Οι διφορούμενες γαλλικές πλατείες

Της Ροσάνα Ροσάντα

Δεν μπορεί κανείς να προωθεί μαζί δύο αντίθετες πολιτικές, να χαϊδεύει παλιές και αδικαιολόγητες αποικιοκρατικές τάσεις και την υπεράσπιση των αξιών του δημοκρατικού καθεστώτος, όπως έκανε η γαλλική σοσιαλιστική κυβέρνηση στην προσπάθεια της να βάλει στο παιχνίδι ένα προπέτασμα έναντι της λαϊκής δυσαρέσκειας στο θέμα των δικαιωμάτων των εργαζομένων και της οικονομικής πολιτικής.
Τις μόνες εξισορροπημένες λέξεις στο κατακλυσμό των δηλώσεων τρόμου και αγωνίας ακόμη και του ιταλικού Τύπου για τη δολοφονία των σκιτσογράφων και του διευθυντή του Charlie Hebdo τις έγραψε ο Πάολο Κατσιάρι, επαναφέροντας το θέμα στη χρονική και πολιτική του διάσταση. Από τη μεγάλη συγκίνηση και τη διαμαρτυρία που γέμισε αμέσως με αυθόρμητο τρόπο τις γαλλικές πλατείες δεν έλειψε πράγματι και κάποια αμφιβολία. Μπόρεσαν και διαδήλωσαν νόμιμα, αποδεχόμενοι τη πρόκληση του προέδρου Ολάντ, για την απόρριψη του φονταμενταλισμού και την υπεράσπιση του δημοκρατικού καθεστώτος και το «όχι» στα θέματα που τίθενται από τη μεγάλη μετανάστευση μουσουλμάνων στην Ευρώπη.
Που διευκολύνθηκε στη Γαλλία από την πολύ καλλιεργημένη επίκληση της γαλλικής αποικιοκρατίας στη Βόρειο Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Εδώ και πολλές δεκαετίες ξεχάστηκε ότι μια συμφωνία ανάμεσα σε έναν υψηλόβαθμο Άγγλο αξιωματούχο, τον Σίκες, και ένα Γάλλο, τον Πικότ, σχεδίασε τη διαίρεση της οθωμανικής αυτοκρατορίας ανάμεσα στη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία. Τότε επικράτησε η Βρετανία και πιο πρόσφατα επικράτησαν οι πολιτικές των ΗΠΑ. Μα οι πρόσφατες επιλογές του Ολάντ να παρέμβει στο Αφρικανικό Κέρας και τη Κεντρική Αφρική, χωρίς να το θέλει, έχουν επαναφέρει την εικόνα μιας αποικιακής δόξας που έδωσε ανάσα στη Μαρίν Λεπέν. Ομοίως τα λόγια του προέδρου Ολάντ αμέσως μετά την απόπειρα, καλώντας σε ενότητα όλη τη χώρα εναντίον της τρομοκρατίας, φάνηκαν να νομιμοποιούν το αίτημα του Λαϊκού Μετώπου για να συμμετέχει στη μεγάλη επίσημη αντιφονταμενταλιστική διαδήλωση της επόμενης Κυριακής, που του δημιούργησε αρκετή αμηχανία μπροστά στη δυναμική με την οποία η Λεπέν ανακοίνωσε τη συμμετοχή της. Δεν μπορεί πράγματι να προωθεί δύο αντίθετες πολιτικές, να χαϊδεύει παλιές και αδικαιολόγητες αποικιοκρατικές τάσεις και την υπεράσπιση των αξιών του δημοκρατικού καθεστώτος, όπως έκανε η γαλλική σοσιαλιστική κυβέρνηση στην προσπάθεια της να βάλει στο παιχνίδι ένα προπέτασμα έναντι της λαϊκής δυσαρέσκειας στο θέμα των δικαιωμάτων των εργαζομένων και της οικονομικής πολιτικής.
Το σύνθημα «Je suis Charlie» εκδηλώνει αποτελεσματικά τη στήριξη σε μια έκδοση που δεν είχε μια πολύ μεγάλη κυκλοφορία και που γενικά δεν κάνει φιλοφρονήσεις προς το Εθνικό Μέτωπο. Κατά τα άλλα μπορούμε να συζητάμε για το θέμα, ήδη διαδεδομένο στην Ιταλία, όπως η πολιτική ασυλία της σάτιρας, που σήμερα την υπερασπίζονται φαινομενικά όλοι. Οι διάσημες δανέζικες γελοιογραφίες εναντίον του Μωάμεθ ενισχύθηκαν από το Charlie Hebdo σε μια όξυνση του αθεϊσμού αρκετά πολύ επιθυμητή, αλλά που δεν ταυτιζόταν με τη περιφρόνηση όλων των πιστών. «Στη λεκάνη της τουαλέτας όλες οι θρησκείες», είχε γράψει και δημοσιεύσει στη πρώτη της σελίδα αυτή η έκδοση. Στην ανικανότητα της αριστεράς να φέρει κοσμικά επιχειρήματα στο φως της δημοσιότητας της κοινής γνώμης και να απαντήσει στο κίνδυνο που εξασκούν σήμερα ειδικά μερικοί μονοθεϊσμοί και από το βουδισμό, παρόλο που είναι αρκετά διαφορετικοί, δόθηκε μια απάντηση με την ανοχή εύκολων μορφών καρικατούρας που σίγουρα προσέβαλε εκατομμύρια μουσουλμάνους στην Ευρώπη. Φθάνει μόνο να σκεφτούμε τι υποδοχή θα είχαν εάν αυτά τα σκίτσα είχαν αναφερθεί ονομαστικά στον Ιησού Χριστό. Δεν σκέφτομαι ότι είναι χρήσιμο να αφήσουμε στους σκιτσογράφους το καθήκον που από τη φύση του, θέλοντας να διακωμωδήσουν όλες τις θρησκείες και τα πιστεύω, δεν μπορούν να εξασκήσουν: Είναι σαν να πετάμε ένα σπίρτο σε ένα βαρέλι βενζίνη. Είναι ειδικά η αδυναμία της αριστεράς μετά από το 1989 που παράγει αυτή την αναγέννηση της δύναμης των θρησκειών.
Σε ότι αφορά τη μουσουλμανική θρησκεία, σαν μα μην διερωτόμαστε για το γιατί του φονταμενταλισμού, που φαινόταν ότι είχε αποκλειστεί από μια μη πυραμιδική οργάνωση των εκκλησιών του, ξέσπασε με αυτές τις θανατηφόρες μορφές, ειδικά σήμερα. Ο Μωάμεθ υπάρχει από τον Έβδομο αιώνα και από τότε και μετά η συμπεριφορά της οθωμανικής αυτοκρατορίας, για παράδειγμα έναντι των Εβραίων, ήταν κατά πολύ πιο ανεκτική και με τάσεις αφομοίωσης από αυτή της καθολικής εκκλησίας, που ήθελε τις σταυροφορίες και τον γέμισε με κατάρες και βρισιές, χωρίς αυτοί να οδηγηθούν σε καμία Τζιχάντ. Αντίθετα, ο διάσημος «άγριος Σαλαδίνος» ήταν ένας ενδιαφέρον ειρηνιστής. Ο εξτρεμισμός να σκοτώνεις όλους τους μη πιστούς στον προφήτη ανήκει στις δικές μας ημέρες, και είναι πολύ πιο εύκολο να αναζητήσουμε τις πηγές στις μορφές της αποικιοκρατίας και της μη αποικιοκρατίας που υιοθέτησε η Δύση παρά στη μια ή την άλλη λέξη του Κορανίου.
Ένα άλλο φαινόμενο όχι λιγότερο ενδιαφέρον αφορά τη γοητεία προς τις ακραίες μορφές παραστρατιωτικών ομάδων και πολιτοφυλακών, που φθάνουn να βάζουν στο λογαριασμό το δικό τους το θάνατο σαν «μαρτύριο», που έχουν σε νεαρότατους δυτικούς που φθάνουν στη Συρία ή τα άλλα μέρη που μπορούν να καταταγούν με τους δασκάλους του φονταμενταλισμού. Το τόσο πολύ διακηρυσσόμενο τέλος των ιδεολογιών φαίνεται ότι άφησε στα πόδια του μόνο την απολυτότητα μερικών μουσουλμανικών μειοψηφιών, όπως ακριβώς η Τζιάντ και ιδιαίτερα το πρόσφατο «Ισλαμικό Κράτος» - Νταές που εκπροσωπείται από το αποκαλούμενο Χαλιφάτο αλ Μπαγκντάντι.
Σε εμάς ήδη άρχισε να διαφαίνεται η διάθεση να καταδικάσουμε τους ράπερς που φαίνεται να εμπνέονται από αυτό: λάθος για το οποίο θα πρέπει να προσέχουμε. Εν ολίγοις, η γοητεία του ισλαμικού ριζοσπαστισμού ανταποκρίνεται στη βλακεία με την οποία η κυρίαρχη κουλτούρα στη Δύση φαίνεται να μεταχειρίζεται μια «έννοια - αίσθηση» που δεν μπορεί να υποβαθμιστεί στο χρήμα που οι ιδεολογικές πτυχές της παγκοσμιοποίησης προσπάθησαν να θολώσουν στα μέρη μας. Ένα μεγάλο πρόβλημα του καιρού μας που είναι άχρηστο να εξορκίζουμε.

Η Ροσάντα Ροσάντα, πρώην ηγετικό στέλεχος του Ιταλικού Κ.Κ., βουλευτής και ιδρυτικό στέλεχος του «Μανιφέστο», ζει εδώ και δεκαετίες στο Παρίσι. Το κείμενό της δημοσιεύτηκε στις 9/1/2015 στον ιστότοπο Sbilanciamoci.info
Μετάφραση: Αργύρης Παναγόπουλος