Η Καταλονία μεταξύ αβύσσου και αβεβαιότητας

του Καταλανού δημοσιογράφου Joan Mas

To «Ζήτω η Ισπανία!» είναι ένας από τους ύμνους που ο νεαρός πτυχιούχος της Σχολής Καλών Τεχνών, Μισαέλ Αλέρμ, άκουσε να τραγουδούν φωναχτά και σε επιθετικό τόνο τις τελευταίες μέρες μερικοί γείτονές του στον δρόμο όπου μένει.
Ο νεαρός Καταλανός, ο οποίος ζει και εργάζεται στο κέντρο της συνοικίας Σαριά-Σαντ Ζερβάσι, της περιοχής με το υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα στη Βαρκελώνη, ζει σε ένα ήσυχο δρόμο του Πουτσέτ.
Στη γειτονιά, που είναι γεμάτη κομψά κτίρια και κατοικίες, το πιο συνηθισμένο είναι να βλέπεις να περιδιαβαίνουν άνθρωποι της πιο εύπορης αστικής τάξης.
Στην Upper Diagonal (Ανω Διαγονάλ), ένας όρος που χρησιμοποιούν στη Βαρκελώνη για τις πλουσιότερες συνοικίες που βρίσκονται πάνω από τη λεωφόρο Διαγονάλ -μια οδό που διασχίζει την πόλη απ' άκρη σ' άκρη -, οι περισσότεροι κάτοικοι ψήφιζαν δεξιά κόμματα με θέσεις που κυμαίνονταν από τον συντηρητικό καταλανισμό ώς τον πιο σκληρό ισπανοκεντρισμό.
Ωστόσο, όσο συνεχίζεται η πορεία προς την ανεξαρτησία, το πολιτικό πανόραμα σε αυτές τις περιοχές έχει αλλάξει ελαφρά. Εκεί, μετά το δημοψήφισμα της 1ης Οκτωβρίου, που έχει φέρει την Καταλονία στα πρόθυρα της μονομερούς ανακήρυξης της ανεξαρτησίας, κερδίζουν και πάλι έδαφος οι πιο αντιδραστικές ισπανοκεντρικές θέσεις.
Για τον Ζόρντι Μποράς, δημοσιογράφο ειδικό στην Ακρα Δεξιά, αυτό δεν είναι παράξενο. «Κάποιες γειτονιές στο άνω τμήμα της Βαρκελώνης ήταν γνωστές ως Εθνική Ζώνη: είναι αυτοί που στήριξαν τον Φράνκο και που επωφελήθηκαν περισσότερο από το κοινωνικό-οικονομικό μοντέλο που εγκαθίδρυσε το καθεστώς», εξηγεί ο Μποράς.

Κινητοποιήσεις της Ακροδεξιάς

Την περασμένη Τρίτη, όταν η Καταλονία παρέλυσε από τη γενική απεργία και τις κινητοποιήσεις, από το Σαριά-Σαντ Ζερβάσι αναδύθηκαν φωνές του παρελθόντος: κάπου πεντακόσια άτομα, ανάμεσά τους και γνωστοί νεοναζί, διαδήλωναν με κάθε είδους σύμβολα της Ισπανίας σε μια από τις πλούσιες συνοικίες της Βαρκελώνης με προορισμό ένα στρατόπεδο της ισπανικής αστυνομίας και στόχο να την ευχαριστήσουν για την κατασταλτική δράση της απέναντι στο δημοψήφισμα.
Αν και αποτελούν μειοψηφία, οι πορείες των ακραίων έχουν αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό αυτές τις ημέρες της έντασης.
«Από το τέλος της δικτατορίας, αυτή που έχει διατηρήσει στους δρόμους της Καταλονίας τη μάχη κατά του κινήματος υπέρ της ανεξαρτησίας είναι η Ακρα Δεξιά», σχολιάζει ο Ζόρντι Μποράς.
«Αυτή τη στιγμή, σε μια πολύ προχωρημένη φάση της διαδικασίας για την ανεξαρτησία, η ακραία εθνικιστική Δεξιά, αναδιοργανώνεται και κεφαλαιοποιεί δυνάμεις για να αντιδράσει», προσθέτει ο δημοσιογράφος, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει δεχθεί αρκετές απειλές από νεοναζιστικές ομάδες.
«Το κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας αφύπνισε ξανά το τέρας», λέει ο ρεπόρτερ του περιοδικού Alternativas Económicas (Οικονομικές Εναλλακτικές), Πέρε Ρουσινιόλ, αναφερόμενος στο στοίχημα της κεντρικής κυβέρνησης για καταστολή στην Καταλονία.
«Το ισπανικό κράτος απάντησε με βία απέναντι σε κάθε σχέδιο που στη διάρκεια της ιστορίας του θέλησε να έρθει σε ρήξη με το status quo. Σε συνθήκες συστημικής κρίσης όπως η σημερινή, η ισπανοκεντρική Δεξιά του Λαϊκού Κόμματος (PP) τα βρίσκει εν ανάγκη με την Ακροδεξιά για να προασπιστεί την κυρίαρχη εξουσία», σχολιάζει ο Ζόρντι Μποράς.
Σε αυτή τη λογική εντάσσεται και η ομιλία του Ζαβιέρ Γκαρθία Αλμπιόλ, ηγέτη του PP στην Καταλονία, που δήλωσε πως είναι πρόθυμος «να μου σπάσουν τα μούτρα για να υπερασπιστώ την Ισπανία».
Για την Μπέα Μαρτίν, δημοσιογράφο που ζει και εργάζεται στη Μαδρίτη, «ο Μαριάνο Ραχόι έβγαλε τη μάσκα, το PP δεν παίζει πια πολιτικό θέατρο και νιώθει νομιμοποιημένο απέναντι στους ψηφοφόρους του να επιδοθεί σε μια νέα κατασταλτική εκτροπή». 

Κίνδυνος ένοπλης επέμβασης

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η πολιτική κατάσταση στην Καταλονία εξακολουθεί να κρέμεται από μια κλωστή.
Η καταλανική κυβέρνηση της Ζενεραλιτάτ, νομιμοποιημένη απέναντι στον λαό μετά τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, συγκάλεσε την ολομέλεια της Βουλής για την ερχόμενη Δευτέρα, ωστόσο, το Συνταγματικό Δικαστήριο απαγόρευσε αμέσως την πραγματοποίησή της.
Στο μεταξύ, η κεντρική κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι διατηρεί δύναμη χιλιάδων αστυνομικών της μονάδας αντιμετώπισης ταραχών επί καταλανικού εδάφους, για να παρέμβει επί τόπου σε περίπτωση που οι καταλανικές αρχές κηρύξουν την ανεξαρτησία.
Πάντως, ένα τμήμα του καταλανικού πληθυσμού θεωρεί ότι μια τέτοια απόφαση θα ισοδυναμούσε με συλλογική αυτοκτονία: η ισπανική κυβέρνηση θα μπορούσε να στείλει στρατό στην Καταλονία για να εμποδίσει με τη βία την αυτονόμηση, να καταλύσει τους καταλανικούς θεσμούς για να πάρει υπό τον έλεγχό της την περιοχή σαν να ήταν αποικία και να εξαπολύσει ένα πολύ σκληρότερο κύμα βίας από εκείνο της 1ης Οκτωβρίου.
Ακόμα κι έτσι, για τον Ζόρντι Μποράς η πορεία προς την ανεξαρτησία είναι μη αναστρέψιμη.
«Την περασμένη Κυριακή, εκατομμύρια Καταλανοί αυτοοργανώθηκαν για να υπερασπιστούν τις κάλπες και το δημοψήφισμα, και το ισπανικό κράτος δεν κατόρθωσε να το αποτρέψει», σχολιάζει ο δημοσιογράφος.
Σύμφωνα με τον Μποράς, «το επίπεδο της λαϊκής κινητοποίησης, η οποία υπήρξε μαζική, αποδεικνύει ότι ο κόσμος είναι διατεθειμένος να φτάσει μέχρι τέλους, με όποιες κατασταλτικές συνέπειεις μπορεί να έχει αυτό».
Προς το παρόν, η καταλανική κυβέρνηση περιμένει να δει πώς θα δράσει μέσα στις επόμενες μέρες και αναζητά ερείσματα από διεθνείς παράγοντες για να παίξουν τον ρόλο του διαμεσολαβητή με την κεντρική κυβέρνηση.
Εστω κι έτσι, ο Μαριάνο Ραχόι αρνείται να συνδιαλαγεί με τη Ζενεραλιτάτ.
«Η ενότητα της Ισπανίας δεν είναι διαπραγματεύσιμη», δήλωσε αυτή την εβδομάδα ο Ισπανός πρωθυπουργός.
 Ομως, στο μεταξύ, η Καταλονία έχει γυρίσει σελίδα και η εξουσία της ισπανικής κυβέρνησης δεν έχει πια καμία νομιμοποίηση μεταξύ της πλειονότητας του καταλανικού λαού. Αυτή τη στιγμή, όπως λέει ο δημοσιογράφος Ζόρντι Μποράς, «η μόνη δυνατή πρόβλεψη είναι ότι είναι δεν είναι δυνατή καμία πρόβλεψη».

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών