Θα μπορούσα να χαρακτηρίσω το 2015 ως χρονιά των ντοκιμαντέρ. Οι περισσότερες ταινίες που μου άρεσαν φέτος είχαν ένα κοινό γνώρισμα, το ανθρωποκεντρικό ενδιαφέρον. Σε αρκετές απ' αυτές έγραψα μεγάλα κείμενα για να καταφέρω να περάσω όλες μου τις σκέψεις και τους προβληματισμούς που μου προκάλεσαν. Όσο για την πρώτη ταινία, τη θεωρώ ως την καλύτερη της δεκαετίας.
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με τις δικές μου καλύτερες ταινίες της χρονιάς (για περισσότερη κριτική, πατήστε πάνω στους τίτλους των ταινιών):
Λιτή ταινία, όπως λιτή είναι και η γραφή του Αλμπερ Καμύ. Υπέροχα τοπία, διακριτικές ερμηνείες, σπάνιοι αλλά εξαιρετικοί οι διάλογοι και ιδιαίτερη η επικοινωνία των ηθοποιών με το κοινό μέσα από τα βλέμματά τους. Αξιοπρόσεκτη η πάλη δύο εγωισμών, αυτού της αξιοπρέπειας με αυτόν της όρεξης για ζωή. Αντιπολεμικό έργο σε ρόλο "κατηγορώ" των σφαγών που διέπραξαν οι Γάλλοι στην Αλγερία κι όμορφα περασμένος ο πόνος του ξεριζωμού. Βαθμολογία: 7/10
9. Μελβούρνη
Ιδιαίτερη κινηματογραφική πρόταση από το Ιράν γυρισμένη μέσα σε ένα διαμέρισμα. Υπέροχες οι ερμηνείες από τους δυο πρωταγωνιστές, έντονοι διάλογοι με έξυπνο χιούμορ που έσπαγε το άγχος των θεατών. Εντυπωσιακή η ανατροπή προς το φινάλε της ταινίας κι άκρως ανθρώπινη η τελευταία σκηνή. Η πιο όμορφη ταινία που είδα στις φετινές Νύχτες Πρεμιέρας. Βαθμολογία: 7/10
8. Το Πέρασμα
Εξαιρετική κινηματογραφική πρόταση από την Βουλγαρία. Κι εδώ επικρατεί η λιτή περιγραφή και η ειλικρινής ανάλυση του παρελθόντος που κουβαλούν οι χώρες του Ανατολικού Μπλοκ. Απόστρατος αξιωματικός που κρατούσε κάποτε τα σύνορα κλειστά για να μη φύγει κανείς, σήμερα διακινεί μετανάστες. Στην παράνομη επιχείρησή του μπλέκει ένας άνεργος πατέρας που προσπαθεί να βρει λεφτά για να σώσει το σπίτι του από την τράπεζα. Αρκετά σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα, όμορφα τοποθετημένα σ' αυτήν την ταινία. Μπόνους η συμμετοχή του Μίκι Μανόλοβιτς (ο θρυλικός Μάρκο του Underground). Βαθμολογία: 8/10
7. Μάκβεθ
Άκρως πετυχημένη η μεταφορά του σαιξπηρικού λόγου στην μεγάλη οθόνη. Μπορεί τελικά η φιλοδοξία να σε τυφλώσει και ο φόβος να σε τρελάνει; Το Μάκβεθ δίνει την καλύτερη απάντηση. Υπέροχα τοπία, δυνατοί διάλογοι, επιβλητικό φινάλε, κι εξαιρετική η ερμηνεία του Μάικλ Φασμπέντερ. Βαθμολογία: 9/10
Ένα από τα καλύτερα animation που έχω δει στη ζωή μου. Ίσως το μοναδικό που δεν απευθύνεται σε παιδιά. Υπέροχα μηνύματα και πλούσιο σε συναισθήματα. Λίγο πριν τους τίτλους τέλους με έπιασε ένα έντονο σφίξιμο στο στήθος, συνέπεια του πιο απροσδιόριστο συναισθήματός μας, της χαρμολύπης. Βαθμολογία: 8/10
Αν και παραγωγή του 2011, το συγκεκριμένο αντιπολεμικό αριστούργημα εσθονικής και γεωργιανής παραγωγής, κατάφερε να με συγκινήσει και να κλείσει υπέροχα την περσινή χειμερινή σεζόν. Η ιστορία αναφέρεται στον πόλεμο της Αχμπαζίας, με τον οποίον έφυγαν όλοι οι Εσθονοί που ζούσαν πάνω από εκατό χρόνια στα βουνά του Καυκάσου. Δύο φίλοι μεσήλικες συνεχίζουν να μαζεύουν τα μανταρίνια τους καθώς συνεχίζει να μαίνεται ο πόλεμος έξω από τα σπίτια τους. Η ζωή τους όμως θα αλλάξει όταν μετά από μία συμπλοκή, ο ένας ήρωας θα χρειαστεί να φιλοξενήσει σπίτι του, δυο τραυματίες που είναι εχθροί. Υπέροχες ερμηνείες κι εξαιρετικοί διάλογοι, με ένα έντονο αντιπολεμικό μήνυμα στο τέλος της ταινίας. Τελικά η ζωή έχει γλυκόπικρη γεύση. Μία γεύση που μόνο τα μανταρίνια μπορούν να μας προσφέρουν. Βαθμολογία: 9/10
Ο Φίλιππος Κουτσάφτης μας ταξιδεύει για μία ακόμη φορά στο χρόνο, στην Ιστορία και σε τόπους ξεχασμένους. Το Αρκαδία Χαίρε είναι φορτωμένο με εικόνες, σκέψεις, στοχασμούς, γνώσεις, μαρτυρίες και μπόλικη συγκίνηση. Η ομορφιά και η δυσκολία της ζωής στην ύπαιθρο παρουσιάζονται όμορφα και δένουν αρμονικά με την Ιστορία που κουβαλάει ο τόπος της Αρκαδίας. Επίσης η ταινία είναι ένα ισχυρό όπλο κατά της ξενοφοβίας και του ρατσισμού. Ένα ακόμη κομμάτι της Ελλάδας που πεθαίνει και σιγά-σιγά εξαφανίζεται πίσω από τη λήθη, καταφέρνει ο Έλληνας δημιουργός να διαφυλάξει μέσα απ' αυτό το αξιόλογο ντοκιμαντέρ. Βαθμολογία: 10/10
Μία ακόμη εξαιρετική δουλειά του Βίμ Βέντερς. Το Αλάτι της Γης ασχολείται με πολλά θέματα. Πρώτα απ' όλα παρουσιάζει την "επανάσταση" που έκανε ένας νεαρός καθώς παράτησε την καριέρα του για να ασχοληθεί με το μεγαλύτερό του πάθος, την φωτογράφιση. Πάνω σ' αυτό πατάει η ταινία και δείχνει την ωρίμανση αυτής της προσωπικότητας πίσω από τον φακό, την αγάπη του για ζωή, για τα ταξίδια, για τον άνθρωπο και για την Ιστορία. Φωτογραφίες με έντονο δυναμισμό κι απερίγραπτη ομορφιά αλλά και λήψεις που ήταν γροθιά στο στομάχι. Η δουλειά του φωτογράφου δεν περιορίστηκε μόνο εκεί. Η ταινία κλείνει με την οικολογική του δράση και τη σημερινή του συνεισφορά στον τόπο καταγωγής του. Ή αλλιώς, πως ο άνθρωπος ξαναγεννά έναν χαμένο παράδεισο. Ένα έργο που αποδεικνύει πως όλα μπορούν να αλλάξουν αρκεί να δράσουμε. Βαθμολογία: 8/10
Η πρώτη ταινία - δοκίμιο που έχω δει στη ζωή μου. Δυο ώρες μαγευτικές που σε ταξιδεύουν σε παλιές φυλές της Παταγονίας που ζούσαν αρμονικά με τη φύση, λίγο πριν πατήσουν στα εδάφη τους οι δυτικοί και τους αφανίσουν. Πως ένας τόσο όμορφος πολιτισμός χιλιάδων χρόνων με μοντέλο αναρχικό, εξαφανίστηκε χωρίς να αφήσει ίχνος πίσω του. Κάτι που επεδίωξε να κάνει κι ο Πινοσέτ με την δικτατορία του αλλά η θάλασσα δε δέχτηκε να συμμετάσχει στο έγκλημα αυτό. Είναι από τις σπάνιες περιπτώσεις που δε μπορώ να περιγράψω μία ταινία. Και σ' αυτήν μου την αδυναμία, κρύβεται όλη η μαγεία του συγκεκριμένου έργου. Ένα ιδιαίτερο και διακριτικό αριστούργημα. Βαθμολογία: 9/10
Η Τουρκία συνεχίζει να μας εντυπωσιάζει με υπέροχα αριστουργήματα υπαρξισμού κι ανθρωπισμού. Η Χειμερία Νάρκη είναι ένα μείγμα ταρκοφσκικής λήψης, καραϊνδρικής μουσικής ένδυσης, μπεργκμανικών διαλόγων, αγγελουπολικών τοπίων, γαλλικών ερμηνειών και βαλκανικής νοοτροπίας. Όλα αυτά αρμονικά δεμένα μεταξύ τους.
Στη ταινία αποθεώνεται ο ανθρώπινος εγωισμός σε όλες τις μορφές του. Στον αστό διανοούμενο που θέλει να έχει άποψη για όλα τα θέματα, κρίνοντας τους πάντες εκτός από τον εαυτό του, με τρόπο που να είναι πάντα αρεστός. Αναφέρεται στους γνωστούς ξερόλες που αναζητούν την κοινή αποδοχή μέσα από μία υποτιθέμενη πνευματικότητα, ενώ στην πραγματική τους ζωή επικρατεί η μικροψυχία, ο εγωκεντρισμός κι ο ναρκισσισμός. Ακολουθεί ο εγωισμός της αδράνειας και της απάθειας, ο οποίος συσχετίζεται με ανθρώπους αργόσχολους, τεμπέληδες και βαρίδια στις πλάτες άλλων, οι οποίοι παρατηρούν τις εξελίξεις και τα κοινά δρώμενα από την άνεση ενός δερμάτινου καναπέ με μοναδικό τους ρόλο να κρίνουν τους πάντες, όχι επειδή θεωρούν τον εαυτό τους καλύτερο αλλά επειδή φοβούνται μη κριθούν κι αυτοί κάποια στιγμή. Υπάρχει κι ο εγωισμός της υποτέλειας, η καταπάτηση της προσωπικότητας και της ελεύθερης άποψης εξαιτίας της ανέχειας και της υποδούλωσης από κεφαλαιοκράτες αστούς. Μέσα σε όλα αυτά βρίσκεται κι ο εγωισμός της πλήξης, ο οποίος συναντιέται σε νέους ανθρώπους που έχουν λύσει όλα τους τα προβλήματα μ' αποτέλεσμα να θέλουν να προσφέρουν βοήθεια και στήριξη σε αδύναμα κοινωνικά στρώματα όχι μόνο επειδή νιώθουν ενοχές αλλά διότι θέλουν να φανούν κι ως γενναιόδωροι με απώτερο σκοπό να αναγνωριστούν μέσα από υποκριτικές κινήσεις. Τέλος έχουμε και τον εγωισμό της υπερηφάνειας, ο οποίος είναι ο πιο τίμιος αλλά παράλληλα μπορεί να γίνει αυτοκαταστροφικός τόσο γι' αυτόν που τον έχει όσο και για τους γύρω του.
Τα τοπία στην ταινία είναι υπέροχα. Παντού υπάρχουν ευθείες γραμμές που υποδηλώνουν την απεραντοσύνη της μοναξιάς των προσώπων, οι οποίοι κυκλοφορούν άσκοπα σε τόπους μοναχικούς και ξεχασμένους, αναζητώντας τον ρόλο τους μέσα στη κοινωνία, επιλέγοντας την πιο εύκολη οδό, αυτή του κριτή των πάντων πίσω από την οθόνη ενός υπολογιστή ή την στήλη μίας τοπικής εφημερίδας. Κι όμως αυτά τα σπουδαία πλάνα της ταινίας έρχονται σε δεύτερη μοίρα, διότι αυτό που κεντρίζει το ενδιαφέρον είναι οι καταπληκτικοί διάλογοι που εκτυλίσσονται σε τρεις ώρες ταινίας. Είναι τόσο όμορφες κι ανθρώπινες οι συζητήσεις, είναι τόσο έντονες οι κόντρες και τόσο οικείοι οι προβληματισμοί των ηρώων, μ' αποτέλεσμα να γινόμαστε ενεργοί ακροατές των διαλόγων και συνεχιστές αυτών των προβληματισμών μετά τους τίτλους τέλους, αναπτύσσοντας τις απόψεις μας για όλα όσα μας πρόσφερε η ταινία. Συγκλονιστική στιγμή των διαλόγων είναι η σεξπιρική απαγγελία του τοπική δασκάλου προς τον πλούσιο ξενοδόχο της περιοχής. Η αποθέωση της συνείδησης ενός αφυπνισμένου τμήματος της κοινωνίας το οποίο δε θέλει να σιωπά απέναντι στην αδικία που βλέπει γύρω του.Οι ερμηνείες είναι θεαματικές. Σπάνια συναντάς ένα καστ ηθοποιών από τους οποίους παίρνεις το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Εξάλλου όπως δηλώνεται σε μία σκηνή του έργου, η καλύτερη υποκριτική βασίζεται στην ειλικρίνεια. Κι όπως φάνηκε οι ηθοποιοί ήταν απολύτως ειλικρινείς μαζί μας διότι μέσα από τις ερμηνείες του αναδείκνυαν παράλληλα και τους δικούς τους προσωπικούς φόβους και τις ατομικές τους ανασφάλειες.
Δε χρειάζεται να γράψω κάτι παραπάνω για να αποδείξω τον ενθουσιασμό μου γι' αυτό το αριστούργημα. Εξάλλου είναι δύσκολο να τον συγκρατήσω διότι η Χειμέρια Νάρκη ήταν μία γροθιά για μένα, μία ταινία άκρως προσωπική.
Βαθμολογία: 10/10
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου