσότερα, δηλαδή ο ηττημένος («εν φιλολόγω συζητήσει πλείον ήνυσεν ο ηττηθείς καθ’ ο προσέμαθεν»). Στην τέχνη της συζήτησης λοιπόν, κάθε συζήτησης, νικητής είναι ο φαινομενικά ηττημένος· ο λιγότερο εγωλάτρης.
Αυτήν την προτεραιότητα της ακοής απέναντι στην ομιλία (και πολύ περισσότερο στη φλυαρία ή την κομπορρημοσύνη), που αν δεν γίνει σεβαστή, κανένας διάλογος δεν αποβαίνει γόνιμος, δεν φαίνεται να την έχουμε σε μεγάλη υπόληψη πια. Το βλέπουμε αυτό στις αντιπαραθέσεις στα κανάλια, όπου σχεδόν κάθε απόπειρα συζήτησης εκφυλίζεται ταχύτατα σε παράλληλους μονολόγους βαρηκόων· «νικητής» αναδεικνύεται ο θορυβωδέστερος, ο περισσότερο ερωτευμένος με τον εαυτό του και τη γλώσσα του. Αυτός που αδιαφορεί για τη γνώμη των τύποις συνομιλητών του και το μόνο που τον καίει είναι να την καλύψει συνεχίζοντας αγενέστατα, να μονολογεί μεγαλόφωνα, ακόμα και να ωρύεται. Εδώ ο φαινομενικά νικητής καταντάει ηττημένος.

Πηγή: http://www.kathimerini.gr/810728/opinion/epikairothta/politikh/h-texnh-ths-syzhthshs

"Άδραξε τη ζωή!"

Έχω διαβάσει μόνο δύο βιβλία του Αλπέρ Καμύ, τον "Ευτυχισμένο Θάνατο" και τον "Ξένο". Συμπαθάτε με αλλά δεν μου άρεσαν ιδιαίτερα. Από την άλλη όμως δεν έχω διαβάσει τα υπόλοιπα βιβλία του για να έχω μία πληρέστερη εικόνα για το έργο που άφησε πίσω του ο αδικοχαμένος κι αγαπητός αυτός συγγραφέας. Όμως η λιτή γραμμή που συνάντησα στα δυο παραπάνω βιβλία του, την αναγνώρισα μέσα από την ταινία "Μακριά από τους Ανθρώπους" του Νταβίντ Ελοφέν. 

Χθες απόλαυσα την γαλλική ταινία στη σκοτεινή αίθουσα του Πτι Παλαί (πρώτη μου επίσκεψη στον συγκεκριμένο κινηματογράφο), η οποία διατηρώντας το παλιό της διακοσμητικό στυλ, με ταξίδεψε δεκαετίες πίσω. Πολλοί λόγοι με οδήγησαν στη χθεσινή κινηματογραφική επιλογή. Πρώτα απ' όλα ήταν η πρώτη φορά που περνιέται βιβλίο του Αλμπέρ Καμύ στο λευκό πανί των κινηματογράφων. Δε μπορώ να εκφέρω όμως άποψη στο αν ήταν πετυχημένη η μεταφορά του διηγήματος στην μεγάλη οθόνη από τη στιγμή που δεν το έχω διαβάσει. 

Όμως μπορώ να μιλήσω με πολύ καλά λόγια για τα υπέροχα τοπία της ταινίας. Η απεραντοσύνη της αλγερινής υπαίθρου πρόσθετε μία μοναδικότητα στους περιπλανώμενους πρωταγωνιστές, οι ερμηνείες των οποίων ήταν εξαιρετικές. Ο αγαπημένος μας Άραγκορν, ο Βίγκο Μόρτεσεν έχει αφήσει χρόνια τώρα την Μέση Γη, προσφέροντάς μας εξαιρετικές ερμηνείες μέσα από δύσκολες επιλογές ταινιών. Ήταν εξαιρετική η χρήση της γαλλικής γλώσσας από τον ηθοποιό, ο οποίος κατάφερε να μας εκπλήξει για μία ακόμη φορά μετά τα "ελληνικά" του στην προηγούμενη δουλειά του (Τα δύο πρόσωπα του Ιανουαρίου). 

Υπέροχη ερμηνεία είχε και ο συμπρωταγωνιστής του, ο Ρεντά Καμπέ. Και οι δύο μορφές στην αρχή μοιράζονται λίγες κουβέντες μεταξύ τους, όμως το βλέμμα τους και οι εκφράσεις τους γεμίζουν την οθόνη νόημα και συναισθήματα που δύσκολα θα μπορούσαν να εκφραστούν σε λίγες γραμμές υποτίτλων. Μπορεί ο Μόρτεσεν να είναι σε καλύτερη μοίρα από τον συμπρωταγωνιστή του, αλλά και οι δυο νιώθουν ξένοι σε μία πατρίδα που έχει ζήσει πολλές μαύρες στιγμές με αρκετές πληγές ανοιχτές. Στη πορεία βλέπουμε πως και οι δύο δεν έχουν καμία μοίρα στην πατρίδα τους. Ένας ακόμη ξεριζωμός που έζησε κι εξακολουθεί να ζει η ανθρωπότητα.

Η ταινία είναι ένα δυνατό αντιπολεμικό έργο, το οποίο υπενθυμίζει τις σφαγές που διέπραξαν οι Γάλλοι στην Αλγερία. Άνθρωποι που ήταν κάποτε μία ομάδα, τώρα αλληλοσφάζονται, οι μεν για την ανεξαρτησία της χώρας τους και οι δε επειδή έχουν επιλέξει τη μεριά των Γάλλων. Πάνω σ' αυτές τις σφαγές, ο Μόρτεσεν προσπαθεί να πείσει τον αιχμάλωτό του, να μην παραδοθεί στην αστυνομία (κάτι που θα τον οδηγήσει στην εκτέλεση) αλλά να αδράξει την ευκαιρία και να κυνηγήσει την μαγεία της ζωής. Στο τέλος θα δοθεί μία δυνατή μάχη μεταξύ του εγωισμού της τιμής και της αξιοπρέπειας με τον εγωισμό για ζωή. 

Πέρα από τις εξαιρετικές ερμηνείες, η ταινία είναι πλούσια σε υπέροχα πλάνα κι όμορφες φωτογραφίες, οι οποίες μας παρουσιάζουν μία αλγερινή ύπαιθρο πλούσια σε αντιθέσεις κι άγρια ομορφιά και φυσικά την οροσειρά του Άτλαντα να δεσπόζει στο βάθος. Πάνω απ' όλα μεγάλη εντύπωση μου προκάλεσε η διακριτική μουσική ένδυση της ταινίας δια χειρός Nick Cave και Γουόρενς Έλις με μικρές πινελιές από τον δικό μας τον Ψαραντώνη

Κλείνοντας θέλω να μνημονεύσω την τελευταία σκηνή στο σχολείο, η οποία είναι από τις πιο συγκινητικές ανδρικές σκηνές που έχω δει στον κινηματογράφο. Η καρδιά μου σφίχτηκε κι αυτό το θεωρώ ως μία ακόμη επιτυχία στη συγκεκριμένη ταινία. 

Η κριτική μου είναι λιτή όπως ήταν και η ταινία. Όμως στην βαθμολογία άνετα μπορώ να της προσφέρω ένα 7 στα 10. 

«Βαριά υλικά το χαρτί και το βιβλίο, ειδικά όταν συνδέονται με τον Κοραή»

Μετά τις 4 Απριλίου θα αναλάβουν τα καθήκοντα τους ο νέος πρόεδρος Μανώλης Στάθης και τα μέλη του Εφορευτικού Συμβουλίου της Βιβλιοθήκης. Η επιλογή του νέου πρόεδρου, ο οποίος ορίστηκε σύμφωνα με τις διατάξεις του Προεδρικού Διατάγματος, γνωστοποιήθηκε το απόγευμα της Δευτέρας. Η ακριβής ημέρα ανάληψης των καθηκόντων θα ανακοινωθεί επίσημα από το Φ.Ε.Κ. που αναμένεται να εκδοθεί, στη συνέχεια θα ανακοινωθούν τα νέα μέλη που θα πλαισιώσουν τη διοίκησηκαι θα ακολουθήσει η κατάθεση του προγραμματισμού των δράσεων για το τρέχον έτος.«Eίναι νωρίς ακόμη», απαντάει στην αναμονή μιας πρώτης δήλωσης.«Το χαρτί και το βιβλίο είναι βαριά υλικά και γίνονται ακόμη βαρύτερα όταν συνδέονται με το όνομα του Αδ. Κοραή και τη Βιβλιοθήκη της Χίου».

Πρόγραμμα

Για ηθική αποκατάσταση, μιλούν κύκλοι που γνωρίζουν πως είχε δουλέψει την περίοδο 2006-07όπου υπηρέτησε τη βιβλιοθήκη εκτελώντας άτυπα χρέη διευθυντή, αλλά και το σάλο που είχε προκληθεί από την εκδίωξη του.
Στον ένα χρόνο που αφιέρωσε στη βιβλιοθήκη, είχε εντάξει την ψηφιοποίηση του έντυπου υλικού σε χρηματοδοτούμενο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα, με τη συνεργασία της 3ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων οργάνωσε και λειτούργησε το εργαστήριο συντήρησης, κατέγραψε τα βιβλία του 18ου αιώνα, κατέγραψε τους Χιώτες φοιτητές βιβλιοθηκάριους καιμε την παροχή του κινήτρου της πρακτικής εξάσκησης είχε εξασφαλίσει την προσφορά εθελοντικής εργασίας.
Σημαντικότερη συνεισφορά του θεωρείται όμως η ένταξη της βιβλιοθήκης σε Ευρωπαϊκό χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα επέκτασης και εκσυγχρονισμού, με προϋπολογισμό μεγαλύτερο των 4 εκ. ευρώ. Οι ίδιοι κύκλοι υποστηρίζουν ότι προτίθεται να διερευνήσει την δυνατότητα αξιοποίησης αυτού του προγράμματος, αν η πίστωση εξακολουθεί να είναι εγγεγραμμένη στους προϋπολογισμούς αυτών των έργων.

Πηγή: http://www.politischios.gr/koinonia/baria-ylika-harti-kai-biblio-eidika-otan-syndeontai-me-ton-korai